Ülkelerin TikTok savaşı iyice kızıştı! Ya sat ya kapatırız baskısı yapılıyor
Güncelleme Tarihi:
Batı başkentleri bir süredir sosyal medya uygulaması TikTok ile meşgul. ABD’den Yeni Zelanda’ya birçok ülkede resmi görevliler uygulamayı kullanmaktan men edildi. Washington, şirketin ABD’ye satılması için Çinli ByteDance’a büyük baskı yapıyor. Peki neden? Yedi soruda dünyanın TikTok gündemini derledik:
1- NEDEN TARTIŞMALI
Uygulama, Çinli ByteDance şirketine ait. Şirketin, dünya çapında sayısı milyarı bulan kullanıcılardan topladığı verileri Çin devletine teslim etmesinden endişe ediliyor. Ayrıca, Pekin hükümeti lehine bilgi akışını manipüle edebileceği belirtiliyor. Zira 2017 yılındaki bir yasal düzenleme, “ulusal güvenlik riski mevcutsa” şirketleri her türlü bilgiyi hükümetle paylaşmaya zorluyor. Buna karşın ABD’de Apple’ın FBI’ın bilgi taleplerini geri çevirdiği vakalar örnek gösteriliyor.
2- KENDİ ÜLKESİNDE YASAK MI
Çin, internetin “özgür olmadığı” ülkeler arasında. Devlet kontrolü o kadar sert ki Çin menşeli olmasına rağmen ülkede TikTok bile kullanılamıyor. Bunun yerine aynı şirketin, logo ve tasarımı bire bir aynı olsa da içerikleri ve kullanıcıları tamamen farklı “Douyin” adlı uygulaması indirilebiliyor. Aylardır “kayıp” olan Çinli teknoloji milyarderleri Bao Fan ve Jack Ma’nın durumu da hükümet baskısına örnek gösteriliyor.
3- KİM NASIL KISITLADI
Çinli siteyi ilk yasaklayan komşusu Hindistan oldu. Haziran 2020’de Çinli askerlerle sınırda çıkan ufak çaplı çatışmaya cevap olarak Yeni Delhi hükümeti, onlarca başka siteyle birlikte TikTok’u da kapatmıştı. Çin’le ticaret savaşına giren dönemin ABD Başkanı Donal Trump da aynı yıl, uygulamanın ABD’de indirilmesini engellemeye çalıştı. Ancak bir ABD mahkemesi kararı iptal etti. Halihazırda Avrupa Birliği, Kanada, İngiltere, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde bazı kamu çalışanları ile askerlerin uygulamayı indirmeleri yasak. Endonezya, Pakistan, Afganistan gibi ülkelerde ise dini gerekçelerle erişim yasağı var.
4- ŞİRKET NE DİYOR
Kendini Çin’den ayrı konumlandırmaya çalışan TikTok’un merkezi Singapur’da. Hisselerin yüzde 60’ı dünya çapındaki yatırımcıların, yüzde 20’si ise şirket çalışanlarının elinde. ByteDance’in payı yüzde 20, ancak “süper hisse” niteliği söz hakkını Çinli şirkete veriyor. TikTok, Washington’un baskısıyla 100 milyon Amerikalı kullanıcının verilerini ABD’de tutma sözü verdi. Teksas Projesi adı verilen milyar dolarlık girişimle bilgiler, ABD’li Oracle firmasının sunucularına taşındı. Yine de ABD ikna olmuşa benzemiyor.
5- ABD NE İSTİYOR
Göreve geldikten sonra Joe Biden da TikTok’un soruşturulmasını istedi. Washington, Amerika operasyonunu bir ABD’li şirkete satması için TikTok’u kapatmakla tehdit ediyor. Potansiyel alıcılar arasında Microsoft öne çıkarken, satışa 50 milyar dolara kadar çıkan değerler biçiliyor. Ancak Çin, Trump’ın ilk girişimi sonrası TikTok’un yabancılara satışını engelleyen bir karar almıştı. Buna göre ByteDance, ABD ile anlaşmadan önce Çin hükümetinden onay almak zorunda.
6- ABD’DE KAPATILABİLİR Mİ
ABD yine Trump döneminde Çinli teknoloji devleri Huawei ve ZTE’nin ülkedeki faaliyetlerini engellemişti. Ancak o kararlar, hükümete geniş yetkiler veren ticaret kanunları kullanılarak alındı. Söz konusu sosyal medya olduğunda, kapatılması ifade ve haber alma özgürlüğünün ihlali kapsamına giriyor. Bu da uzun bir yargı sürecini tetikleyebilir.
7- ŞİMDİ NE OLACAK
TikTok CEO’su Shou Zi Chew, 23 Mart Perşembe günü ABD Temsilciler Meclisi’nin Enerji ve Ticaret Komitesi’nde vekillere ifade verecek. Geçen yıl ABD’de lobi faaliyetlerine 5.4 milyon dolar harcayan şirketin kaderi, Çin devleti ile ilişkileri ve veri güvenliği konularında Washington’daki algıyı terse çevirip çeviremeyeceğine bağlı. Halihazırda ABD’de bulunan CEO, oturuma hazırlık yapıyor.