Ve Gazi Bey, üzülerek 10 milyonluğu çıkarıyor

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, dün Reuters Ajansı'na verdiği kısa ve anlamlı bir demeçle Türkiye'nin ilk 7 sıfırlı parası 10 milyon liralık banknotun kasım ayı başında piyasaya çıkacağını açıkladı. Erçel, ‘‘Umarım 10 milyon lira, sıfırı bol son paramız olur’’ dedi.

Türk Lirası'nın değer kaybı sürdükçe, bol sıfırlı banknotlara da yenileri ekleniyor. 5 milyon liralık banknotların çıkmasının üzerinden iki yıl bile geçmeden, aybaşında 10 milyon liralıklar piyasaya çıkıyor. Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, yeni 10 milyon liralık banknotların kasım ayı başında piyasaya sürüleceğini söyledi.

10 milyon liralık banknotların teknik nedenlerle piyasaya sürüleceğini belirten Erçel, ‘‘Ümit ediyorum ki, bu artık sıfırları bol olan son para olacaktır. Enflasyonun yüzde 20'lere düşmesiyle sıfırları atılmış Türk Lirası'na, hiç değilse uluslararası düzeyde sıfırları bol olmayan bir para düzeyine gelmiş oluruz’’ dedi. Yeni 10 milyon liralıkların 1.5 yıllık bir teknik çalışmanın ürünü olduğunu söyleyen Erçel, şöyle konuştu:

‘‘Halihazırda sistemde en büyük kupür olan 5 milyon liralıkların kullanımı yüzde 90'a erişti. Yani artık 5 milyon liralıklar daha çok kullanılır hale geldi. Dolayısıyla sistemin bu anlamda yeni bir küpüre ihtiyacı var. Sistem artık yeni bir paraya ihtiyacı olduğunu gösteriyor.’’

BOL SIFIRLI BAŞBAKANLAR

Enflasyon nedeniyle yeni banknot sunma süresi çok kısaldı. Bir zamanlar piyasaya yeni banknot sunulması olay olurdu. Bin liralık banknotlar tam 54 yıl boyunca tahtını korudu ve Ağustos 1992'de tedavülden kaldırıldı.

1980'den sonra ise bu trend değişti. 1981 yılında Bülent Ulusu'nun Başbakanlığı döneminde 5 bin liralık banknotlarla tanıştık. On bin liralık banknotlar da yine Ulus döneminde 1982 yılında piyasaya çıktı.

Turgut Özal döneminde ise Türk halkı 1988'de önce 20 bin liralık, hemen arkasından aynı yıl içinde 50 bin liralık banknotla tanışmak zorunda kaldı. Mesut Yılmaz'ın Başbakanlığı döneminde de 1989'da 100 bin liralıklar piyasada yerini aldı. Süleyman Demirel Başbakan olduğu yıl ise önce 1992'de 250 bin liralık, arkasından 1993 yılında 500 bin liralık kağıt banknotlara ‘‘merhaba’’ dedik.

Aydın Menderes'in ilk kez telaffuz ettiği 1 milyon lirayı banknot olarak Türk halkıyla tanıştırmak ise 1994 yılında dönemin Başbakanı Tansu Çiller'e kısmet oldu.

Halen dolaşımdaki en büyük banknot olan 5 milyon liralıklar henüz ikinci yılını bile doldurmadan, 10 milyon liralık banknota tahtını kaptırıyor. 5 milyon liralık banknotlar 1997 Ocak ayında Necmettin Erbakan'ın Başbakan olduğu Refahyol Hükümeti zamanında piyasaya çıkmıştı.

Öte yandan, 50 bin liralık banknotlar da 5 Kasım 1999'dan itibaren tedavülden kaldırılıyor. Tedavülden kaldırılmasına karar verilen 50 bin liralıklar daha on yıl önce 15 Mayıs 1989'da tedavüle çıkarılmıştı.

1988 ve 1995 yıllarında tedavüle çıkarılan 20 bin liralık kağıt paralar da 1997 yılında tedavülden kaldırılmıştı. 1982 yılında tedavüle çıkarılan kağıt 10 bin liralıklar ise Aralık 1995'de tedavülden kaldırılmıştı.

TÜRK LİRASI'NIN SEYRİ

1927 1.000 lira

1981 5.000 lira (Bülent Ulusu)

1982 10.000 lira (Bülent Ulusu)

1988 20.000 lira (Turgut Özal)

1988 50.000 lira (Turgut Özal)

1991 100.000 lira (Mesut Yılmaz)

1992 250.000 lira (Süleyman Demirel)

1993 500.000 lira (Süleyman Demirel)

1994 1.000.000 lira (Tansu Çiller)

1997 5.000.000 lira (Necmettin Erbakan)

1999 10.000.000 lira (Bülent Ecevit)

İlk kağıt para 1927'de basıldı

Cumhuriyet'in ilanından sonra ilk banknotlar 5 Aralık 1927'de piyasaya çıkarıldı.

Harf Devrimi yapılmadığı için eski Türkçe ile ve Fransızca bastırılan bu banknotlar 7 ayrı değerdeydi.

O yıllarda 1000 liralık banknotla 1250 ABD Doları alınabiliyordu. Bugün 1250 dolar alabilmek içinse tam 596 milyon lira gerekiyor.

İlk Türkçe yazılı banknot 1937'de çıkarıldı. İngiltere'de basılan bu banknot 5 lira değerindeydi.