Tutabilene aşkolsun

Ekonomideki her türlü gelişmeye duyarlı dolar kurunda 9 günlük yükseliş yüzde 1.55’i, 3 aylık yükseliş ise yüzde 10.04’ü aştı. Psikolojik sınır olan 2.5 liraya dayanan dolar hakkında piyasada 2.7 lira seviyeleri konuşuluyor.

TÜRKİYE ekonomisinin yumuşak karnı kim ne derse desin dolar. Vatandaşın kriz algısı da doların kaç lira olduğundan şekillenir. Her krizimiz dolar kurundaki sert yükselişten kaynaklandı. 1994 krizi, 2000-2001 bankacılık krizi hep dolardaki fahiş yükselişlerin yansımalarıydı. Şimdi yine dolar tarihi zirvelerinde. 1 dolar psikolojik sınırımız 2.5 liraya dayandı. Şimdi piyasada 2.7 lira seviyeleri konuşuluyor. Peki bu yükselişin sonu nereye varacak. Dolar nasıl yükseliyor? Gelin bu sorunun yanıtını bulmak için son 1 ayda neler yaşanmış ve dolar kuru bunlara nasıl tepki vermiş bakalım.

16 Ocak

Cumhurbaşkanı Erdoğan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu’nu kabul etti. Petrol fiyatlarının düşmesine rağmen faizin indirilmediğini belirten Erdoğan, “Ey Merkez Bankası daha neyi bekliyorsun? Şimdi diyebilirler ha, Merkez Bankası bağımsızdır, ben de bağımsızım. Kendileriyle de konuşacağım. Bu iş böyle yürümez” dedi. Dolar 2.3044’e çıktı.

20 Ocak

Merkez Bankası Para Politikaları Kurulu toplandı. Yüzde 8.25 olan politika faizini yüzde 7.75’e indirdi. Bu indirimi yeterli bulmayan Cumhurbaşkanı Erdoğan eleştirilerine devam etti: “Merkez mesajlardan nasibini almış değil. İndirim yetersiz. Merkez yaptıklarıyla eleştirilemez değildir, yanlış adımlar attıkça bu eleştirileri de alacaktır.” İndirim öncesi 2.34 TL’nin üstünde seyreden dolar kararın ardından 2.3234 TL’ye kadar düştü ve tepkilerin ardından 2.3540 TL’yi gördü.

27 Ocak

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yılın ilk Enflasyon Raporu’nun tanıtım toplantısında “Ocak enflasyonu 1 puandan fazla düştü diyelim. 24 Şubat’ta yapacağımız toplantıya (PPK) çok vakit var. 24 Şubat’ta yapmayız, 4 Şubat’ta değerlendiririz. Reel faiz, çok yüksek kaldı, mesela fonlama faizini enflasyonun hafif üzerine çekebiliriz. 24’ünde yapacağımız işi 4’ünde yapmış olabiliriz” dedi. Dolar 2.3660 TL seviyelerine çıktı.

29 Ocak

Faiz indirimini erken yapacağını ilan eden Merkez Bankası kuru zıplattı. Dolar 2.4190 ile tarihi zirvesini gördü. İki günde yaşanan yüzde 2.5’lik kur artışı tasarruflarını mevduatta tutan vatandaşın 4 ayda alabileceği net faiz getirisine eşit oldu. Dolar yükselirken Euro’da ona eşlik etti. İkisi de zirveyi gördü.

30 Ocak

Merkez Bankası’nın ara toplantı açıklamasının ardından yükselen dolar o gün 2.4480 TL’ye kadar fırladı. Merkez Bankası sözlü müdahale etti ve ‘piyasanın hareketleri indirime uygun değil’ dedi. Bu kez dolar 2.42’ye kadar geriledi. Ancak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan yeni bir eleştiri daha geldi ve “Faiz oranları enflasyon öngörüsünün neredeyse iki katı, böyle bir çarpıklık olabilir mi? İnşallah bunların hepsi düzelecek” dedi. Dolar yine 2.43 lira seviyelerinin üzerine çıktı.

3 Şubat

Ekonominin tek gündemi haline gelen faiz indirimi şimdilik rafa kalktı ama tartışmalar bitmedi. Ocakta enflasyon gıda ve sigara zammıyla yüzde 1.10 ile Merkez Bankası’nın beklediğinden yüksek çıkında ‘ara toplantı’ kararı iptal oldu. Ama Bakan Zeybekci ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Bulut ‘Merkez olağanüstü toplanıp faizi indirmeliydi’ yorumunu yaptı. Dolar toplantının iptalini iyi karşıladı 2.40 lira seviyelerine geri döndü.

4 Şubat

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Merkez Bankası’nın ‘enflasyon inerse faizi de düşüreceğiz’ mantığının yanlış olduğunu söyleyerek, faiz düşünce enflasyonun da düşeceğini ancak bunu hâlâ anlayamayanlar olduğunu kaydetti. Erdoğan “İşte adı bağımsız kurul, bağımsız olunca gelinen nokta bu maalesef. Bizim daha iyi bir noktayı yakalamamız lazım” diye konuştu. Güne 2.39 lira seviyelerinden başlayan dolar ise Erdoğan’ın açıklamalarıyla tırmanışa geçti ve 2.4490 lirayı gördü.

6 Şubat

Haftalardır faiz indirimi tartışmaları nedeniyle zirveyi zorlayan dolar bu kez ABD’den gelen istihdam verisiyle rekor kırdı. 17 yılın en iyi 3 aylık istihdam verisi, FED’in faiz artırımına yıl ortasında başlayabileceği yorumlarını beraberinde getirince dolar 2.4735 liraya fırladı. Borsada da kayıp yaşandı.

9 Şubat

Cumhurbaşkanı Erdoğan, pazar günü Latin Amerika seyahati önce yine ‘Merkez’e çattı. Doların alçaması ve yükselmesini değerlendirmenin Merkez Bankası’nın kabiliyetinde olduğunu dile getiren Erdoğan, “Bu süreci değerlendirmek bana ait olan bir şey değil. Eğer Merkez Bankası bu süreci yönetemiyorsa hesabını o verecektir” dedi. Ve dün açılışta dolar hızla değer kazandı ve 2.4960 lira ile tarihi zirveye çıktı.