Vatandaşa ’500 TL harcama çeki’ önerisinde TEPAV imzası var
Güncelleme Tarihi:
Merve ERDİL/ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Şubat 21, 2009 00:00
Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren’in, ’tartışılabilir’ sözleriyle gündeme gelen "Vatandaşa 500 TL’lik harcama çeki" önerisine TOBB’un desteklediği düşünce kuruluşu TEPAV imza attı. TEPAV, hazırladığı raporu bir ay kadar önce Ekren’e sundu.
DEVLET Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren’in, ’tartışılabilir’ sözleriyle gündeme gelen "vatandaşa 500 TL’lik harcama çeki" planının altında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) desteklediği Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) imzası bulunuyor. TEPAV, yaklaşık bir ay önce Nazım Ekren’e bu konuda hazırladığı raporu sundu. Plana göre hükümet, emekli ve muhtaca bir defalığına 500’er TL nakit ödemede bulunacak. Bunun yaratacağı katma değerin ise, maliyetinin dört katına ulaşması ve piyasalarda canlılık yaratması öngörülüyor.
İki farklı yöntem
TEPAV’ın önerdiği iki yöntem şöyle:
1)ABD’de evlere yollanan maaş çekleri örneğinde olduğu gibi 1000 liraya kadar maaş alan emeklilere bir defaya mahsus 500 lira nakit yardım yapılacak.
2) 2022 sayılı yasayla Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yardım alan yaşlı, malul ve sakatlara yine bir defalığına 500 lira nakit ödemede bulunulacak.
Milli gelirin yüzde biri
Her iki önerinin de milli gelirin yüzde 1’ini aşmayan ölçüde maliyete yol açacağı hesaplanıyor. Ancak bu kaynağın yaratacağı katma değerin, maliyetin dört katına ulaşacağı ve piyasalarda canlılık yaratacağına da işaret ediliyor. Ekren başkanlığında yapılan toplantılarda özel kesim temsilcileri, iç ve dış talep daralmasını en önemli sorun olarak gösterdi. İç talepteki düşüşü sınırlandırmak için, harcama eğilimi en yüksek olan düşük gelir gruplarına bir defaya mahsus olmak üzere gelir desteği vermesi önerisi sunuldu. Bu amaçla emekli ve muhtaçlara yapılması istenilen yardımın mali bilançosu şöyle hesaplandı:
5.4 milyon emekli
Emekli Sandığı ve Bağ-kur’dan maaş alan emekliler arasında aylık geliri 1000 TL’den az olanların sayısı 5.4 milyon kişi olarak hesaplanıyor. Özel kesimin önerdiği gibi, bu kişilere bir defaya mahsus 500 TL nakit yardım yapılırsa bütçeye yükü 2.7 milyar lirayı bulacak. Ama özel kesim temsilcileri bu harcama karşılığında, dört katına yakın 8.8 milyar TL katma değer yaratılacağını düşünüyor.
1.2 milyon yaşlı ve muhtaç
Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ödeme yapılan muhtaç, yaşlı ve sakatların sayısı ise 1.2 milyon kişi. Eğer bunlara bir defalığına 500 TL yardım yapılırsa, bütçeden 623 milyon TL kaynak ayrılması gerekiyor. Yaratılacak katma değer ise 2 milyar lira düzeyinde hesaplanıyor.
Ekren: Harcama desteği projelerden bir tanesi
DEVLET Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, "6 milyon vatandaşa harcama çeki" haberiyle ilgili yaptığı açıklamada, "Harcama destekli yaklaşım projelerden bir tanesidir ve üzerinde çalışılmaya değer, detaylarının belirlenmesi gereken, başka ülkelerde olduğu gibi bizde de üzerinde durulması gereken bir projedir. Talebin yapısı büyük ölçüde gelir dağılımına bağlıdır. Bu nedenle marjinal tüketim meyli düşük ve yüksek grupların talep davranışlarını etkilemeye yönelik farklı enstümanları kullanabiliriz" diye konuştu. Bazı kesimler için talebi artırmada ekonomik istikrarın, bazı kesimler içinse fiyat ya da gelir değişikliklerinin önemli rol oynadığını ifade eden Ekren, hükümetlerin fiyatların düşmesi yoluyla talebin artacağını düşündükleri durumlarda vergi düzenlemelerini bu açıdan kullanabildiklerini, diğer durumlar içinse harcama paketlerini devreye sokabildiklerini anlattı.
İki farklı yöntem
TEPAV’ın önerdiği iki yöntem şöyle:
1)ABD’de evlere yollanan maaş çekleri örneğinde olduğu gibi 1000 liraya kadar maaş alan emeklilere bir defaya mahsus 500 lira nakit yardım yapılacak.
2) 2022 sayılı yasayla Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yardım alan yaşlı, malul ve sakatlara yine bir defalığına 500 lira nakit ödemede bulunulacak.
Milli gelirin yüzde biri
Her iki önerinin de milli gelirin yüzde 1’ini aşmayan ölçüde maliyete yol açacağı hesaplanıyor. Ancak bu kaynağın yaratacağı katma değerin, maliyetin dört katına ulaşacağı ve piyasalarda canlılık yaratacağına da işaret ediliyor. Ekren başkanlığında yapılan toplantılarda özel kesim temsilcileri, iç ve dış talep daralmasını en önemli sorun olarak gösterdi. İç talepteki düşüşü sınırlandırmak için, harcama eğilimi en yüksek olan düşük gelir gruplarına bir defaya mahsus olmak üzere gelir desteği vermesi önerisi sunuldu. Bu amaçla emekli ve muhtaçlara yapılması istenilen yardımın mali bilançosu şöyle hesaplandı:
5.4 milyon emekli
Emekli Sandığı ve Bağ-kur’dan maaş alan emekliler arasında aylık geliri 1000 TL’den az olanların sayısı 5.4 milyon kişi olarak hesaplanıyor. Özel kesimin önerdiği gibi, bu kişilere bir defaya mahsus 500 TL nakit yardım yapılırsa bütçeye yükü 2.7 milyar lirayı bulacak. Ama özel kesim temsilcileri bu harcama karşılığında, dört katına yakın 8.8 milyar TL katma değer yaratılacağını düşünüyor.
1.2 milyon yaşlı ve muhtaç
Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ödeme yapılan muhtaç, yaşlı ve sakatların sayısı ise 1.2 milyon kişi. Eğer bunlara bir defalığına 500 TL yardım yapılırsa, bütçeden 623 milyon TL kaynak ayrılması gerekiyor. Yaratılacak katma değer ise 2 milyar lira düzeyinde hesaplanıyor.
Ekren: Harcama desteği projelerden bir tanesi
DEVLET Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, "6 milyon vatandaşa harcama çeki" haberiyle ilgili yaptığı açıklamada, "Harcama destekli yaklaşım projelerden bir tanesidir ve üzerinde çalışılmaya değer, detaylarının belirlenmesi gereken, başka ülkelerde olduğu gibi bizde de üzerinde durulması gereken bir projedir. Talebin yapısı büyük ölçüde gelir dağılımına bağlıdır. Bu nedenle marjinal tüketim meyli düşük ve yüksek grupların talep davranışlarını etkilemeye yönelik farklı enstümanları kullanabiliriz" diye konuştu. Bazı kesimler için talebi artırmada ekonomik istikrarın, bazı kesimler içinse fiyat ya da gelir değişikliklerinin önemli rol oynadığını ifade eden Ekren, hükümetlerin fiyatların düşmesi yoluyla talebin artacağını düşündükleri durumlarda vergi düzenlemelerini bu açıdan kullanabildiklerini, diğer durumlar içinse harcama paketlerini devreye sokabildiklerini anlattı.