Tuz Gölü sigortası

İLK kez şubatta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı bir törenle kavernlere (oyuk) gaz basılmaya başlanan Tuz Gölü Yeraltı Doğalgaz Depolama Tesisi, 2018 yılı itibarıyla tüm tedarikçilerin kullanımına açılacak. Bu, Türkiye’nin enerjide arz güvenliği açısından önemli bir adım. Soğuk havalarla birlikte artan doğalgaz ihtiyacının sorunsuz karşılanabilmesi için doğalgaz depoları bir nevi sigorta görevi görüyor.

Şu anda Türkiye’nin 2.84 milyar metreküp kapasiteli Silivri deposu ile 1 milyar metreküplük Tuz Gölü deposu faaliyette. Enerji Bakanlığı’nın hedefinde Türkiye’nin tüketiminin yüzde 20’si kadar depolama kapasitesine ulaşmak var. 2023 sonunda 5.4 milyar metreküp doğalgaz depolama kapasitesine ulaşması hedeflenen Tuz Gölü Yeraltı Doğalgaz Depolama Tesisi’nin kullanım usul ve esasları ise Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından belirlendi. Buna göre 31 Ocak tarihine kadar BOTAŞ kapasite ilanı yapacak. 15 Şubat 2018’e kadar kapasite başvuruları alınacak ve 1 Mart tarihinde kapasite rezervasyonları yapılacak.

DEPOLAMA ATILIMI

Kendi kaynaklarıyla enerji ihtiyacını karşılayamayan Türkiye, tükettiği doğalgazı ithal ediyor. 2017 yılı Aralık ayında toplam doğalgaz tüketimi 50 milyar metreküpü aşan ülkemiz, Almanya, İngiltere ve İtalya’dan sonra gaz tüketiminde Avrupa’da 4. sırada yer alan önemli bir doğalgaz tüketicisi konumunda; ithalata bakıldığında ise Almanya ve İtalya’dan sonra 3. sırada yer alıyor. Birçok il artık doğalgazla ısındığından özellikle kış aylarının soğuk günlerinde tüketim artıyor. Buna, elektrik kullanımının artması ile elektrik tüketimi de ekleniyor. Zira tüketilen elektriğin önemli miktarı da gazdan elde ediliyor. Mevsimsel değişiklikler göstermekle birlikte elektrik üretiminin yüzde 33 ilâ 40’ını doğalgazdan sağlıyoruz. Bazı günlerde soğuk hava koşullarının beraberinde getirdiği teknik zorlukların da etkisiyle doğalgaz ihtiyacının karşılanmasında sıkıntı yaşanabiliyor. Bu duruma Türkiye gibi gaz ithalatı yapan ülkelerin bulduğu kritik çözümlerden biri doğalgazın depolanması. Avrupa ülkeleri ortalama olarak yıllık tüketimlerinin yüzde 20’si oranında doğalgazı depoluyor. Türkiye de doğalgaz depolama tesislerinin kapasitelerinin artırılması ve yenilerinin yapılması konusunda önemli bir atılım içinde. 2017 yılında yatırımı tamamlanarak kış koşullarına hazır hale getirilen BOTAŞ Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisi, 2018 yılı itibarıyla tüm tedarikçilerin kullanımına açılacak. Türkiye doğalgaz piyasasının gelişmesi ve arz güvenliğinin arttırılması yönünde atılmış çok önemli bir adım olan BOTAŞ Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisi, 2007 yılında hizmete giren Silivri Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisi’nin ardından faaliyete açılan ikinci yer altı doğal gaz depolama tesisimiz olma niteliğini taşıyor.

KULLANIM KURALLARI

BOTAŞ Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisine ilişkin temel kullanım usul ve esasları, EPDK tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi. Depoyu kullanmak isteyen tarafların hak ve yükümlülükleri, tesisin işletim koşulları, kapasite ve başvurulara ilişkin hükümler, eşit taraflar arasında ayrımcılık yapılmaması ilkesi çerçevesinde hazırlanarak EPDK tarafından onaylanan bu kullanım usul ve esaslarında yer alıyor. Buna göre, tesisten ithalat ve toptan satış lisansı sahipleri hizmet alabilecek. Kapasite başvuruları 15 Şubat’a kadar yapılarak, 1 Mart tarihinde kapasite rezervasyonları yapılabilecek. 1 Nisan-16 Ekim arası depoya gaz doldurma dönemi, 1 Kasım-24 Mart arası ise depodan gaz çekme dönemi olacak.  Başlangıç olarak 350 milyon metreküp doğalgazı depolama kapasitesine sahip olan Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisinin yapılacak kapasite artırımlarıyla 2018 sonunda 550 milyon m3, 2021 sonunda 1,2 milyar m3, 2023 sonunda ise 5.4 milyar m3 depolama kapasitesine çıkarılması hedefleniyor.

TUZ GÖLÜ NEDEN ÖNEMLİ?

TÜRKİYE’DE günde ortalama 150-170 milyon m3 doğalgaz tüketiliyor. Kışın havaların soğuması ile bu tüketim 200 milyon metreküpleri aşıyor. Buna karşılık yaz aylarında tüketim düşüyor. Aradaki farkı depolama kapasitesi ile karşılamak gerekiyor. İç Anadolu bölgesinde Tuz Gölü’nün yaklaşık 40 kilometre güneyindeki Aksaray İli, Sultanhanı Beldesi yakınlarında yerin yaklaşık 1100 ile 1400 metre altında bulunan tuz yapılarında doğalgaz depolanması amacıyla kurulan Tuz Gölü Yeraltı Depolama Tesisi, ülkemizde tuz kavernalarında doğalgazın ilk defa depolanmasını sağlayan tesis. Marmara bölgesinde yer alan tükenmiş hidrokarbon kuyularına iletim şebekesinden taşınan doğalgazın depolanmasını sağlayan BOTAŞ Silivri yeraltı depolama tesisi ise yapılan kapasite artışları sonucunda halihazırda yılda 2.8 milyar m3 gaz depolama kapasitesine ulaştı. 2023 itibarıyla her iki yer altı doğalgaz depolama tesisimizin toplam depolama kapasitesinin 10 milyar m3’e ulaştırılması hedefleniyor. Böylece 13 bin kilometreyi aşkın iletim hattı iki yer altı depolama tesisinden de beslenerek, ülkemize gaz sağlayan kaynak ülkelerde yaşanabilecek arz kısıtları ve kesintilerinin yönetilmesinde bu tesisler önemli rol oynayacak.