Üreticiye göre patateste yüksek fiyattan "market ve pazarcı" sorumlu

Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar, yaptığı açıklamada, Türkiye'de patates üretiminde önemli bir pazara sahip olan Niğde ve Nevşehir bölgesindeki depolarda yemeklik patates kalmadığını öne sürdü.

Çiftçilerin depolarda tohumluk patates bulundurduğunu belirten Kenar, "Bizim bölgemizdeki patates sezonu kapandı. Niğde ve Nevşehir'deki depolarda yemekli patates kalmadı ancak Adana bölgesinde yaklaşık 20 gündür, Ödemiş'te 3-4 gündür yazlık patates sökümü başladı" dedi.

Üretici ile market satışı arasındaki fiyat farkına anlam veremediklerini dile getiren Kenar, şunları kaydetti:

"Şu anda 5 liraya satış yapılıyorsa bu pazarcıdan, aracılardan kaynaklanıyor. Halde 1,80 lira olan patatesin pazarda 5 lira olmasına anlam veremiyoruz. Fiyatları yüksek tutanlar marketler ve pazarcılar. Tarla fiyatlarına baktığımızda hale kadar gelen masrafıyla patatesin fiyatı 2 lirayı geçmemektedir. Çiftçiler maliyetlerinin üzerinde para kazanmıyor. Yazlık patateslerin fiyatlarının yüksek olması gerekiyor çünkü pahalı tohum temin edilerek ekildi. Böyle olunca da fiyat yükseldi. Patatesin fiyatının yükselmesine neden olan tüccarların fırsatçılığını şimdi de marketler ve pazarcılar yapıyor."

İran'dan patates ithalatı iddialarına değinen Kenar, İran'da da yetişen patatesin yazlık olması nedeniyle 3 gün içerisinde tüketilmesi gerektiğini ancak gümrüklerde bile bekleme süresinin en az 3 gün olduğu bir ortamda ithalat ve ihracatçıların bu duruma sıcak bakmayacaklarını savundu.

Bu tür söylentilerin hem üreticiyi hem de tüketiciyi tedirgin edeceğini iddia eden Kenar, şunları söyledi:

"Patates ithalatı olmasının gündemde yer almaması gerekiyor. İthal sözleri dahi Adana ve Ödemiş'teki çiftçilerimizi çok mağdur eder. Ekonomi Bakanımızın açıklamasında buradaki enflasyon ve patates fiyatlarındaki yüksekliği görerek, ithal etme konusunu gündeme getirdiler ancak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker'in bu şekilde değerlendireceğini zannetmiyorum. İran'da yetişen patatesler yazlık olduğu için ihracata gitmez, ithal edilemez. Adı üzerinde yazlık patates tazedir, sonuçta 3-4 gün içerisinde tüketilmesi lazım. İthal gelmesi için tır gümrükte en az 3 gün beklemektedir. Çok kıymetli bir ürün değil
ki soğuk zincirle gelsin. O yüzden ithal getirilmesi için ihracat ve ithalatçıların bu duruma sıcak bakacaklarını sanmıyorum."

Üreticilerin yüzde 30'u ekim yapabildi
Kenar, yağışların düzensizliği nedeniyle geçen yıla oranla ekimlerin bir ay geç yapıldığının altını çizerek, normalde mayısın 15'ine kadar tamamlanması gereken ekim işleminin birçok bölgede halen tamamlanmadığına dikkati çekti.

Şu ana kadar üreticilerin yüzde 30'unun topraklarının kumsal yapıda olması nedeniyle ekim yapabildiğini aktaran Kenar, "Patates fiyatının yükselmesindeki sebep, bu yıl az üretim olmasıydı. Ödemiş'te yaşanan don olayı yaklaşık 300 bin ton patatese zarar verdi. Bu da gözlerin Niğde ve Nevşehir'deki depolardaki patatese çevrilmesine neden oldu. Üretici, 1,20 lira fiyatı görünce ürününü sattı. Nisan ayında patates, tüccarın eline geçince fiyat yükselmeye başladı. Paraya ihtiyacı olmayan zengin tüccarlar fiyatın yükselmesine neden oldu" diye konuştu.

Depocular da şaşkın

Nevşehirli patates üreticisi ve kayadan oyma depo işletme sahibi Birol Güney de üretici ve satış fiyatı arasındaki farkın marketlerden kaynaklandığını öne sürdü.

Komisyonculardan ziyade marketlerin kazandığını iddia eden Güney, şunları söyledi:

"Bizler hem üretici hem depocu hem de satıcıyız. Şu anda Adana'da hasadımız başladı. Üreticiden depoya gelen fiyat 1,90 lira civarında. Buradan çıkan ürünlerin nakliyesi için kilogram bedeli olarak ortalama 20 kuruş belirleniyor. Dolayısıyla toptancı haline gidişe kadar patates 2,10 lira oluyor. Toptancılar da 10 kuruş kar koyarak satış yapıyor. Asıl sorun buradan sonra başlıyor çünkü hal çıkışı 2,20 olan bir patates marketlerde nasıl oluyor da 5 liraya kadar çıkabiliyor anlamıyoruz."

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, patates fiyatlarında son iki ayda spekülasyon olduğunu belirtmiş ve "Gerekirse, üreticinin elinden 1 liraya çıkıp, tüketicinin eline 5 liraya varan patatesi, eline alanların elinde patlatacak, onlara dünyanın kaç bucak olduğunu öğretecek noktaya gelmiş bulunuyoruz" değerlendirmesinde bulunmuştu.