Uluslararası piyasalarda neler oldu

 ABD Başkanı George W. Bush, finans sektörünü kurtarma planı çerçevesinde ilk olarak kullanılacak 250 milyar dolarlık bölümün nasıl harcanacağına ilişkin bilgi verdi. Beyaz Saray'da kısa bir konuşma yapan Bush, “bu çabalar, finans sistemini istikrara kavuşturmak ve ekonominin toparlanmasına yardım etmek yoluyla doğrudan Amerikan halkına yarar sağlamak için tasarlandı” dedi.

Bush'un açıklamasına göre, federal hükümet, kurtarma paketindeki 700 milyar dolarlık fonun bir bölümünü, hisse alarak bankalara sermaye vermekte kullanacak.

ABD Hazine Bakanı Henry Paulson da öncelikli olarak 9 büyük bankanın öncelikle plana katılacağını, söz konusu finansal kuruluşların yeni programda makam tazimatını sınırlayacaklarını kaydetti.

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke, ABD ekonomisinin kredi piyasalarındaki kriz nedeniyle “önemli tehdit” altında olduğunu söyledi. Bernanke, New York Ekonomi Klübü'nde yaptığı konuşmada, normal kredi akışının düzelmesinin zaman alacağını, Fed'in krizle mücadelede kararlı tutum izlemeye devam edeceğini ifade etti.
Bush ve Paulson da hafta içi yaptığı açıklamalarda, ekonominin düzelmesinin zaman alacağına değinerek, sabırlı olunması çağrısı yaptılar.

Bu arada ABD Çalışma Bakanlığı, ağustos ayında yüzde 0,1 düşen TÜFE'nin eylül ayında değişmediğini açıkladı. Enerji ve gıda fiyatları hariç çekirdek TÜFE ise yüzde 0,1 arttı.

Bakanlık, 10 Ekimde biten haftada işsizlik maaşı başvurularının 16 bin düşerek, 461 bin olduğunu bildirdi. Beklenenden daha çok düşen yeni konut inşaatları Eylül ayında, bir önceki aya göre yüzde 6,3 oranında azalarak 817 bin düzeyine geriledi.

Fed, sanayi üretiminin, ağustos ayındaki yüzde 1'lik düşüşün ardından geçen ay da yüzde 2,8 gerilediğini açıkladı. Bu 1974 yılından bu yanaki en büyük düşüş oldu.

Ticaret Bakanlığı, geçen ay üretici fiyatları endeksinin, beklentiler dahilinde yüzde 0,4 gerilediğini bildirdi. Çekirdek üretici fiyatları ise beklentilerin üzerinde yüzde 0,4 arttı. Eylül ayında ABD'de perakende satışlar yüzde 1,2 oranında düştü.

AVRUPA VE DİĞER

Avrupa ülkeleriyle birlikte diğer ülkelerde küresel krize karşı çeşitli önlemler aldılar.

AB zirvesinde, AB devlet ve hükümet başkanları, 12 Ekimde Paris'te toplanan 15 Avro Bölgesi ülkesi ile ortak paraya 2009 yılı başında geçecek olan Slovakya, küresel ekonomik krizle mücadele için alınan önlemleri onayladı. Önlemler, zordaki bankalara sermaye aktarımı ve banka borçlanmalarına hazine güvencesi yoluyla, güven bunalımından doğan likidite darlığı sorununun aşılmasını amaçlıyor.

AB üyesi ülkelerin küresel ekonomik krize önlem olarak mevduat garantisinin 50 bin avroya yükseltilmesi konusunda uzlaşmalarının ardından AB Komisyonu bu rakamın 1 yıl sonra 100 bin avroya yükseltilmesini istedi.
Almanya'da Federal Eyalet Temsilcileri Meclisi (Bundesrat) ve Cumhurbaşkanı Horst Köhler, bankaların kurtarılması amacıyla hükümetin hazırladığı 500 milyar avroluk yardım paketiyle ilgili yasayı onayladı. Almanya'nın toplam bütçesinden yaklaşık bir kat daha fazla olan mali yardım paketi, bankalara ve kredi kuruluşlarına 400 milyar avroya kadar garanti verilmesini öngörüyor.

Almanya Ekonomi Bakanı Michael Glos, küresel finansal piyasalardaki belirsizliğe işaret ederek, Avrupa'nın en büyük ekonomisinin gelecek yıl için yüzde 1,2 olan büyüme tahmininin yüzde 0,2'ye düşürüldüğünü söyledi. Glos, bu yıl için yüzde 1,7 olan büyüme beklentisinin ise değiştirilmediğini ifade etti.
Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, küresel kriz karşısında zor durumda olan bankalara 360 milyar avroya kadar yardım yapılacağını açıkladı.

İngiltere Hazinesi, Royal Bank of Scotland, HBOS ve Lloyds TSB'nin devletin garantisinde hisse satışı yapmasına, hisselerden alınmayan bölümü bizzat devletin satın almasına karar verildiğini açıkladı. Bu operasyonun devlete maliyetinin 37 milyar sterline kadar yükselebileceği belirtildi.

İspanya, banka kredileri için bu yıl 100 milyar avro garanti edecek. Avusturya hükümeti, sorunlu bankalara 85 milyar avroya (114 milyar dolar) kadar destek vereceğini bildirdi. Yunanistan, bankacılık sistemini ve ülke ekonomisini güçlendirmek için 28 milyar avroluk önlem paketi hazırladı. Çek hükümeti, bankacılık yasasında yaptığı değişiklikle bankalardaki mevduat garantisini 50 bin avroya çıkardı. İsviçre hükümeti, finansal krize karşı desteklemek için ülkenin iki büyük bankası UBS ve Credit Suisse'ye milyarlarca dolar yardımda bulunacak.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Macaristan'ın görünümünü, küresel finansal krizin bu ülkenin kredi riskini artırması nedeniyle “durağan”dan, “negatif”e indirdi. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Macaristan'ın döviz piyasasına likidite desteği için bu ülkeye 5 milyar avro kredi verdi. IMF de bu ülkeye mali destek vereceğini belirtti.

ABD Merkez Bankası (Fed), Avrupa Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası, İsviçre Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası, mali kurumlara limitsiz ABD doları fonu sağlayacağını açıkladı.
İngiltere'de resmi istatistikler, işsizlerin sayısının Mayıs-Ağustos döneminde 164 bin artarak, 1 milyon 790 bin olduğunu ortaya koydu.

Avustralya, ekonomisini küresel finansal krizden korumak amacıyla ekonomiye 7,4 milyar dolar (10,4 milyar Avustralya doları) destek vereceğini bildirdi. Singapur, Malezya ve Hong Kong da banka mevduatlarına garanti getirdi.

ULUSLARARASI DÖVİZ PİYASASI

Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,3589 dolardan kapanan avro, cuma günü öğle saatlerinde 1,3412 dolara indi.
Aynı borsada haftaya 1,7272 dolarda giren İngiliz sterlini ise cuma günü öğle saatlerinde 1,7302 dolara çıktı.
Londra Borsasında haftaya 865 dolardan giren altının ons fiyatı cuma günü öğle saatlerinde 801 dolardan işlem gördü.

MENKUL KIYMET PİYASALARI

New York Borsası haftayı düşüşle kapattı.

Dow Jones endeksi yüzde 1,41 (127 puan) azalarak haftayı 8.852,22 puandan, Standard & Poor's 500 Endeksi de yüzde 0,62 (5,88 puan) değer kaybederek 940,55 puandan kapattı. Nasdaq Bileşik Endeksi ise yüzde 0,37 (6,42 puan) düşerek 1.711,29 puana indi. Hafta boyu Dow Jones Endeksi yüzde 4,8, Standard & Poor's 500 Endeksi yüzde 4,6 ve Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 4,1 değer kazandı.

Brezilya'da borsa haftayı yüzde 0,1, Meksika'da yüzde 0,7 düşüşle, Arjantin'de ise yüzde 2,5 yükselişle kapattı.
Avrupa'da borsalar haftayı yükselişle tamamladı.

Avrupa'nın en büyük 300 şirketini kapsayan “FTSEurofirst 300” endeksi 3,71 artarak haftayı 890,26 puandan kapadı.

Londra Menkul Kıymetler Borsası'nda FTSE 100 Endeksi yüzde 5,22 değer kazanarak 4.063,01 puan, Fransa'da CAC 40 Endeksi ise yüzde 4,68 artarak 3.329,92 puandan kapandı. Almanya'da borsanın temel göstergesi DAX Endeksi de yüzde 3,43 yükselerek 4.781,33 puan oldu.

Öte yandan, Brüksel'de borsa yüzde 3,54, Madrid'de yüzde 3,73, Amsterdam'da yüzde 1,70, Zürih'te yüzde 6,66, Lizbon'da yüzde 0,55 ve Milano'da yüzde 4,49 arttı.

Tokyo Borsası'nda Nikkei Endeksi, yüzde 3,1 yükselerek (262,11 puan) haftayı 8.770,56 puandan kapattı. Nikkei Endeksi'nin haftalık kazancı yüzde 5 oldu. Şanghay Endeksi 1,08 yükselirken, Hong Kong Hang Seng Endeksi yüzde 4,4 ve Hindistan borsası yüzde 5,7 düştü.

PETROL FİYATLARI

Uluslararası piyasalarda petrol fiyatları, küresel finansal krizin petrol talebini düşüreceği endişesiyle hafta içinde 70 doların altına inerken, dün Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) petrol üretimini kısacağı beklentisiyle biraz toparlandı.

ABD ham petrolünün varil fiyatı kasım ayı teslimi dün 2 dolar artarak 71,85 dolara, Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı kasım teslimi de 1,76 dolar yükselerek 69,60 dolara çıktı. ABD ham petrolünün varil fiyatı perşembe günü 69,85 dolara kadar inerken, dün 74,30 dolara kadar yükseldi.

OPEC, küresel finansal kriz nedeniyle petrol piyasasındaki durgunluğu değerlendirmek için daha önce 18 Kasımda yapmayı planladıkları acil toplantıyı 24 Ekim gününe çektiğini açıkladı.

ABD'li banka Goldman Sachs, küresel finansal kriz devam ederse ham petrol fiyatlarının daha fazla düşebileceğini, ancak bu düşüşün en fazla petrol sanayinin ortalama operasyonel maliyeti olan varil başına 50 dolara kadar olabileceğini kaydetti.

Goldman Sachs, 4. çeyrekte ham petrol fiyatlarının ortalama 75 dolar, yılın sonunda ise 70 dolar olmasını beklediklerini bildirdi.

İngiltere Başbakanı Gordon Brown, İngiliz akaryakıt şirketlerinden petrol fiyatlarındaki düşüşü fiyatlarına yansıtmasını istedi. Brown, AB zirvesinden sonra düzenlediği basın toplantısında, temmuz ayında 147 doları gören petrol fiyatının yarı yarıya düşmesine rağmen, akaryakıt fiyatlarının “halen çok yüksek” olduğunu belirtti.