Vaatlere kanmayın

Yeni dolandırıcılar evlere, bürolara giderek çeşitli ikna yöntemleriyle tüketicileri kandırıyor. Kalitesiz malları kaliteli uygun fiyatla satıyormuş gibi gösterip yasal olmayan sözleşme ve yasal senetler imzalatarak tüketicileri taksit ödemek zorunda bırakıyorlar.

Kapıdan yapılan satışlar İstanbul'da tüketici şikayetlerinin ilk sırasında geliyor. Son beş ay içinde 850 kişi kapısına gelen satıcılar tarafından dolandırıldığını söyleyerek Tüketici Koruma Derneği'ne başvurdu. Bu konudaki sabıkalı firma sayısı ise 308. Ama dolandırılan insan ve dolandıran firma sayısının çok daha fazla olduğu sanılıyor. Tüketici hakları konusundaki bilinç düzeyi, dolandırılan birçok kişinin Tüketici Koruma Derneği'ne başvurmaması ve birçok kişinin imzaladığı senetlerin karşılığını ödemekten başka çaresi olmadığını düşünmesi dolandırıcılık sektörünün çok büyüdüğünü gösteriyor. Şanslı olanlarsa arkadaşları veya tanıdıklarının yol göstermesiyle Tüketici Koruma Derneği'ne başvurup haklarına sahip çıkıyorlar.

Şans habercileri!

Her gece televizyonlarda evlerin, otomobillerin, milyarların dağıtıldığı bir devirde yeni nesil dolandırıcılar kendilerini satıcı olarak değil, ‘‘şans habercisi’’ olarak tanıtıyor. En yaygın yöntem şu:

Semtinizde yeni açılacak bir alışveriş merkezinin tanıtımını yaptıklarını belirtip size çekiliş yaptırarak büyük bir ödül kazandığınızı söylüyor. Ödülünüzü alabilmeniz için mağazadan küçük bir alışveriş yapmanız gerekiyor. Katalogdan uygun bir fiyatı olduğuna inandırıldığınız bir eşyayı seçip, yasalara uymayan bir satış sözleşmesi ve yasal senetleri kuzu kuzu imzalıyorsunuz. Ancak malı teslim aldığınızda kalitesiz olduğunu görüp fiyatını araştırınca söylenenden çok daha ucuz olduğunu öğreniyorsunuz. Anlıyorsunuz ki öyle bir alışveriş merkezi kurulmayacak, size kazandığınız ödül verilmeyecek ve değersiz bir mal için aylarca taksit ödeyeceksiniz. Bu yöntemin başka çeşitleri de var. Bazıları yeni açılacak iş merkezi veya fabrikada iş bile vaadediyor.

Ünlü adları kullanıyorlar

Dolandırıcılara kolay inanılmasının en önemli nedeni tanıdık ve güvenceli şirket isimlerine çok benzeyen firma adı kullanmaları. Örneğin İpek Ticaret adlı şirket temsilcisi İpek Mobilya'nın yan kuruluşu olduğunu veya Aras Pazarlama'dan gelen kişi Aras Kargo'nun Mecidiyeköy'de yeni bir alışveriş merkezi açacağını söylüyor. Aralarında Çarşı, Capitol gibi büyük mağazalardan geldiklerini söyleyenler bile var. İstanbul'da bu nedenle sabıkalı olan 308 şirketin büyük bölümü ‘‘pazarlama ticaret ev gereçleri inşaat ve elektronik sanayii’’ gibi ünvanlar taşıyor. İşte bazı ilginç şirket isimleri: Yeni Migros, İhlaz, Koç Pa, Alsanlar 2000, Can-San, Cem-Pa, Parpa, Karaca, Star, Show-Pa 93, Metro. Bazılarınınsa, insanların belli konulardaki duyarlılığını sömürmeye çalıştıkları isimlerinden belli oluyor: ‘‘Doğa Dostu Dost Pazarlama’’ gibi! Uyanıklığınıza hiç güvenmeyin bu yollarla kandırılan iktisatçılar da var, öğretmenler de

Böyle bir durumla karşılaşırsanız, malı teslim aldığınız tarihten itibaren 7 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden iade edebileceğinizi unutmayın. Ancak bu sorunu aşmak için dolandırıcıların satış sözleşmesine 10 gün öncesinin tarihini attıklarını da aklınızdan çıkarmayın. Daha fazla bilgi ve danışmanlık için Tüketici Koruma Derneği'nin 0 216 349 85 10 numaralı telefonunu arayabilirsiniz.

Böyle kandırıyorlar

Kapınızı çalıp, bulunduğunuz semtte açılacak olan yeni bir alışveriş merkezinin tanıtımını yaptıklarını ve sizin şanslı evlerden biri olduğunuzu söylüyorlar.

Beş zarf gösterip, büyük ödül için birini çekmenizi istiyorlar.

Çektiğiniz zarftan fırın veya çamaşır makinası gibi bir ödül çıkıyor. Ama bunu almak için mağazadan küçük bir alışveriş yapmanız gerekiyor.

Katalogdan fiyatının uygun olduğunu söyleyip çatal-bıçak veya tencere seti gibi bir malı seçmeye ikna ediyorlar.

Size yasalara uymayan satış sözleşmesi ve yasal senetler imzalatıyorlar. Mal elinize geçtiğinde kalitesiz ve söylenenden çok daha ucuz olduğunu anlıyorsunuz.

Sonuçta söyledikleri alışveriş merkezinin kurulmayacağı ve zarftan çıkan ödülün verilmeyeceği ortaya çıkıyor.

Siz de ‘‘teneke marka'' çatal-bıçak seti için aylarca taksit ödüyorsunuz.

Kandırılmamak için on uyarı

1-Gösterdikleri süreli yayın ya da kataloğun tarihini mutlaka kontrol edin.

2-İlan ya da fotokopisini saklayın.

3-Satıcı şirketin adresinin tam olmasına dikkat edin.

4-Satıcı ile yazışmalarda adınızı ve adresinizi eksiksiz yazın.

5-Postayla nakit göndermeyin. Posta çeki veya havale kullanın. Makbuzları saklayın.

6-Sipariş formunun bir kopyasını saklayın.

7-Siparişi iptal etme koşullarını öğrenin.

8-Fiyata ilişkin tüm koşulları öğrendiğinize emin olmadan imza atmayın.

9-Yazılı sözleşme yapmaya özen gösterin.

10-Sipariş vermediğiniz halde adresinize gelen malları kabul etmeyin.

Sözleşmede olması gereken bilgiler

1- Satıcının adı veya ünvanı ile adresi.

2- Sözleşmenin düzenlendiği tarih.

3- Malın cinsi, miktarı, varsa marka ve modeli.

4- Malın teslim tarihi

5- Malın peşin satış fiyatı

6- Taksit sözkonusuysa: Taksitli satış fiyatı, peşin fiyatı, yıllık faiz oranı ve gecikme faizi, ön ödeme tutarı, ödeme planı.

7- Borç senedi imzalamanız gerekiyorsa: Toplam borç senedi tutarının satış fiyatından daha fazla olmamasına, senetlerin belirtilen tarih ve tutarlarda ayrı ayrı düzenlenmesine dikkat edin.

8- Toplam borç kadar tek bir senet imzalamanız sakıncalıdır.

9- Sözleşme çok uzun ve küçük harflerle yazılmış olsa da sonuna kadar okuyun.

10- Sözleşme tarihinin imzaladığınız gün olmasına dikkat edin.

11- Satıcının ‘‘ya şu anda alırsınız, ya da bu avantajlardan yararlanamazsınız’’ diyerek düşünmenizi engellemesine izin vermeyin.

Yasal haklarınız

1- Satın aldığınız malı hiçbir gerekçe göstermeden teslim tarihinden sonra 7 gün içinde iade edebilirsiniz.

2- Cayma bildirimini satıcıya, iadeli taahhütlü mektup, noter aracılığıyla gönderilen ihbarname veya bizzat teslim ederek ulaştırabilirsiniz. Bu durumda satıcı, ödediğiniz parayı ve sizi borç altına sokan her türlü belgeyi 10 gün içinde iade etmek ve malı da 20 gün için de geri almak zorundadır.

3- Satıcı tarafından düzenlenen ve cayma hakkınızın olduğunu belirten Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan onaylanmış cayma bildirim belgesini isteyiniz.

4- Cayma hakkını gıda maddeleri satıcıları, gündelik tüketime yönelik ürünlerde, sigorta sözleşmelerinde, eğitim ve kültür amaçlı ses ve video bantlarında kullanamazsınız. Cayma hakkını en az 10 milyon liralık alışverişlerde kullanabilirsiniz.

5- Ayrıca mal size teslim edildiği zaman ambalajında, tanıtma kılavuzunda belirtilen, satıcı tarafından vaadedilen nitelik veya miktara uygun değilse, teslim tarihinden itibaren 15 gün içinde satıcıya başvurarak, değiştirilmesini, paranızın iade edilmesini, ücretsiz olarak tamir edilmesini talep edebilirsiniz.

6- Satıcıya başvurunuzdan sonuç alamazsanız bulunduğunuz yerdeki hakem heyetine başvuruda bulunabilirsiniz. Bilirkişi gerektiren sorunlar hariç başvurunuz en geç bir ay içinde karara bağlanır ve bunun için sizden para alınmaz.

7- Ayrıca tüketici mahkemesi sıfatıyla görev yapan asliye hukuk-ticaret mahkemelerine başvurabilirsiniz. Bu davalar her türlü harçtan muaftır. Ancak 55 milyon lirayı aşmayan mallar için hakem heyetince verilmiş bir karar olmaksızın tüketici mahkemesine başvurulamaz.