Ucuzcu değil kültürlü olalım

FARUK Pekin Türkiye’de turizm sektöründe ilkleri yapmış bir isim. Kültür turizmini Türkiye’de başlatan, yaygınlaştıran ve 32 yıldır Türkiye’nin “kültür turizmi” ile kazanacağını savunan Faruk Pekin’le kurucusu olduğu Fest Travel’da buluştuk. ‘Gezmek Yaşamaktır’ adlı yeni kitabı yakında raflarda yer alacak olan Faruk Pekin, “Her yolculuk bir dönüşümdür’ diyor. “Tur” yerine “gezi”, turist yerine de “gezgin” denilmesi gerektiğini söylüyor. Rusya krizi, terör, darbe girişimi turizmcileri soluksuz bıraktı. AB ülkeleriyle yaşanan son gerginlikler de tuz biber oldu. Türkiye turizminin bu zor günlerinde Pekin’in sözlerinden çıkarılacak çok dersler var.

 Robert Kolej mezunusunuz. Mühendissiniz ama gazetecilik ve sendikacılıktan sonra turizm sektörüne girdiniz...

- Robert Kolej’de kültür haftası organizasyonlarında çalışırdım. İçimde görmek ve gezmekle ilgili hep bir tutku vardı. Turizme de sıfır sermayeyle başladım. Bizim işe “iki masa bir kasa” derler, sermaye olmadan da kurulur ancak çok çalışmak ve birikim gerektirir. Robert Kolej’de okurken o zamanki hocalarımdan Godfrey Goodwin ile İstanbul’u dolaşırdım. Kendisi Osmanlı Mimarlığı Tarihi kitabının yazarı. Hocam Hilary Sumner-Boyd ve John Freely ise hala İstanbul üzerine yazılmış en iyi eserlerden biri olan Strolling Through İstanbul’un yazarları. Adım Adım İstanbul gezilerime ilham olmuşlardır. İlk iş olarak da İsveç’ten sendikacı dostları Dikili’ye Olaf Palme’nin heykelini ziyarete getirmiştim. O dönemde Dikili Belediye Başkanı Olaf Palme’nin heykelini yaptırmıştı.

Türkiye son dönemde turizmde en sıkıntılı günlerini yaşıyor. Sizce Türkiye bu süreçten nasıl çıkacak?

- Türkiye turizminde 1990 Körfez kriziyle birlikte eksen kaydı. Bugünkü durumu da o dönemdeki farklılaşmaya bağlamak gerekiyor. Türkiye kültür turizmi endeksliyken deniz kum güneş turizmine döndü ve teşviklerle çok sayıda otel kuruldu. Körfez kriziyle oteller boş kalınca fiyatlar düşürüldü ve ‘her şey dahil’ sistemi ortaya çıktı.

YÜKSEK GELİRLİ TURİST

Yıllarca Türkiye bu sistemle kazanmadı mı?

- Türkiye ucuz tatil cenneti oldu. Kültür turizmi yönümüzü kaybettik. Akdeniz çanağında herkes ‘deniz, kum, güneş’ yapıyor. Ama Türkiye’deki kültür katmanları hiçbirinde yok. Türkiye’nin kültür üstünlüğü öne çıkarılmalı demekten usanmadım.

Turistler otellerden çıkmıyordu. Şimdi onlar da gelmiyor...

- Turizm tesislerinin verimli olması için tüm turizm yatırımlarının 12 ay çalışması lazım. 12 ay verimlilik için de kültür turizmi olmalı ve yerel insanlar da bunun içinde olmalı. 5 öğün yemek, içki dahil kalınıyor çoğu 5 yıldızlı otelde. Kültür gezginiyle deniz kum güneş gezgini farklıdır. Kültür gezgini görece yüksek gelirli, sosyal, siyasal, toplumsal, ekonomik olaylardan daha az etkilenen ve kafasına koyduğu yerleri gezip görendir. Deniz kum güneş gezgini ise olaylardan etkilenir, son anda karar veren, en ucuz neresiyse ona gidendir. Terör her yerde var. Kültür gezgini bu olaylardan daha az etkilenir. 

Biz Türkiye’de kültür turizmini öne çıkarsaydık bugün zahiyatımız daha az olurdu. Türkiye 35 milyon turistten 30 milyar dolar kazanacağına, 7-8 milyon turistten 30 milyar dolar kazansın.

GOLF TURİZMİNE KARŞIYIM

Cruise gemiler gelsin, golf turizmi yapılsın diye de çok çaba sarfedilmedi mi?
- Ben golf turizmine karşıyım. Sıcak alanda bu kadar çok su harcanarak yapılmasını doğru bulmuyorum. Belek civarında bu iş gelişmeye başlarken otellerin derneği broşür çıkardı, kültürel yerleri öne çıkaran broşür çıkardıkları için övdüm. Dünyanın birçok yerinde golf sahaları var. Golf oynayanlar özel uçaklarıyla geliyorlar. İrlanda ve İskoçya’da muhteşem sahalar var. Ama sen Antalya’da kültürel gezileri de öne çıkarabilirsen bu insanları toplarsın. Onlar da tanıtımlarını öyle yaptılar.

Cruise gemileri de sormuştum…

- Yıllarca geldiler artık İstanbul’un “cruise”lık hali yok. Bitti o dönem. Ayasofya, Topkapı bir günde kaç kişi alır? Buraya 2 gemi geldiğinde ne yapacağız? Galataport gereksiz bir proje. Yeni Cruise limanı daha da gereksiz. Cruise gezgini evet daha paralıdır. Bu tür gezginin yüzde 70’i gemi dışına çıkar. Ayasofya, Topkapı Sarayı ve Kapalı Çarşı gezer. Onlar geldiğinde bakın her yer tıkanıyor. O gezginleri Adana’ya, Mersin’e götürün.

YASAKTAN DÖNÜLMELİ

Antalya’daki içki yasağı ile ilgili de görüşlerini aktaran  Faruk Pekin, “Bu yasaktan dönülmeli. Turizmden beklentisi olanlar içki tarzı konulara sınırlama getirmekle hiçbir kazanç elde edemezler” dedi.

FARUK PEKİN KİMDİR?

Faruk Pekin 1947 İzmir doğumlu. Atatürk Lisesi ve Robert Kolej mezunu. Uzun yıllar gazeteci ve sendikacı olarak çalışan Faruk Pekin 1985 yılında Fest Travel’ı kurdu. Kültür gezilerinin duayeni, kültür turizminin öncüsü olarak bilinen Pekin, İstanbul’da 170, yurtdışında da 140 özgün güzergah yarattı. Artı Değer Nedir, Demokrasi Sendika Özgürlüğü ve Sosyal Haklar, Kapadokya: Kayalardaki Şiirsellik, Efsanevi Başkent İstanbul, 100 Kale, 100 Köprü, Çözüm: Kültür Turizmi, Gezilerimin Fıkraları, Kapadokya Gezi Rehberi adlı kitapları olan Pekin’in yeni kitabı da bu hafta çıkacak.