Uçuran büyüme

TÜRKİYE ekonomisi, yılın ilk çeyreğinde yüzde 5 büyüyerek, son yıllarda yaşanan kötü performansı geride bırakmaya hazır olduğunu gösterdi. Zaten, ilk çeyrekte iç tüketimi artırmak için beyaz eşya ve mobilyadaki vergi indirimleri, şirketlerin finansmana ulaşmasını kolaylaştırmak için artırılan Kredi Garanti Fonu teminatı, özellikle Avrupa’da umut veren toparlanma ilk çeyrekte ekonomide işlerin iyi gideceğinin habercisi idi. Ama, ekonomistler yine de yüzde 4 seviyesinde bir büyüme bekliyordu. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, beklentiyi aşan yüzde 5 büyüme yakalandı. Türkiye ekonomisi 2.6 trilyon lira, 839 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı. İkinci çeyrek de umut vaat ediyor. Gerek sanayi üretiminde, gerek ihracattaki artış ile vergi indirimlerinin sürmesi büyümenin devamının geleceğini gösteriyor.

OTOMOBİL, BEYAZ EŞYA

Peki bu büyüme nasıl yakalandı? TÜİK milli gelir verilerini hem tüketim hem üretim yöntemiyle hesaplıyor. Öncelikle tüketim tarafına bakalım. Son yıllarda büyümenin lokomotifi vatandaşın tüketimi bu çeyrekte de yüzde 5.1 artarak ekonomiye 3.13 puanlık katkı yaptı. Vatandaş, özellikle vergi indiriminin olduğu beyaz eşya ve mobilya ile her ne kadar vergisi artırılsa da otomotiv almaya devam ederek tüketimini arttırdı. Devlet de vatandaş kadar olmasa da tüketimini yüzde 9.4 arttırdı ve bunun büyümeye katkısı 1.27 puan oldu. Devlet ve vatandaşın tüketimindeki artış Türkiye ekonomisinin ilk çeyrek büyümesinin 4.4 puanını yani yüzde 88’ini oluşturdu.

YATIRIM SIKINTIDA

Özel ve kamu yatırımları uzun süredir sıkıntılı. Bu çeyrekte ise yatırımlar azalmamış artmayı başarmış. Özel ve kamu yatırımları yüzde 2.2 artarken bu yatırımların çoğunluğu inşaat oldu. Yatırımlardan büyümeye katkı 0.65 puan. Biraz daha kaliteli büyümek istiyorsak bu katkıyı artırmalıyız. Hükümetin teşvik paketleri de bu katkının artması için uygulamada.

YENİDEN İHRACAT

Avrupa Birliği ülkelerindeki ekonomik toparlanma Türkiye ekonomisine de yaradı. İhracat ilk çeyrekte yüzde 10.6 arttı ve büyümeye 2.39 puanlık katkı yaptı. Bu neredeyse büyümenin yarısı. İthalat artsa da yüzde 0.8 ile sınırlı bir artış gösterdi. Bu yüzden ekonomi 0.8 puan daha az büyüdü.

İŞLER İYİ

Gelelim üretim tarafına. Üretimde en önemli göstergesi, sanayi üretimi. Sanayi, ihracatın da katkısıyla özellikle otomotiv üretimindeki hızlanmayla ilk çeyrekte yüzde 5.3 büyüdü. Sanayinin büyümeye katkısı 1.12 puan oldu. Ticaret, ulaştırma, haberleşme ve turizm sektörlerindeki büyümeyi içerer hizmetlerde ise büyüme yüzde 5.2 ve katkısı 1.17 puan.

KGF KATKISI

Bankalar ilk çeyrekte kredide yüzde 7 büyümeyle altı yılın rekoruna imza atmıştı. Bu kredi büyümesinin arkasında ise hükümetin Kredi Garanti Fonu’nun verdiği garantiyi artırması geliyordu. KGF katkısını büyümede de yaşadık. Finans ve sigorta sektöründe yüzde 12’lik artış ve 0.57 puanlık büyümeye katkı yaratıldı. Gayrimenkul faaliyetleri yüzde 1.8 büyüdü, kamunun hizmetlerinde ise yüzde 4.2’lik büyüme ve 0.47 puanlık katkı var.

VATANDAŞ DAYANAMADI!

VATANDAŞ ilk çeyrekte her zaman öne çıktığı gibi en çok ekmek, su, her türlü yiyecek ve içecek gibi malları kapsayan dayanıksız tüketim mallarına harcama yapsa da dayanıklı tüketim malları harcamalarındaki artış dikkat çekti. Dayanıklı mallara harcama yüzde 8.7 arttı, ki bunlar otomotiv, beyaz eşya, mobilya, ev eşyası gibi ürünleri kapsıyor. Yarı dayanıklı tüketim malları ise giyim, ayakkabı gibi gıdaya göre daha uzun süre dayanıklı olan mallara yapılan harcamalardaki artış yüzde 7.3. Hizmetler ise, yüzde 16.9 artış göstermiş. Bu grupta ise enerji, ulaştırma, haberleşme, konut sahipliği gibi hizmetlere yaptığımız harcamalar yer alıyor.

VERİ GELECEK İÇİN NE SÖYLÜYOR?

YÜZDE 5 güçlü bir büyüme Türkiye’nin yüzde 4.4 olan Orta Vadeli Program’daki büyüme hedefinin aşmaya aday. Nitekim, uluslararası kurumlar ve analistler beklentilerini güncelliyor.

DENGELİ BÜYÜME

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek: Kısa vadede büyümedeki bu yükseliş kısmen aldığımız tedbirlerle, kısmen dış konjonktürle ilişkilidir. İnşallah Türkiye tekrar yüzde 5 ve üzeri büyüme patikasına oturacak. Sadece yüksek değil, dengeli bir büyüme de söz konusu.   Bunu sürdürebilir kılmak, reform gerekiyor. Zaten bizim de üzerinde şu anda odaklandığımız husus da reform.

ŞAPKA ÇIKARILIR

Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli: Türkiye ekonomisinin güçlü dinamikleri, şoklara karşı dayanma gücü, olumsuzluklara çok kısa sürede adapte olabilme özelliğinin farkı ortaya çıkardı. Türkiye ekonomisinin ilk çeyrekte ortaya koyduğu yüzde 5’lik büyüme performansına sadece şapka çıkarılır. Türkiye’nin bu dönemdeki hikayesi büyüme, istihdam, adalet ve gelir dağılımı üzerine olacaktır.

OVP HEDEFİ AŞILACAK

Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan: Türkiye ekonomisinin 2017 için ortaya koyduğumuz yüzde 4.4’lük büyüme hedefini gerçekleştirmesini, hatta bu rakamın üzerine çıkmasını; böylece Türkiye ekonomisi için düşük büyüme tahmini yapmayı adet haline getirmiş uluslararası kuruluşları da bir kez daha açık ara yanıltmasını bekliyoruz. Hükümetin aldığı önlemler yüksek büyümenin önünü açtı.

YATIRIMLAR ARTACAK

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü:  Öncü göstergeler yılın devamında sanayi üretiminin daha da hızlanacağını, büyümeyi daha da yukarı çekeceğini bize göstermektedir. Türkiye ekonomisi ve özellikle de sanayisi ciddi potansiyeli bünyesinde barındırmaktadır. Ekonomi üzerindeki algının olumluya dönmesi ve beklentilerin düzelmesi yatırımların ikinci çeyrekten itibaren artmasına imkan verecektir.

DEVLETİN BÜYÜK KATKISI

Maliye Bakanı Naci Ağbal: Özel tüketim harcamaları, yaptığımız dönemsel vergi indirimleri ile önümüzdeki çeyreklerde de ekonomik büyümeyi desteklemeye devam edecektir. Büyüme verisi, hükümet olarak uygulamaya koyduğumuz geçici vergi indirimleri, KGF, KOSGEB, prim ötelemesi, yatırım teşvikleri ve istihdam destekleri gibi mali teşviklerin ne kadar yerinde olduğunu bir kez daha göstermiştir.

EN HIZLI 3. G20 ÜLKESİ

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci: Ülkemiz 2017’nin birinci çeyreği itibarıyla resmi olarak verisi açıklanmış Avrupa Birliği üyelerinin 23’ünden daha hızlı büyümeyi başarmıştır. Ülkemiz, adı geçen dönemde hem AB ortalamasının (yüzde 2.4) hem de Euro Bölgesi ortalamasının (yüzde 2.5) üstünde büyümüştür. Henüz tüm ülkelerin rakamları kesinleşmemekle birlikte, öncül veriler ışığında ülkemiz, 2017’nin ilk çeyreği itibariyle ülkemiz, en hızlı büyüyen üçüncü G20 ülkesidir.