Vergi barışı barıştıramadı

Geçen yıl çıkarılan Vergi Barışı Kanunu'ndan yararlananlar, taksit sayıları ilerledikçe ödemeleri aksatmaya başladı. Yeniden yapılandırılan vergi borcunu 9 eşit taksitte ödemesi gerekenler, ilk taksitlerde borcuna sadık mükellef gibi davranırken, sonraki taksitlerde vergisini yatıran sayısında hızlı bir düşüş yaşandı.

Geçen yıl çıkarılan Vergi Barışı Kanunu'ndan yararlanmak için Türkiye çapında 3 milyon 475 bin 144 kişi başvurmuştu. Kanundan faydalanacakların toplam vergi borcu 7.9 katrilyon lira olarak hesaplandı. Bunun da 6.5 katrilyon lirasını özel sektöre ait vergi borçları oluşturdu.

Söz konusu Kanun ile vergi borçluları, yeniden yapılandırılan vergi borçlarını 9 eşit taksitte ödemekle yükümlü kılındı. 2003 yılı Şubat ayında ödenecek ilk taksit, kanunlaşma sürecinin uzaması üzerine Mart ayı sonuna kadar uzatıldı. Sonraki taksitlerin de Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık 2003 ile Şubat, Nisan ve Haziran 2004 tarihlerinde ödenmesi hükme bağlandı.

Kanunun ilk uygulama sürecinde Nisan sonu itibariyle vergi barışından 908 trilyon lira gelirken, Türkiye çapındaki vergi geliri, Ekim sonunda 2 katrilyon 296 trilyon 715 milyar liraya yükseldi.

3 BÜYÜK İLDE DURUM

Bu arada vergi barışı uygulamasında 8 taksitin ödeme dönemi geride kaldı ve Haziran ayındaki son takside gelindi. Ancak, vergi tahsilatı, ödeme takvimine uygun bir gelişim göstermedi. Bu durum, Türkiye'nin vergi gelirlerinin çok büyük bir bölümünü karşılayan 3 büyük ilin rakamlarında da gözler önüne serildi.

Vergi barışı başvuruları içinde yüzde 41'lik paya sahip İstanbul'da da uygulamadan yararlanmak için 959 bin 366 mükellef başvuruda bulundu. Bu mükelleflerin 4.5 katrilyon liralık vergi borcu 2 katrilyon 816 trilyon lira olarak yeniden yapılandırıldı. 2004 yılı Nisan sonu itibariyle bu ilde vergi barışı tahsilatının 2 katrilyon 503 trilyon lira olması gerekirken, gerçekleşme tutarı 1 katrilyon 756 trilyon lira olarak gerçekleşti. Böylece İstanbul'da tahsilat oranı yüzde 62.35 şeklinde hesaplandı.

Yetkililer, İstanbul'da vergi barışında yüzde 70 ile 75 arasında bir tahsilat hedeflendiğine dikkat çektiler. Ankara'da ise vergi barışından yararlanmak isteyenlerin sayısı 306 bin 143 olarak belirlenirken, bu kişilere 519 trilyon 634 milyar 567.9 milyon lirası vergi aslı, 230 trilyon 614 milyar 322.3 milyon lirası da TEFE tutarı olmak üzere, 750 trilyon 248 milyar 890.3 milyon lira vergi borcu çıkarıldı.

Nisan sonu itibariyle başkentte vergi barışı tahsilatında olması gereken rakam 666 trilyon 887 milyar 902.5 milyon lira, yatırılan para ise 358 trilyon 410 milyar 413.1 milyon lira oldu. Bu şekilde Ankara'da vergi barışında toplam tahsilat yüzde 47.77 şeklinde hesaplandı. 269 bin mükellefin vergi barışından yararlanmak için müracaat ettiği İzmir'de de barış sonrası mükelleflere çıkarılan vergi borcu 520 trilyon 607 milyar 133.3 milyon lira oldu. İlk 8 taksitte 462 trilyon 761 milyar 896.2 milyon lirayı yatırması gereken vergi borçluları, söz konusu dönemde sadece 233 trilyon 307 milyar 566 milyon lira ödemede bulundu. Bu şekilde İzmir'de de vergi barışında toplam tahsilat yüzde 44.8 oldu.

ÖDEMEYENLER YİNE ÖDEMEDİ

Vergi barışı uygulamasında borcunu ödememekte ısrar edenlerin büyük bölümünü daha önce de vadesi geçtiği halde vergisini ödemeyenler oluşturdu. Ankara'da bu mükelleflerin oluşturduğu kesinleşmiş alacaklardaki tahsilat oranı yüzde 33.26'da kaldı. Maliyeye sorun yaratan bir diğer kalem ise inceleme ve tarhiyat safhasındaki alacaklar oldu. Bu grupta da vergi barışı tahsilatı yüzde 51.73 olarak belirlendi.

Bu ilde kesinleşmemiş veya dava safhasındaki alacaklarda yüzde 62.97, pişmanlık veya kendiliğinden beyanda yüzde 60.95, gelir vergisi matrah artırımında yüzde 77.22, kurumlar vergisi matrah artırımında yüzde 68.61, KDV matrah artırımında yüzde 70.67, kıymetli maden ziynet eşyası değer farkında da yüzde 93.05'lik tahsilata ulaşıldı.