Türkiye'nin Rusya ve Ukrayna ile ticaret hacmi ne? İşte gerginliğin ekonomiye etkisi
Güncelleme Tarihi:
Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilim sürerken Batı ülkelerinden ve ABD'den Rusya'ya karşı yaptırım kararları geldi. Öte yandan küresel anlamda enerji tedirginliği sürüyor. Prof. Dr. Sefer Şener, krizin ekonomiye etkisini ve Türkiye'nin Rusya ve Ukrayna ile ticaret hacmini CNN Türk'te açıkladı.
Prof. Dr. Sefer Şener'in açıklamalarından notlar;
Özellikle Türkiye'nin hem Ukrayna hem de Rusya'yla ticaret bağlantıları var. Her ikisinin toplamı 40 milyar doların üzerinde. Türkiye'nin dış ticaret hacminin 500 milyar dolar olduğunu düşünürsek yüzde 8'lik kısmı hem Ukrayna hem de Rusya'dan oluşuyor. Rusya aslında baktığımızda partnerimiz olarak büyük seviyelerde. 2021 yılında 32.5 milyar dolarlık dış ticaret hacmimiz var sadece Rusya'yla. Bunun 5.5 milyar doları ihracat şeklinde. 27.5 milyar doları ise ithalat şeklinde.
Ukrayna'yla ile 7,5 milyar dolara ulaştı. 2,5 milyar dolarlık ihracat ve geri kalanı ithalat şeklinde. Özellikle önemli sektörlerde dış ticaret hacmimiz çok yüksek hem Ukrayna hem de Rusya'yla...
Olası çatışma gerginlik, yaptırım kararları Türkiye'nin dış ticaret tarafını da etkileyecektir. Bu rakamların göz önüne alınıp değerlendirilmesi etkisinin giderilmesi gerekir. Çünkü şöyle rakam vereyim sadece gıda ithalatımızın yüzde 40'ı bu her iki ülkeden sağlanıyor. Toplamdaki gıda ithalatının tamamının yüzde 40'ı... Ham maddelerle ilgili bu iki ülkeden alıyoruz.
Ciddi bir iç üretimimiz de var. Ekmek fiyatlarını etkilemez ama çok ciddi kısmını bu iki ülkeden ithal ediyoruz. Ham madde kısmında problemler yaşanabilir. Küresel çapta enflasyonun en büyük 2 sebebi var. Bir tanesi enerji fiyatları diğeri gıda fiyatları... Yüzde 40'ını biz bu 2 ülkeden alıyoruz. Biz aynı zamanda iyi bir ihracatçıyız. Ham madde tedariki konusunda birtakım sıkıntılar olacaktır.
İkinci ve önemli unsur enerji fiyatları. Biliyorsunuz doğalgaz fiyatları 90 doların üzerine çıktı bu süreçte. Hem de petrol fiyatları 100 dolarlara yaklaştı. Türkiye'nin de yüzde 50 oranında ithalatı bu iki ülkeden geliyor. Her ikisi de çok önemli hem enerji hem de gıda anlamında.
Turizm gelirlerinin de yüzde 25'i bu iki ülkeden. Geçen yıl 5 milyona yakın Rus turist gelmişti. Aynı şekilde 2,5 milyona yakın Ukraynalı turist gelmişti. Bu 3 ana sektör açısından düşününce buradaki gerginlik Türkiye'nin aleyhine olacaktır. Bu 3 sektörle sınırlı değil... Demir çelikten cama kadar bütün alanları kapsayan yatırımlarımız var.
Sadece gıda ya da enerji ile sınırlı tutmak mümkün değil. Demir çelik sektörü için hammaddenin büyük kesimini bu iki ülkeden tedarik ediyoruz. Ürün yelpazesi olarak da çok önemli. Bu iki ülkede çok ciddi inşaat projeleri var. Bu iki ülke arasındaki gerginlik doğal olarak tüm alanları etkiliyor. Şimdiden tedbirlerin uygulanması lazım.
TEDBİRLER NELER OLABİLİR?
Başka ülkelerden kısa süre içinde alternatif bulamazsınız. Avrupa'da da aynı sıkıntı var. Yüzde 40'ı Rusya'dan alıyor Avrupa. Ne Türkiye için var, ne de Avrupa için. Bu iki ülkenin önemi doğrudan ticaretle alakalı değil. Kotalar var mesela, süreçler var. Bu kadar geniş yelpazeli süreç varsa... Şimdiden tedbir ve önlemlerin alınması lazım.
ABD'nin uygulamaları da çok önemli. ABD'nin Rusya'ya yaptırımları bizim de 32,5 milyar dolarlık ticaret hacmimiz var bunu etkileyecektir. Finans sistemini dışarıya aldığınızda sizin buradan oraya ihracat yapmanız, ithalat yapmanız o açılardan da küresel anlamda sorun olacaktır.
Türkiye ile sadece ilgili olmasa da Türkiye kısmını önemsiyoruz. Geçiş bölgesi olarak da Türkiye'nin sık kullandığı bir alan. Türkiye üzerinden Rusya'dan gelen doğalgazın sevkiyatı var Avrupa'ya... TürkAkım hattıyla... Ekonomik olarak kuvvetli bağlarımız var.
Yatırımlar anlamında ciddi bağlarımız var. Türkiye'nin aldığı ihaleler var. Alternatif üretilmesi lazım. Büyük ticaret hacminizin olduğu 2 ülkeyle kısa vadede alternatif üretemezsiniz. Ro-ro taşımacılığımız yok Rusya'yla doğrudan bağlantı yapılabilir. Yenilenebilir farklı güzergahlara dönük işlenebilir. İhracatımız açısından çok çok önemli.