Güncelleme Tarihi:
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ve 2022-2024 dönemini kapsayan OVP ile temel ekonomik büyüklükler ve hedefler belirlendi.
BÜYÜME TAHMİNİ
Buna göre, büyüme için bu yıl gerçekleşme tahmini yüzde 9 olurken, ekonominin 2022'de yüzde 5, 2023 ve 2024 yıllarında ise yüzde 5,5 büyüyeceği öngörüldü.
ENFLASYONDA DÜŞÜŞ ÖNGÖRÜSÜ
Enflasyonun bu yıl yüzde 16,2 olacağı tahmin edilirken, enflasyon hedefi gelecek yıl için yüzde 9,8, 2023 için yüzde 8, 2024 için yüzde 7,6 olarak belirlendi.
BAKAN MUŞ: CARİ AÇIĞIN AZALMASINA KATKI SAĞLAYACAĞIZ
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, konu hakkında sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı. Bakan Muş, "Orta Vadeli Program yayımlandı. OVP kapsamında ihracatımızı 2021 yılında %24,4 artışla 211 milyar $’a; 2022 yılında ise %9,4 artışla 230,9 milyar $’a yükseltmeyi hedefliyoruz.
Özellikle hizmet ihracatında atacağımız adımlarla cari açığın azalmasına önemli katkı sağlayacağız." ifadelerini kullandı.
BÜTÇE AÇIĞI İÇİN 2.9 TAHMİNİ
Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2022'de yüzde 3,5, program dönemi sonunda ise yüzde 2,9 olarak gerçekleşeceği öngörüldü.
İŞSİZLİK RAKAMLARI
Programda, işsizlik oranının bu yıl sonunda yüzde 12,6 olacağına yer verilirken, gelecek yıl hedefi yüzde 12, 2023 yılı için yüzde 11,4 ve 2024 için ise yüzde 10,9 olarak tahmin edildi.
İHRACAT VE İTHALAT
İhracatın, 2021 sonunda 211 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilirken, 2022'de 230,9 milyar dolar, 2023'te 242 milyar dolar, program sonunda 255 milyar dolar olması hedeflendi. İthalatın, 2021 sonunda 258 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi, 2022'de 282,7 milyar dolar, 2023'te 294 milyar dolar, 2024'te de 309 milyar dolar olması öngörüldü.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Sefer Şener
Büyüme ile ilgili, enflasyonla, işsizlik ve cari açıkla ilgili çok detaylı bilgileri görüyoruz. Diğerlerinden farklı olduğunu gördük. Hesaplamalar gerçekçi hesaplanmış. IMF ve Dünya Bankası rakamlarıyla örtüşüyor. IMF yüzde 7 büyüme öngörüyor, dünya genelinde bizde de öyle. Sadece istihdam rakamlarını ben iyimser gördüm. OVP‘nin birkaç veri dışında makroekonomik rakamları oldukça gerçekçi.
Aşağı seviyeler bile tahmin edilmiş ama büyümede 9'un rahat bir şekilde gerçekleşeceğini görüyoruz. İstihdamın artması için her yıl yüzde 4,5-5 büyüme lazım. Yüzde 4'ün altına düşünce yeni istihdam sağlayamıyorsunuz. 2022 için yüzde 5 öngörülmüş bizim için çok önemli.
İşsizlik rakamlarını son 30 yıldır incelediğimizde yüzde 8-13 aralığında gidip geldiğini görüyoruz. Büyüme yüzde 5'in üzerinde tutulursa o zaman işsizlik rakamının düştüğünü görüyoruz. İyimser ama gerçekçi belirlenmiş. Tek haneleri görebilmek için yüzde 5'in üzerinde olmalı.
Geçen yıl Çin'den sonra yüzde 1,8 büyüdük. İstihdamda tek hane için yüzde 5'in üzerinde büyümeliyiz. Enflasyonla ilgili Merkez Bankası 14,1 bekliyorum diyor, OVP'de 16,2 belirtilmiş. Enflasyonda sevindirici nokta şu; 2022 için tek haneli rakam öngörülüyor. Uzun vadede yüzde 5 seviyelerinin yakalanması... Bu rakamlar sağlanırsa, işsizlikte tek haneli rakamlara ulaşmak mümkün olacak.
AB'nin yeşil enerji dediğimiz kuraklığı, doğal afetleri etkileyen verilere yer verilmesi çok önemli. Her açıdan Türkiye'nin geleceğini belirleyecek önemli bir unsur.
Enver Erkan - Tera Yatırım Başekonomisti
Kısa ve geniş vadeli ekonomik planlar ile tahminlerin açıklandığı Orta Vadeli Program (OVP) 2022 – 2024 raporunda, enflasyon beklentilerine yapılan revizyon özellikle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ne zaman gevşeme döngüsüne gireceğinin merak edildiği bir dönemde önemli. Yıl sonu tüketici fiyatları enflasyonu tahmini, Hazine ve Maliye Bakanlığı nezdinde yüzde 16,2 olarak belirlenirken, Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda yaptığı tahmin yüzde 14,1 olmuştu. Para otoritesi ve ekonomi yönetimi arasında bu kapsamda farklılıklar olduğu görülmekte. Tabii, enflasyon tahmininin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hemen hemen piyasa konsensüsüne yakın oluşturulması kapsamında, eğer gerçekleşmeler bu doğrultuda olursa teoride faiz indirmek için elde olan alan da çok dar olacak.
Bu yılın hedeflerini ve uzun vadeli hedefleri ayrı olarak ele almak gerekli. Öncelikle büyüme başlığından başlayacak olursak; öngörülen yüzde 9 tahmini piyasanın fikir birliğiyle uyumlu. Ekonomide seyreden iç talep – dış talep dengeleri, güçlü sanayi üretimi ve ihracat gibi unsurlar geçen yıldan devreden etkiyle de birleştiğinde bu yıl büyümenin yüzde 8 bandının üzerinde gerçekleşeceği anlaşılıyor. Son çeyrekte de talebin canlı seyredeceği, en azından dış talep tarafından dengeli bir destek geleceği öngörüsü büyüme projeksiyonları açısından da yukarı yönlü risk dengesini etkileyebilir. İhracatın yüksek olması bunun en önemli göstergesi olarak değerlendirilebilir.
Daha uzun vadeli bakıldığında ise; sadece iç talebe bağlı sürdürülebilir bir büyüme mümkün değildir. Sermaye akımlarının, özellikle Fed’in kararları neticesinde gelişmekte olan ülkelerin aleyhine dönmesi, bu konuda stratejik kararların alınmasını gerektirmektedir. Bu kapsamda dönemsel %9 veya çift haneli oranlarda yüksek büyümedense, uzun dönemde sürdürülebilir dengeli, ihracat ve üretim tabanlı, rekabetçi sektörlerde ve yüksek teknolojide ağırlığın artırıldığı, yeşil ekonomiye ve teknolojik dönüşüme ağırlık veren katma değerli bir büyüme modelinin inşa edilmesini gerektirmektedir. Ekonominin dünyanın döngüsel, çevresel ve teknolojik dönüşümüne uygun hale getirilmesi, uzun vadede değer katan nitelikli bir büyümenin sağlanmasında ve istihdamın da benzer şekilde yüksek nitelikli artmasına katkıda bulunacaktır.
Serkan Gönençler – Gedik Yatırım Başekonomisti
Programın bütününe bakıldığında, büyümeyi daha fazla önceliklendiren, ancak enflasyonda yüzde 5 hedefine ulaşmayı öteleyen bir program görüyorum. Şöyle ki, 2022-2024 döneminde son yıllardaki ortalamaların üzerinde yüzde 5,0-5,5 büyüme hedeflenirken, enflasyonda 2023 yılı içinde yüzde 5 hedefine yakınsanacağını öngören Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) aksine, 2024 sonunda bile ancak yüzde 7,6 seviyesine bir gerileme olacağı belirtiliyor.
Enflasyon 2022 sonu için de, TCMB’nin en son tahmini olan yüzde 7,8’in üzerinde yüzde 9,8 olarak öngörülmüş. Buna göre, büyüme ve enflasyon tahminleri bir arada değerlendirildiğinde, sıkı para politikasından taviz verilip verilmeyeceği sorusu akıllara geliyor. Bununla beraber, ortalama DolarTL kurunda 2022-2024 yılları için 9,27 TL, 9,77 TL ve 10,27 TL seviyeleri öngörülmüş. Yine büyüme ve enflasyon hedeflerini göz önünde bulundurduğumuzda, TL’nin görece stabil diyebileceğimiz bir trend izleyebilmesi için dış konjonktürün de yardımına ihtiyaç olduğunu söyleyebiliriz.