Uluslararası Tahkim'de Danıştay tartışması

Altyapı projelerinde yabancı sermayenin ‘‘Uluslararası Tahkim’’e gitmesini sağlayacak Anayasa değişikliği hazırlığı tartışma başlattı. Hükümet, değişiklik sırasında Danıştay'ın yetkilerine dokunulmasını düşünmüyor. Ancak, işadamları Danıştay'ın devreden çıkmasını istiyor.

Yabancı sermayenin yer aldığı altyapı projelerinde ‘uluslararası tahkim’e gitmeyi mümkün kılacak Anayasa değişikliği hazırlıkları sürecinde, iki konuda yeni tartışma başladı. Enerji Bakanlığı'nca hazırlanan ve Anayasa'nın iki maddesinde değişiklik yapılmasını öngören taslak metne, Danıştay'ın görev ve yetkilerini düzenleyen 155. maddesinde de değişiklik öngören madde eklenmesi yaklaşımı ortaya çıktı.

Uluslararası altyapı projeleri açısından, 155. maddedeki ‘imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerini incelemek, idari uyuşmazlıkları çözümlemek’ ifadesi kritik önem taşıyor. Enerji Bakanı Cumhur Ersümer, Hürriyet'e daha önce yaptığı açıklamada, Danıştay'ın yetkilerine dokunulmayacağını, 155. maddede bir değişiklik gerekmediğini belirtmişti. Hürriyet'in, Anayasa'nın sadece iki maddesinde değişiklik yapılacağını duyuran haberinden sonra, iş dünyasından bazı temsilcilerin başta Ersümer olmak üzere, yatırımcı bakanlıkların bakanlarıyla temasa geçtiği öğrenildi.

Uluslararası Tahkim konusunda yapılacak Anayasa değişikliği konusundaki öncü rolü Enerji Bakanlığı'nın üstlenmesi, bu düzenlemenin sadece enerji projeleriyle mi sınırlı kalacağı tereddüdünü doğurdu.

Yetkililer, Karayolları Genel Müdürlüğü ile Ulaştırma Bakanlığı portföyünde, çok sayıda Yap-İşlet-Devret projesinin bulunduğu hatırlatarak, ‘‘Eğer yapılacak değişiklikler, sadece enerji projeleriyle sınırlı kalırsa, otoyol, köprü, havalimanı projelerine finansman sağlayacak kuruluşlar, parayı başka ülkelere verirler’’ yorumunu yaptılar.

Bayındırlık Bakanı Koray Aydın'ın hafta içindeki basın toplantısında, bir YİD projesi olan İzmit Körfez Geçişi'ndeki sorunun, uluslararası tahkim düzenlemesinden sonra netleşececeğini söylemesi, Bayındırlık Bakanlığı'nın da konuya yaklaşımı açısından ilgi çekici bulundu.

Anayasa böyle değişecek

TÜRKİYE Cumhuriyeti Anayasası'nın bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifi:

MADDE-1:

7.11 1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasısın 47. maddesi, şöyle değiştirilmiştir:

E. Kamu hizmeti, devletleştirme, özelleştirme, bazı yatırım ve hizmetlerin yürütülmesi:

MADDE- 47:

Kamu hizmeti, kanunla kurulur ve kaldırılır.

Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının sorunlu kıldığı hallerde devletleştirilebilir. Devletleştirme, gerçek karşılığı üzerinden yapılır. Gerçek karşılığın hesaplanma tarzı ve usulleri kanunla düzenlenir.

Devletin, kamu iktisadi teşebbüslerinin, mahalli idaelerin ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunan işletmelerin özelleştirilmesine ilişkin esas ve usuller kanunla gösterilir.

Devlet ve yukarıdaki fıkrada belirtilen kuruluşlar tarafından ifa edilen yatırım ve hizmetlerin, akdedilecek özel hukuk sözleşmeleri ile gerçek ve tüzel kişilere yaptırılabilmesi veya devredilebilmesi kanunla belirlenir.

MADDE- 2:

Anayasa'nın 125. maddesinin birinci fıkrası, şöyle değiştirilmiştir:

İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır. İdarenin taraf olduğu sözleşmelerin özel hukuka tabi olup olmadığı ve bu sözleşmeler nedeniyle doğacak uyuşmazlıklarda tahkime gidilip gidilemeyeceği ve başvurulacak yargı mercii kanunla belirlenir.

MADDE- 3:

Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoylamasına sunulması halinde tümüyle oylanır.