Ünlü profesörden cep vergilerine eleştiri
Güncelleme Tarihi:
ANKA
Oluşturulma Tarihi: Ekim 15, 2008 17:15
İletişim teknolojileri alanında 25 yıla yakın zamandır akademik çalışmalarıyla ün yapan London Business School üyesi ve Kanada Calgary Üniversitesi, Haskayne School of Business Dekanı Profesör Leonard Waverman, ”Türkiye’de Mobil İletişimin Vergilendirilmesi” başlıklı bir rapor hazırladı.
Türkiye’de mobil telefon kullanıcılarından diğer tüm ülkelerde alınandan daha fazla vergi alındığını söyleyen Profesör Waverman “ Dünyada özel iletişim vergisinin olduğu dört ülke var ve bunlardan biri ve en yüksek oranın olduğu ülke Türkiye. Türkiye’de vergiler bir mobil telefon sahibi olma maliyetinin yüzde 44’üne eşit. Bir başka hesaplamayla da her bir dolarlık konuşmanın 60 centi fazla yük vergi olarak ödeniyor” dedi.
İstanbul’da ekonomi basınıyla bir toplantı yapan Profesör Waverman iletişim sektörünün ekonomik büyümenin lokomotiflerinden biri olduğunu belirterek,“ 2007 verileriyle mobil iletişimden 2.5 milyar dolar özel tüketim vergisi ve 1.2 milyar dolar da Hazine payı alınıyor. Dolayısıyla verimsiz kullanılan bu kaynak bir yılda 3.7 milyar dolara çıkıyor. Bu gelirlerin yarattığı fazla yük 2.2 milyar dolar. Eğer Hazine aynı gelir genel vergilendirme yoluyla elde etseydi fazla yük 1.1 milyar dolarda kalacak yani ekonomiye 1.1 milyar dolarlık ilave kaynak yaratılabilecekti. Bu şekilde Türkiye’nin refahına olacak katkı her bir kadın,erkek ve çocuğun cebine 16 dolar konduğunkine eşit olacaktı” değerlendirmesini yaptı.
"SONUÇ SAVURGANLIKTIR"
Yüksek mobil vergilendirmeyi hiçbir ekonomistin haklı göstermeyeceğinin altını çizen Profesör Waverman “ Ortaya çıkan sonuç kesindir. Mobil sektörde vergilendirmenin yükseltilmesi ekonomik olarak son derece savurgan bir davranıştır” dedi.
Profesör Waverman hazırladığı raporda ise “ Sorulacak soru, mobil telefonlar üzerine özellikle yüksek vergi uygulanmasını destekleyen her hangi bir ekonomik teori var mıdır sorusudur. Yanıt ise hayırdır. Yaygın ekonomi teorileri, eğlencenin yerini tutan emtiaya az vergi uygulanmasını önermektedir. Mobil telefonlar eğlencenin yerini tuttukları için ağır değil hafif bir vergi yüküne maruz kalmalıdır” görüşünü dile getirdi.
Waverman Hükümetin atması gereken acil adımları ise şöyle sıraladı:
-Cep telefonu kullanıcıları üzerindeki vergilerin düşürülmesi
-Cep telefonu operatörleri üzerindeki vergilerin düşürülmesi
-Cep telefonu kullanıcıları ile sabit hat kullanıcıları arasında bulunan vergilendirme -düzeyindeki eşitsizliğin kaldırılması
GÜNAH VERGİLERİ
Waverman, vergileri günah ve ceza vergileri olarak ayırarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Günah vergileri ekonomistlerin ‘negatif dışsallıklar’ diye adlandırdığı niteliklerdeki ürünlerin üretimini veya tüketimini kısıtlamak için uygulanan özel vergilerdir. Sigara içerken zevk alırım ama o sırada aile üyelerine zarar veririm. Ne kadar çok içersem o kadar fazla mutlu olurum ama onları da daha fazla mutsuz ederim. Mobil telefonlar ise tam tersidir ?bir cep telefonum olduğunda tüm arkadaşlarım ve iş ortaklarım bundan yararlanır. Bu da ‘pozitif dışsallık’tır”.
BU VERGİYİ HAKLI KILAN BİR TEORİ YOK
Raporunda hiçbir ekonomi teorisinin mobil telefonlara Türkiye’de uygulanan yüksek vergi oranlarını desteklemediğini vurgulayan Profesör Waverman, görüşlerini şöyle özetledi:
“ Esneklik ve brüt marjlar bizim tahminimizden daha düşük değilse vergilendirmenin toplumsal kaybı aşırı yüksek görünüyor. Emtia vergilendirilmesinde geçerli olan temel ekonomi teorileri mobil telefonun hafif vergi yükü uygulanması gereken türde bir ürün olduğunu önermektedir
Ancak hükümetler mobil vergilendirmeyi vergi gelirlerini artırmanın kolay ve etkili bir yolu olarak görmüşlerdir. Bütün ülkeler için geçerli olan bu yaklaşımın zararı, en fazla Türkiye gibi gelişmekte olanlara dokunmaktadır”.
"1 DOLARLIK YATIRIMIN GSMH’YE KATKISI 3-4 DOLAR"
Profesör Waverman raporunda ayrıca şu görüşleri savundu:
“Bu vergilerin Türk ekonomisi üzerinde uzun vadede belirgin etkileri vardır. Vergi, Türkiye’deki mobil sektörünün kârını, sektöre girişi ve yatırımları düşürür, bu da tüm telekomünikasyon ve geniş bant sektöründe (sabit hatlar dahil) daha az rekabet ve yatırım anlamına gelir. Bunun da telekomünikasyon ve geniş bant hizmetlerini en çok kullanan (bilgi teknolojileri, yazılım, medya, finans) sektörler üzerinde önemli etkileri olur. Sonuçlar telekomünikasyon şebekesine yapılan 1 dolarlık yatırımın uzun vadede GSYH’yı 3-4 dolar kadar artırabildiğini göstermektedir ”
SABİTTEN ÇOK MOBİL TELEFON VAR
Mobil kullanıcılarına sabit hat kullanıcılarına uygulanandan daha fazla vergi uygulanmasının hiçbir ekonomik dayanağı olmadığını ifade eden Waverman,raporunun son bölümünde şu uyarılarda bulundu:
“Mobil telefon bir lüks değildir; Türkiye’de sabit hat telefonundan daha fazla mobil telefon kullanıcısı bulunuyor.Mobil telefonlara uygulanan yüksek vergiler, sabit hat ve mobil sektörleri arasındaki rekabeti düşürdüğünden her iki sektörün operatörleri daha az yatırım yapmaktadırlar. Uzun vadede mobil geniş bandın Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde çok önemli bir rolü olabilir. Kişisel bilgisayarların pahalı olması sabit hat geniş bandı kısıtlayabilir. Vergiler 3G ya da ileri şebekelere yatırımı engelleyerek birçok Türk vatandaşını mobil geniş bant erişiminden yoksun bırakabilir”.(ANKA)
İstanbul’da ekonomi basınıyla bir toplantı yapan Profesör Waverman iletişim sektörünün ekonomik büyümenin lokomotiflerinden biri olduğunu belirterek,“ 2007 verileriyle mobil iletişimden 2.5 milyar dolar özel tüketim vergisi ve 1.2 milyar dolar da Hazine payı alınıyor. Dolayısıyla verimsiz kullanılan bu kaynak bir yılda 3.7 milyar dolara çıkıyor. Bu gelirlerin yarattığı fazla yük 2.2 milyar dolar. Eğer Hazine aynı gelir genel vergilendirme yoluyla elde etseydi fazla yük 1.1 milyar dolarda kalacak yani ekonomiye 1.1 milyar dolarlık ilave kaynak yaratılabilecekti. Bu şekilde Türkiye’nin refahına olacak katkı her bir kadın,erkek ve çocuğun cebine 16 dolar konduğunkine eşit olacaktı” değerlendirmesini yaptı.
"SONUÇ SAVURGANLIKTIR"
Yüksek mobil vergilendirmeyi hiçbir ekonomistin haklı göstermeyeceğinin altını çizen Profesör Waverman “ Ortaya çıkan sonuç kesindir. Mobil sektörde vergilendirmenin yükseltilmesi ekonomik olarak son derece savurgan bir davranıştır” dedi.
Profesör Waverman hazırladığı raporda ise “ Sorulacak soru, mobil telefonlar üzerine özellikle yüksek vergi uygulanmasını destekleyen her hangi bir ekonomik teori var mıdır sorusudur. Yanıt ise hayırdır. Yaygın ekonomi teorileri, eğlencenin yerini tutan emtiaya az vergi uygulanmasını önermektedir. Mobil telefonlar eğlencenin yerini tuttukları için ağır değil hafif bir vergi yüküne maruz kalmalıdır” görüşünü dile getirdi.
Waverman Hükümetin atması gereken acil adımları ise şöyle sıraladı:
-Cep telefonu kullanıcıları üzerindeki vergilerin düşürülmesi
-Cep telefonu operatörleri üzerindeki vergilerin düşürülmesi
-Cep telefonu kullanıcıları ile sabit hat kullanıcıları arasında bulunan vergilendirme -düzeyindeki eşitsizliğin kaldırılması
GÜNAH VERGİLERİ
Waverman, vergileri günah ve ceza vergileri olarak ayırarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Günah vergileri ekonomistlerin ‘negatif dışsallıklar’ diye adlandırdığı niteliklerdeki ürünlerin üretimini veya tüketimini kısıtlamak için uygulanan özel vergilerdir. Sigara içerken zevk alırım ama o sırada aile üyelerine zarar veririm. Ne kadar çok içersem o kadar fazla mutlu olurum ama onları da daha fazla mutsuz ederim. Mobil telefonlar ise tam tersidir ?bir cep telefonum olduğunda tüm arkadaşlarım ve iş ortaklarım bundan yararlanır. Bu da ‘pozitif dışsallık’tır”.
BU VERGİYİ HAKLI KILAN BİR TEORİ YOK
Raporunda hiçbir ekonomi teorisinin mobil telefonlara Türkiye’de uygulanan yüksek vergi oranlarını desteklemediğini vurgulayan Profesör Waverman, görüşlerini şöyle özetledi:
“ Esneklik ve brüt marjlar bizim tahminimizden daha düşük değilse vergilendirmenin toplumsal kaybı aşırı yüksek görünüyor. Emtia vergilendirilmesinde geçerli olan temel ekonomi teorileri mobil telefonun hafif vergi yükü uygulanması gereken türde bir ürün olduğunu önermektedir
Ancak hükümetler mobil vergilendirmeyi vergi gelirlerini artırmanın kolay ve etkili bir yolu olarak görmüşlerdir. Bütün ülkeler için geçerli olan bu yaklaşımın zararı, en fazla Türkiye gibi gelişmekte olanlara dokunmaktadır”.
"1 DOLARLIK YATIRIMIN GSMH’YE KATKISI 3-4 DOLAR"
Profesör Waverman raporunda ayrıca şu görüşleri savundu:
“Bu vergilerin Türk ekonomisi üzerinde uzun vadede belirgin etkileri vardır. Vergi, Türkiye’deki mobil sektörünün kârını, sektöre girişi ve yatırımları düşürür, bu da tüm telekomünikasyon ve geniş bant sektöründe (sabit hatlar dahil) daha az rekabet ve yatırım anlamına gelir. Bunun da telekomünikasyon ve geniş bant hizmetlerini en çok kullanan (bilgi teknolojileri, yazılım, medya, finans) sektörler üzerinde önemli etkileri olur. Sonuçlar telekomünikasyon şebekesine yapılan 1 dolarlık yatırımın uzun vadede GSYH’yı 3-4 dolar kadar artırabildiğini göstermektedir ”
SABİTTEN ÇOK MOBİL TELEFON VAR
Mobil kullanıcılarına sabit hat kullanıcılarına uygulanandan daha fazla vergi uygulanmasının hiçbir ekonomik dayanağı olmadığını ifade eden Waverman,raporunun son bölümünde şu uyarılarda bulundu:
“Mobil telefon bir lüks değildir; Türkiye’de sabit hat telefonundan daha fazla mobil telefon kullanıcısı bulunuyor.Mobil telefonlara uygulanan yüksek vergiler, sabit hat ve mobil sektörleri arasındaki rekabeti düşürdüğünden her iki sektörün operatörleri daha az yatırım yapmaktadırlar. Uzun vadede mobil geniş bandın Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde çok önemli bir rolü olabilir. Kişisel bilgisayarların pahalı olması sabit hat geniş bandı kısıtlayabilir. Vergiler 3G ya da ileri şebekelere yatırımı engelleyerek birçok Türk vatandaşını mobil geniş bant erişiminden yoksun bırakabilir”.(ANKA)