Vergi iadesi kalkıyor

IMF'ye verilen taahhütler çerçevesinde hazırlanmakta olan yeni vergi paketi, işçi ve memurlara ''Özel gider indirimi'' adı altında yapılmakta olan vergi iadesine de son verecek.Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü'nde halen üzerinde çalışılmakta olan pakete göre, işçi ve memurlar, 2003'te son kez vergi iadesinden yararlanacak. Çalışanlar, topladıkları giyim, gıda, eÄŸitim, saÄŸlık ve kira harcama belgelerini, 2003 yılı Ocak ayında iÅŸverenlerine teslim edecek ve Åžubat'tan itibaren özel gider indirimi çerçevesinde iade alacak.  Vergi paketi, seçim nedeniyle 2003 yılının Ocak, Åžubat aylarında yasalaÅŸsa dahi, işçi ve memurlara kazanılmış hak adı altında 2-3 ay için özel gider indirimi uygulanmayacak. Ancak diÄŸer bazı vergi kanunlarında da deÄŸiÅŸiklik içeren tasarının kanunlaÅŸması gecikirse ve 2003'ün ikinci yarısında yürürlüğe girerse, bu durumda özel gider indirimi 6 ay daha devam ettirilecek. Bu süre içinde toplanan fatura ve fiÅŸler, özel gider indirimi çerçevesinde deÄŸerlendirilecek.      MAHSUP HAKKI Söz konusu düzenlemede özel gider indiriminin yerini ''Vergi Mahsup Hakkı'' alacak. Yeni sistemde, ''İşçi ve memurların aylık gelir vergisinden ÅŸu miktar düşülecek'' denecek. Bu rakam, her yıl yeniden belirlenecek.  Mahsup hakkında asgari ücretlinin vergisi baz alınacak. Tutar belirlenirken, ''asgari ücretlinin ne kadar gelir vergisi ödediÄŸi, mevcut sistemde ne kadar vergi iadesi hakettiÄŸi'' gözönünde tutulacak. Gelirler Genel Müdürlüğü yetkilileri, halen ayda 27 milyon lira gelir vergisi ödeyen bir asgari ücretlinin, bu yıl için toplam 107 milyon lira, aylık olarak da 8 milyon 917 bin lira vergi iadesi alacağına dikkati çektiler.       MAHSUP DEĞİL MAÄžDURÄ°YET Çalışmalarda bu tutar dikkate alınarak, işçi ve memurlara aylık 15 milyon lira dolayında bir mahsup hakkı verilmesi düşünülüyor. Mevcut sistemde yeralan ve halen 30 milyon lira olarak uygulanan özel indirim de, çalışanlara 4.5 milyon liralık bir vergi avantajı getiriyor. Bunun da mahsup içine alınmasıyla ücretlilerin aylık vergisinde, 20 milyon liralık bir iyileÅŸme ortaya çıkıyor. Çalışanlara 15 milyon liralık bir vergi mahsup hakkı getirilmesi, asgari ücretliye 6 milyon liralık ek bir avantaj saÄŸlarken, ortalama ve yüksek ücret grubunda ise büyük bir maÄŸduriyete yol açıyor. Bu kesimin vergi iadelerinde yüzde 50 ile 97 arasında bir azalma ortaya çıkıyor.     2001'de topladıkları fiÅŸ ve fatura karşılığı bu yıl 3.4 milyar lira özel gider indirimine hak kazanan 2 milyar lira ücreti bulunan bir işçinin aylık vergi iadesi, yeni sistemde 280 milyon liradan 15 milyon liraya geriliyor. Bu kiÅŸinin kaybı yüzde 95'e ulaşıyor. Aynı ÅŸekilde aylık 1 milyar lira ücreti olan bir işçi ya da memur da, 2001 içinde topladığı belgeler karşılığı bu yıl 1 milyar 383 milyon lira vergi iadesi aldı. Mahsup uygulaması, bu kiÅŸinin aylık vergi iadesini de 115 milyon liradan 15 milyona çekecek. Böylece, burada da yüzde 87'lik bir erozyon meydana gelecek.             ZATEN DÜŞMÜŞTÜ Bu arada Maliye Bakanlığı verileri, işçi ve memurlara yönelik vergi iadesinin son yıllarda zaten büyük bir düşüş gösterdiÄŸini gözler önüne serdi.  Buna göre asgari ücretlinin 1988'de yüzde 10.27 olan aylık vergi iadesi oranı, 1998'de yüzde 4.34'e indi. 1999'da yüzde 3.67 olan iade oranı 2000 yılında yüzde 3.54, 2001 yılında ise 3.72 olarak gerçekleÅŸti. Söz konusu rakamın 2002 yılında da yüzde 3.77 olacağı hesaplandı.  Maliye Bakanlığı yetkileri, mevcut sistemin ücretlileri sahte fatura ve fiÅŸe yönelttiÄŸini belirtirken, 2001'de incelenen 2.4 katrilyon liralık fatura ve fiÅŸin 179 trilyon liralık bölümünün geçersiz, 6.9 trilyon liralık bölümünün de sahte belgeden oluÅŸtuÄŸuna dikkati çektiler.     Maliyeciler, emekliler dahil, devletin 2002 yılında ücretlilere yaklaşık 1 katrilyon lira vergi iadesi ödemesinde bulunacağını vurguladılar. Â