Vekiller kendilerini maden iÅŸçileriyle bir tuttular

TBMM'de dün gerçekleştirilen yıpranma primi hakkı (yasadaki adıyla fiili hizmet süresi zammı) düzenlemesi gazetecilerden ziyade milletvekillerine yaradı. Gazetecilere, polislere, askerlere yıpranmada sınır varken, sadece vekiller ve maden işçileri, tüm yıpranma haklarından sınırsız yararlanma hakkına sahip oldular.

Yasanın yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından da onaylanması gerekiyor. Cumhurbaşkanı Gül, geçen yıl TBMM'de çıkarılan emekli miletvekili maaşını arttıran ve kamuoyunda "kıyak emeklilik" olarak adlandırılan düzenlemeyi "kamuoyu vicdanını yaraladığı" gerekçesiyle onaylamayarak, TBMM'ye geri göndermişti.

Gazetecilerin yıpranma primi hakkı 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı  yasayla kaldırılmıştı. Hükümet, dün 10 Ocak Çalışan Gazeteciler günü dolayısıyla gazetecilere yıpranma haklarını geri vermek için, TBMM'de görüşülmekte olan bir yasaya ek önerge verdi. Ancak, "gazeteciler için" diye yola çıkılan önergeye, son anda milletvekillerine de yıpranma primi hakkından yararlanma imkanı koyuldu.Â

Üstelik, gazetecilere yıpranma hakkından yararlanma imkanları sınırlanırken vekillere, mevcut yasalarla sadece yeraltı maden işçilerine tanınan sınırsız yıpranma hakkı getirildi.

Yasa uyarınca, yıpranma primi hakkının, mevcut çalışanlara getirdiği iki ayrıcalık var;

*Yıpranma primi hakkı tanınan meslek gruplarının emeklilik yaşı erkene alınıyor.

*Yıpranma primi hakkının tanınan meslek gruplarına görev yaptıkları süreye ek gün sayısı ekleniyor, dolayısıyla emekli maaşı  gibi özlük hakları aynı süre için çalışan ancak yıpranma hakkı olmayan çalışanlara göre daha fazla oluyor.

TBMM'den dün önergeyle geçirilen yeni düzenleme açısından, gazeteci, polis, itfaiye eri, maden işçisi ve milletvekillerinin, diğer meslek gruplarına göre kazanacakları ayrıcalıklar şöyle olacak;

EMEKLİLİK YAŞININ ERKENE ALINMASI AÇISINDAN

Bu konuda sadece vekiller ve maden işçilerine sınır yok. Geri kalan herkesin, yani polisin, gazetecinin, askerin, itfaiyecinin, radyolojicinin;

yıpranma hakkı verilen meslek gruplarının, yıpranma haklarını emeklilik yaşından düşme sınırı 3 yıl olarak belirlenmiş.

Yani emekli olmak için yasanın öngördüğü yaşı bekleyen bu meslek grubuna tabi vatandaşlar,  o yaştan sadece 3 yıl önce emekli olabilecekler.

Bunun tek istisnası vekiller ve yeraltnı maden işçileri;

Yani yeraltı işçileri ve vekiller için  emeklilik yaşından yıpranma yılı düşme konusunda sınır yok. Ne kadar çalışırlarsa, o kadar yılı da yaştan düşebilecekler.

PRİM GÜNÜ SAYISININ ARTMASI AÇISINDAN

Yıpranmanın, prim günü olarak getirisi ise gazeteciler için beş yılla sınırlanmış, Polisler-askerler için bu süre 8 yıl. Vekillerde ve maden işçilerinde yine sınır yok.

Bunun anlamı da şu; Bir gazeteci 20 yıl bir fiil çalışırsa, 25 yıl çalışmış kadar prim ödeyecek. Tabi emekli maaşı da, 20 yıl çalışmasına rağmen 25 yıldan hesaplanacak. (bu süre zarfında her yıl 360+90 günden hesaplanacak)  Ama gazetecinin 21. yıl ve sonraki çalışmaları sadece 360 günden hesaplanıp, prim gün sayısı ve emekli maaşı buna göre belirlenecek.

Polislerde, askerlerde ise yıpranmanın prim güne yansıma süresi 8 yıl olarak belirlenmiş. Yani bir polisin 32 yıl çalışması halinde, 40 yıl çalışmış sayılması ve emekli maaşının buna göre hesaplanması sözkonusu.

Maden işçisi ve vekil ise, çalıştıkça, yıpranma hakkının tümünden, yani hem yaş indirimi hem de prim gün artışından faydalanabilecekler. Vekiller, seçildikleri süre boyunca, her yıl 360+ 90 gün çalışmış sayılacaklar. Özlük hakları da buna göre hesaplanacak.

MADEN FACİASINDA ÖLEN İŞÇİLERİN AİLELERİ TEPKİ GÖSTERDİ-WEB TV
Vekillerle, maden işçileri arasındaki tek fark, bu hesaplamada. Vekiller, sadece prim gün sayısı hesaplamalarında kendilerine her yıl için 90 gün ek hakkı tanımışlar. Oysa, yeraltı işçileri için her yıla 180 gün ek hizmet süresi imkanı tanınıyor.

ayalp@hurriyet.com.tr