Ülker’e 32 milyon YTL ’şeker’ cezası
Güncelleme Tarihi:
Sadi ÖZDEMİR
Oluşturulma Tarihi: Nisan 21, 2006 00:00
Türkiye Şeker Kurumu, önde gelen gıda gruplarından Ülker’e Cola Turka üretiminde ’kota fazlası nişasta bazlı şeker kullandığı’ gerekçesiyle 32 milyon YTL ceza kesti. Sanayi Bakanı Ali Coşkun, "Ülker kotayı aştı, ceza kesildi" dedi. Ülker, karara itiraz ederek konuyu yargıya götürdü.
TÜRKİYE’nin önde gelen gıda gruplarından Ülker’e, ’kota fazlası nişasta bazlı şeker kullandığı gerekçesiyle’ ceza kesildi. Türkiye Şeker Kurumu, Ülker Grubu’na Cola Turka üretiminde kullandığı nişasta bazlı şekerin ’kendi üretimi olmasa da’ kota fazlası ürün olduğu gerekçesiyle 32 milyon YTL ceza verilmesini kararlaştırdı. Ülker de bu kararı kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle yargıya taşıdı. Şimdi mahkemenin cezanın kaderini tayin etmesi bekleniyor.
COŞKUN DOĞRULADI: Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun, Türkiye Şeker Kurumu’nun bağımsız bir kurum olduğunu ve içinde hükümet dahil sektörden birçok temsilcinin bulunduğunu belirterek, şunları söyledi: "Evet, Ülker’e 32 milyon YTL civarında ceza verilmesi kararlaştırıldı. Ülker, Cola Turka için ’şerbet’ (nişasta sütü) alıp fruktoz yapmış ve bu tatlandırıcıyı fabrikasında üretimde kullanmış. Şimdi bu konu yani şerbeti alıp üretimde kullanmak kotayı aşmak anlamına gelir mi gelmez mi? Kanun gelir diyor ve ceza da o nedenle kesildi. Ülker ise buna itiraz etti ve mahkemeye gitti, sonucu göreceğiz."
KOTA YÜZDE 15: Bakan Coşkun, özellikle kola üreticilerinin nişasta bazlı fruktoz kullanmak istediklerini çünkü bu ürünün daha ucuz ve maliyetlere olumlu etkisi bulunan bir ürün olduğunu belirterek, "Hem bu sanayi hem de başka sanayilerde nişasta bazlı şeker kullanılıyor. Zaten Şeker Kurulu’nda onların da temsilcileri var. Kanun ile bu tür şeker üretimi yüzde 15, şeker pancarından şeker üretimi yüzde 85 olmak üzere sınırlama konulmuş. Buna göre kotalar dağıtıldıktan sonra izinsiz fabrika kurmak da kota fazlasını kullanmak da yasak" dedi.
KOLA SAVAŞLARININ NEDENİ: Türkiye’nin en büyük kolalı içecek üreticileri Coca-Cola, Pepsi-Cola ve Ülker Grubu (Cola Turka) ürettikleri meşrubatta kullandıkları şeker yüzünden birbirine girmişti. Coca-Cola ve Pepsi Cola, Ülker Grubu’nu Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan izin almadan kurduğu tesiste nişasta bazlı şeker üreterek haksız rekabet yapmakla suçlamış; Ülker ise böyle bir durumun söz konusu olmadığını açıklamıştı. Tüm dünyada rekabet eden Pepsi-Cola ve Coca-Cola’yı, aynı safta buluşturan olayların geçmişi, 2004 temmuzuna kadar gidiyor. Ülker Grubu bu tarihte Akyazı’daki Cola Turka tesislerine eklediği bir tesiste mısırdan elde edilen nişasta sütünü, şekere dönüştürmeye başlamıştı. Pepsi-Cola ve Coca-Cola ise bunun ’kota aşımı ve yasa dışı sayılması gerektiğini’ savunmuştu.
TON BAŞINA 300 DOLAR: Uzmanlar meşrubat, bisküvi ve şekerleme üreticilerinin nişasta bazlı şeker kullanarak ton başına 250-300 dolarlık bir maliyet avantajı sağladıklarını belirtiyorlar. Devlet ise pancardan elde edilen şekerin pazar kaybetmemesi için nişasta bazlı şekerin (tatlandırıcı) satışına kota uyguluyor.
Ülker’i ne ile suçladılar
İDDİALARA göre Ülker, kota sınırlamasına karşın izin almadan kurduğu tesisle nişasta bazlı şeker üretimi yaptı. Cargill ile Ülker’in yüzde 50’şer ortak olduğu Pendik Nişasta Sanayi, nişasta bazlı şekerin ara maddesi olan nişasta sütünü Cargill’den satın alıp Ülker’e sattı. Ülker de nişasta sütünü, şekere dönüştürüp Cola Turka’da kullandı. Ülker’in bu yöntemini doğru bulmayan rakipleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na başvurup Ülker’inkine benzer bir tesis kurmak için izin istediler. Bakanlık istemi Şeker Kanunu’nun ruhuna aykırı buldu ve geri çevirdi. Bunun üzerine, haksız rekabet ve izinsiz tesis kurulduğu için Ülker, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na şikayet edildi.
Yaptıkları kanuna uygun mu
BAZI hukukçular Ülker’in yaptığının kanuna uygun olduğunu savunuyor. Buna göre; 2001’den bu yana yürürlükte olan 4634 sayılı Şeker Kanunu’nun bazı maddelerindeki ifadeler ’ürettiği şekeri kendi tesisinde girdi olarak kullanan işletmeler kota sınırlaması dışında’ diye yorumlanmış olabilir. Buna göre şeker ve mısır şurubu üreten tesislere sahip olanlar ürettikleri ürünü kendi ihtiyaçları için kullanıyorlarsa bu kadarlık üretim kota sınırlamasına girmiyor. Ülker Grubu da, bu maddeye ve yoruma dayanarak böyle bir üretim kurmuş olabilir. Cola-Cola ve Pepsi-Cola aynı şeyi yapamıyor çünkü her kola fabrikasının yanına bir tane nişasta tesisi kurulması gerekiyor.
Kurul, önce uyardı sonra ceza verdi
KOLA savaşları şikayetlerle resmiyete dökülünce Şeker Kurumu araştırma yaptı ve Coca-Cola’ya bir yazı göndererek ’kota tahsisatı olmadığı için yapılacak böyle bir üretimin kanuna aykırı olacağını’ bildirdi. Bunun üzerine Şubat 2005’ten sonra Cargill Ülker’e nişasta sütü satışını durdurdu. Böylelikle Ülker’in nişasta bazlı şeker üretimi de sona erdi. Esas faaliyet alanı nişasta bazlı tatlandırıcı üretmek olan şirketler de ilke olarak son ürünü (nişasta bazlı tatlandırıcı) ihtiyacı olanlara kota çerçevesinde satmaya başladı.
Önce Erdoğan sonra, oğlu ayrıldı
BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olmadığı dönemlerde kurduğu ve Ülker’in Anadolu Yakası distribütörü olan Emniyet Gıda’daki ortaklığından Başbakan olunca ayrılmış, hisselerinin kontrolünü büyük oğlu Ahmet Burak Erdoğan’a bırakmıştı. Sözkonusu şirkette Erdoğan’ın büyük oğlu Ahmet Burak Erdoğan’ın da ayrıca hissesi bulunuyordu. Burak Erdoğan, daha sonra Ülker’in 2003 yılı ortalarında pazara sunduğu ColaTurka’nın da Anadolu Yakası Bayisi olmuştu. Bu ticari tablo nedeniyle eleştiriler artınca Erdoğan Ailesi Ülker Grubu ile ortaklık ve ticari ilişkilerine 19 Şubat 2005’te tamamen verdi. Erdoğan Ailesi’nin hisseleri Trabzonlu işadamı Ahmet Günaydın’a 1.2 milyon YTL’na (1.2 trilyon lira) devredildi.
COŞKUN DOĞRULADI: Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun, Türkiye Şeker Kurumu’nun bağımsız bir kurum olduğunu ve içinde hükümet dahil sektörden birçok temsilcinin bulunduğunu belirterek, şunları söyledi: "Evet, Ülker’e 32 milyon YTL civarında ceza verilmesi kararlaştırıldı. Ülker, Cola Turka için ’şerbet’ (nişasta sütü) alıp fruktoz yapmış ve bu tatlandırıcıyı fabrikasında üretimde kullanmış. Şimdi bu konu yani şerbeti alıp üretimde kullanmak kotayı aşmak anlamına gelir mi gelmez mi? Kanun gelir diyor ve ceza da o nedenle kesildi. Ülker ise buna itiraz etti ve mahkemeye gitti, sonucu göreceğiz."
KOTA YÜZDE 15: Bakan Coşkun, özellikle kola üreticilerinin nişasta bazlı fruktoz kullanmak istediklerini çünkü bu ürünün daha ucuz ve maliyetlere olumlu etkisi bulunan bir ürün olduğunu belirterek, "Hem bu sanayi hem de başka sanayilerde nişasta bazlı şeker kullanılıyor. Zaten Şeker Kurulu’nda onların da temsilcileri var. Kanun ile bu tür şeker üretimi yüzde 15, şeker pancarından şeker üretimi yüzde 85 olmak üzere sınırlama konulmuş. Buna göre kotalar dağıtıldıktan sonra izinsiz fabrika kurmak da kota fazlasını kullanmak da yasak" dedi.
KOLA SAVAŞLARININ NEDENİ: Türkiye’nin en büyük kolalı içecek üreticileri Coca-Cola, Pepsi-Cola ve Ülker Grubu (Cola Turka) ürettikleri meşrubatta kullandıkları şeker yüzünden birbirine girmişti. Coca-Cola ve Pepsi Cola, Ülker Grubu’nu Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan izin almadan kurduğu tesiste nişasta bazlı şeker üreterek haksız rekabet yapmakla suçlamış; Ülker ise böyle bir durumun söz konusu olmadığını açıklamıştı. Tüm dünyada rekabet eden Pepsi-Cola ve Coca-Cola’yı, aynı safta buluşturan olayların geçmişi, 2004 temmuzuna kadar gidiyor. Ülker Grubu bu tarihte Akyazı’daki Cola Turka tesislerine eklediği bir tesiste mısırdan elde edilen nişasta sütünü, şekere dönüştürmeye başlamıştı. Pepsi-Cola ve Coca-Cola ise bunun ’kota aşımı ve yasa dışı sayılması gerektiğini’ savunmuştu.
TON BAŞINA 300 DOLAR: Uzmanlar meşrubat, bisküvi ve şekerleme üreticilerinin nişasta bazlı şeker kullanarak ton başına 250-300 dolarlık bir maliyet avantajı sağladıklarını belirtiyorlar. Devlet ise pancardan elde edilen şekerin pazar kaybetmemesi için nişasta bazlı şekerin (tatlandırıcı) satışına kota uyguluyor.
Ülker’i ne ile suçladılar
İDDİALARA göre Ülker, kota sınırlamasına karşın izin almadan kurduğu tesisle nişasta bazlı şeker üretimi yaptı. Cargill ile Ülker’in yüzde 50’şer ortak olduğu Pendik Nişasta Sanayi, nişasta bazlı şekerin ara maddesi olan nişasta sütünü Cargill’den satın alıp Ülker’e sattı. Ülker de nişasta sütünü, şekere dönüştürüp Cola Turka’da kullandı. Ülker’in bu yöntemini doğru bulmayan rakipleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na başvurup Ülker’inkine benzer bir tesis kurmak için izin istediler. Bakanlık istemi Şeker Kanunu’nun ruhuna aykırı buldu ve geri çevirdi. Bunun üzerine, haksız rekabet ve izinsiz tesis kurulduğu için Ülker, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na şikayet edildi.
Yaptıkları kanuna uygun mu
BAZI hukukçular Ülker’in yaptığının kanuna uygun olduğunu savunuyor. Buna göre; 2001’den bu yana yürürlükte olan 4634 sayılı Şeker Kanunu’nun bazı maddelerindeki ifadeler ’ürettiği şekeri kendi tesisinde girdi olarak kullanan işletmeler kota sınırlaması dışında’ diye yorumlanmış olabilir. Buna göre şeker ve mısır şurubu üreten tesislere sahip olanlar ürettikleri ürünü kendi ihtiyaçları için kullanıyorlarsa bu kadarlık üretim kota sınırlamasına girmiyor. Ülker Grubu da, bu maddeye ve yoruma dayanarak böyle bir üretim kurmuş olabilir. Cola-Cola ve Pepsi-Cola aynı şeyi yapamıyor çünkü her kola fabrikasının yanına bir tane nişasta tesisi kurulması gerekiyor.
Kurul, önce uyardı sonra ceza verdi
KOLA savaşları şikayetlerle resmiyete dökülünce Şeker Kurumu araştırma yaptı ve Coca-Cola’ya bir yazı göndererek ’kota tahsisatı olmadığı için yapılacak böyle bir üretimin kanuna aykırı olacağını’ bildirdi. Bunun üzerine Şubat 2005’ten sonra Cargill Ülker’e nişasta sütü satışını durdurdu. Böylelikle Ülker’in nişasta bazlı şeker üretimi de sona erdi. Esas faaliyet alanı nişasta bazlı tatlandırıcı üretmek olan şirketler de ilke olarak son ürünü (nişasta bazlı tatlandırıcı) ihtiyacı olanlara kota çerçevesinde satmaya başladı.
Önce Erdoğan sonra, oğlu ayrıldı
BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olmadığı dönemlerde kurduğu ve Ülker’in Anadolu Yakası distribütörü olan Emniyet Gıda’daki ortaklığından Başbakan olunca ayrılmış, hisselerinin kontrolünü büyük oğlu Ahmet Burak Erdoğan’a bırakmıştı. Sözkonusu şirkette Erdoğan’ın büyük oğlu Ahmet Burak Erdoğan’ın da ayrıca hissesi bulunuyordu. Burak Erdoğan, daha sonra Ülker’in 2003 yılı ortalarında pazara sunduğu ColaTurka’nın da Anadolu Yakası Bayisi olmuştu. Bu ticari tablo nedeniyle eleştiriler artınca Erdoğan Ailesi Ülker Grubu ile ortaklık ve ticari ilişkilerine 19 Şubat 2005’te tamamen verdi. Erdoğan Ailesi’nin hisseleri Trabzonlu işadamı Ahmet Günaydın’a 1.2 milyon YTL’na (1.2 trilyon lira) devredildi.