Tüzmen: Politik risk sigortası için sigorta havuzu oluşturacak

2007 yılı Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Başarı Ödülleri düzenlenen törenle müteahhitlere verildi. Uluslararası İnşaat Sektörü Dergisi “Engineering News Record” tarafından gerçekleştirilen Dünyanın En büyük 225 müteahhit firması arasında 22 Türk firması yer aldı. 225 firma arasında yer alan Türk firmalarına başarılarından dolayı ödül verildi.

Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, geçen hafta itibariyle müteahhitlik firmalarının yurt dışında üstlendikleri proje değerinin 19 milyar doları aştığını ifade ederek, 34 ülkede 350 proje ile 20 milyar dolara doğru koştuklarını kaydetti. 2002 yılına göre müteahhitlik hizmetlerinin 12 kat artığını dile getiren Tüzmen, “58 milyar doları son 5 yılda olmak üzere bugüne kadar üstlenilen işlerin toplam değeri 105 milyar doları aşıyor.

Rusya, Kazakistan Türkmenistan, Azerbaycan başta olmak üzere Birleşik Devletler Topluluğu ülkelerinde 7.4 milyar dolar, Cezayir, Fas ve Sudan gibi Afrika ülkelerinde 5.7 milyar dolar, Katar, Suudi Arabistan ve Ürdün gibi Ortadoğu ülkelerinde ise 4.7 milyar dolar değerinde çok sayıda proje üstlendik” diye konuştu.

Romanya ve İrlanda gibi AB ülkelerinde de geçen yıl alınan işlerin toplam değerinin 1.3 milyar doları aştığının altını çizen Tüzmen, “Teknik Müşavirlik Hizmetleri Yurtdışı Faaliyetlerine Sağlanacak Devlet Yardımı Projesi” ile 100 milyon dolar/yıl olan yurtdışı iş hacmini 5 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini vurguladı.

“ETKİN AKREDİTASYON SİSTEMİ OLUŞTURULMALI”

Bazı ülkelerde Pazar payının yüzde 50’nin üzerine çıktığına dikkat çeken Tüzmen, konuşmasına şöyle devam etti:

“Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektöründe gelişmiş ülkelerde olduğu gibi etkin akreditasyon sistemi oluşturulmalıdır. Büyük sıkıntı ve güçlüklerle ulaştığımız pazar paylarımızda yeterli tecrübe ve birikimi bulunmayan firmaların faaliyetleri nedeniyle ciddi kayıplarla karşı karşıya kalabiliriz. Pazar payımızı kaybetmemek için kamu özel sektör dayanışmasıyla yurtdışı müteahhitlik hizmetleri akreditasyon sistemini en geç iki yılda yürürlüğe koymalıyız.”

ÜÇÜNCÜ ÜLKE BANKALARINA 1 MİLYAR DOLAR KOMİSYON ÖDENDİ

Sektöre yönelik Politik Risk Sigortası’nın da oluşturulması gerektiğini vurgulayan Tüzmen, Politik Risk Sigortası olmaması nedeniyle Libya’da borç ve alacak konusunda sıkıntı yaşandığını söyledi. Tüzmen, Türk bankalarının düzenlediği teminat mektupları ve kontra garantilerinin Libya tarafından kabul edilmediğini belirterek, bu yıl üstlenilen 5 milyar dolara yakın projenin asgari 1 milyar dolarının üçüncü ülke bankalarına komisyon olarak ödendiğine dikkat çekti.

POLİTİK RİSK SİGORTASI İÇİN YENİ YÖNTEM GELİŞTİRİLİYOR

Politik Risk Sigortası ile ilgili bir yöntem geliştirdiklerini açıklayan Tüzmen, “Firma katkılarının yanı sıra Destekleme Fiyat İstikrar Fonu’ndan (DFİF) 10 yıl süre ile her yıl 20 milyon dolar kaynak sağlayarak oluşturulacak bir sigorta havuzu ile sistemin uygulamaya geçmesini sağlayacağız” dedi.

Teminat mektubu temininde sıkıntıların yaşanmaya devam ettiğini anımsatan Tüzmen, teminat mektubuna ilişkin mevzuatın uluslar arası kurallara uygun hale getirme çalışmalarını bir an önce sonuçlandırmayı hedeflediklerini kaydetti.

Yurtdışında üstlenilen işlerde daha fazla Türk işçisi çalıştırılması için ilave bazı teşviklerin yürürlüğe konulması için gerekli mevzuat düzenlemelerinin yapılacağını ifade eden Tüzmen, son üç yılda 46 milyar dolar iş üstlenilmesine rağmen Türk işçilerin yurt dışı istihdamında kayda değer bir gelişme olmadığını vurguladı. Tüzmen, “Yıllık 1 milyar dolar tutarında iş üstlendiğimiz yıllarda 150 bin Türk işçisi istihdam eden sektör 20 milyar dolar/yıl iş üstlendiği bir dönemde sadece 50 bin Türk işçisi istihdam etmişiz” dedi.

“İSTİKRARSIZ VE GÜVENLİ OLMAYAN BÖLGELERDE ÇALIŞTIK”

Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, 2005 yılında dünyanın en büyük 225 müteahhit firması arasında 14 Türk firmasının yer aldığını hatırlatarak, bu sayının 2007 yılında 22’ye yükseldiğini kaydetti. Türkiye’nin bu sayı ile ABD ve Çin’den sonra üçüncü sırada yer aldığını belirten Eren, “İşlerimizin çoğunu canı kıymetli, riski sevmeyen Batılı devlerin gitmek istemedikleri, istikrarsız ve güvenli olmayan bölgelerde gerçekleştirdik. Sadece son 3 yıl içerisinde Afganistan ve Irak şantiyelerinde patron, mühendis, işçi ve şoförler dahil 50’ye yakın şehit verdik” dedi.

YURT DIŞINDA ALINAN İŞLERDE TÜRK İŞÇİ ORANI YÜZDE 30’A DÜŞTÜ

Eren, yurt dışındaki yıllık iş hacminin son 5 yılda 10 kat artmasına rağmen kar marjlarının, getirilen döviz miktarının ve yurtdışında istihdam edilen Türk işçi sayısında önemli ölçüde gerileme yaşandığını dile getirdi. 1998 yılında Türkiye’ye getirilen döviz miktarının 2.3 milyar dolar olduğunu kaydeden Eren, büyüyen iş hacmine rağmen 2006 yılında getirilen dövizin 879 milyon dolar seviyesinde kaldığını söyledi. Yurt dışında alınan işlerde Türk işçi sayısının da yarıdan fazla azaldığının altını çizen Eren, şantiyelerde çalışan Türk işçi oranının yüzde 70’ten yüzde 30’a kadar düştüğüne dikkat çekti. Türk işçilerin yerini rekabet ortamının zorlanmasıyla Çinli ve Hintli işçilerin aldığını dile getiren Eren, çalışma mevzuatı, teminat mektubunda yaşadıkları sorunlara da değindi.

DEVLETİN MÜTEAHHİTLERE BORCU 1.5 MİLYAR YTL’YE ULAŞTI

2006’dan 2007 yılına geçerken yatırım ödeneklerinde yüzde 40’lara varan bir azalma yaşadığını anımsatan Eren, 2008 yılında da DSİ ve karayolları başta olmak üzere ödeneklerde artış olmadığına dikkat çekti.

Eren, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Ekim ayı sonu itibariyle karayollarının müteahhitlere borcu 1.5 milyar YTL’ye ulaşmış olup,yıl sonuna kadar bu rakamın 2 milyar YTL’ye ulaşması bekleniliyor. Uzun zamandır hakedişler ödenmediği için tüm karayolları işleri durma noktasına gelmiştir. Halen iri ufaklı 400’e yakın karayolu müteahhit devletten alacaklı durumunda. Karayollarına 2008 yılı bütçesinden ayrılan ödenek 1.7 milyar YTL civarında. Yani 2007 borçlarının hiç değilse yüzde 50-60’ı ödenmeyip ertesi yıla ertelenirse 2008 ödeneği sadece geçmiş yıl borçlarını karşılamaya bile yetmeyecektir. DSİ’nin sulama projelerine ayrılan ödeneği de Anadolu’ya yaygın inşaat işlerini hareketlendirmekten çok uzaktır.”

ÖDÜL ALAN FİRMALAR-

Uluslararası İnşaat Sektörü Dergisi “Engineering News Record” tarafından gerçekleştirilen Dünyanın En büyük 225 müteahhit firması arasında yer alan 22 Türk firması şunlar:

Enka, Rönesans İnşaat, Gama, Tefken, Yüksel İnşaat, Baytur, Nurol, Cengiz, STFA, GAP İnşaat Yatırım, Yapı Merkezi, Hazinedaroğlu, Kolin İnşaat, Mak-Yol, Doğuş İnşaat, Summa Turizm, Soyak İnşaat, Alarko, Rasen İnşaat, Kayı İnşaat, Eser İnşaat ve Aska İnşaat.