Üç grubun market savaşı

Süpermarket sektörü tarihinin en hareketli günlerini yaşıyor. Özellikle gözlerini İstanbul piyasasına diken üç büyük grup, Koç, Fiba ve Doğuş, küçük zincirleri de satın alarak amansız bir yarışa girmiş durumda.

Perakendecilik Türkiye'de hala doymamış bir sektör olduğu için son yılların en gözde yatırım alanı. Süper ve hiper marketler de bu sektörün en önemli savaş alanı. Muharebe, özellikle İstanbul'da yaşanıyor.

Son yıllarda İstanbul'da birçok irili ufaklı market zinciri kuruldu. Ancak bir yıldır ortaya çıkan yeni gelişme, zincirlerin üç büyük grup şemsiyesinin altında toplanması.

Doğuş ve Fiba grupları sektöre iddialı olarak girdiler ve art arda zincir satın almaya başladılar. Sektörde lider konumunda olan Koç Grubu da Migros'la yetinmiyor, yeni projeler üretiyor.

Koç 'Bakkalım' ile atakta

Sektörün lideri konumunda olan Migros şu anda ülkenin en yaygın zinciri. Sektörde faaliyet gösteren grupların eğilimi küçük zincirleri satın almak olduğu halde Koç farklı bir politika izliyor. Kendi market zincirlerini kendisi yaratıyor ve çeşitlendiriyor. Bu konudaki ilk atağını ‘‘Şok’’ adlı ucuz ürüne dayalı zinciri kurarak attı.

Koç Grubu bununla da yetinmedi. Son olarak Migros farklı bir politika benimsedi ve mahalle bakkallarıyla ‘‘Bakkalım’’ projesi kapsamında işbirliğine gitti. Bu proje kapsamında 2000 yılı içinde Bakkalım sayısının bine ulaşması bekleniyor. Migros'un toplam 259, yine aynı gruba ait olan Şok'un 86 şubesi bulunuyor.

Fiba hızlı gidiyor

Finansbank'ın da sahibi olan Hüsnü Özyeğin'in Fiba Grubu, perakendecilik sektöründe hızla ilerliyor. Grubun süpermarket alanındaki ağır topu Gima 1956 yılında tanzim satış yapmak üzere bir kamu kuruluşu olarak kuruldu. 1992'de özelleştirilme kapsamında satıldı.

Gima Türk AŞ bugün 27 ilde toplam 62 mağazası ile hizmet veriyor. İstanbul'da ise 11 mağazası var. Gima İstanbul'da Acıbadem, Ataşehir, İdealtepe, Küçükyalı, Kadıköy, Selamiçeşme, Pendik, Bahçelievler, Mecidiyeköy, Sarıyer ve Şişli'de birer mağazaya sahip.

Fiba Grubu'na ait olan bir diğer zincir Endi'ler. Bu küçük zincir, Beğendik Grubu'na aitti. Fiba Grubu geçen kasım ayında bu mağazaları Beğendik'ten satın aldı. Toplam 75 Endi mağazasının 58'i İstanbul, 17'si Ankara'da.

Fiba Grubu son olarak hepsi İstanbul'da bulunan ve 7 mağazadan oluşan Greens zincirini de ocak ayında kendi bünyesine kattı.

Marks&Spencer da aynı grubun bünyesinde yer alıyor. Şu anda toplam 6 mağazası var. Mart ayı içinde 2 mağazanın daha açılışı yapılacak. Tüm Marks&Spencer'larda gıda reyonu bulunuyor.

Doğuş'un atağı

Doğuş Grubu'nun süpermarket alanındaki ilk atağı, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 1986 yılında kurulan Tansaş'ın çoğunluk hisselerini alması oldu. Tansaş Ege bölgesinde en yaygın zincirdi. Doğuş grubun yönetimini aldıktan sonra İstanbul'a taşıdı.

Şu anda Tansaş'ın toplam 114 mağazasından 10'u İstanbul'da, 80'i İzmir içinde, 5'i Manisa'da, 3'ü Aydın'da, 2'si Muğla'da, 3'ü Denizli'de.

Tansaş'ın satışı nedeniyle İzmir Büyükşehir Belediyesi ile doğan anlaşmazlık şu anda yargı aşamasında. Satış iptal edildi, Doğuş Grubu da Yargıtay'a başvurdu.

Doğuş Grubu'nun ikinci atağı da Makro (şimdi Macro) zincirini ATİ Dış Ticaret'ten satın alması oldu. Çoğu İstanbul'da olan 18 şubeli Makro marketleri üst düzey gelir grubuna sesleniyordu. Doğuş Grubu bu mağazaları almadan önce Makro marketlerinde bir isim hakkı sorunu doğmuş, zincirin adı Macro'ya çevrilmişti.

Doğuş, kısa süre önce Ankaralı Öğüt zincirini de satın aldı. Ayrıca İstanbul'daki Eko, Üçler, Baymar gibi zincirlerle görüşmeleri devam ediyor.

Sabancı sağlam adımlar atıyor

Bu yıl içinde 6 hipermarket, 3 süpermarket açmayı hedefleyen Carrefour öncelikle 5 büyük kentte şube açmayı daha sonra da Anadolu'ya gitmeyi planlıyor. Anadolu'da açılması düşünülen hipermarketlerin boyutlarının daha küçük olması düşünülüyor. Carrefour yetkilileri, büyük perakandeciliğin Türkiye'de henüz gelişmediğini ve Türkiye'de gerçek hipermarket zinciri sayısının 5-6'yı geçmediğini düşünüyorlar: ‘‘Bu sayının daha fazla olması lazım. Bu konuda Türk ekonomisi ve nüfusu büyük bir potansiyel. Perakendecilikte fiyatlar düşük olduğu için Türk tüketicisinin alım gücüne büyük katkı sağlıyor ve enflasyona karşı mücadelede destek veriyor. Türk tüketicisi temel gıda ürünlerinin yanı sıra başka ürünleri de alabiliyor. Türkiye'de her türlü market zinciri için yer olduğunu düşünüyoruz. Şu anda satın alınan zincir marketlerin sektörü geliştirmek amacıyla alınmadığını düşünüyoruz. Avrupa'da büyük zincirler ciroları değerinde satılırken şu anda Türkiye'de satılan bazı zincirler cirolarının 2 katı değerinde satılıyor, bu normal değil.’’