Türkiye'nin en büyük şirketleri açıklandı

İSO'nun 42 yıldır aralıksız olarak hazırladığı ve İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklanan “Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının 2009 yılı sonuçlarına göre, satış vergileri hariç net üretimden satışlar alanında 15 milyar 495 milyon 595 bin 133 lira ile TÜPRAŞ birinci sırayı alırken, bunu 6 milyar 527 milyon 417 bin 392 ile EÜAŞ, 5 milyar 473 milyon 800 bin 40 lira ile Oyak-Renault izledi.

TÜPRAŞ, sıralamada 2009 yılında ilk sırada yer alırken, toplam üretimden satışlar içerisindeki payı yüzde 11,4'ten 7,4'e geriledi. Araştırmada, 2009 yılındaki özellikle dünya emtia ve ham petrol fiyatlarındaki gerilemenin etkisinin bu sonuçta etkili olduğu belirtildi.

İSO 500 içerisinde ilk 10 kuruluş arasında tek kamu kuruluşu EÜAŞ oldu. 2008 yılında 7. sırada bulunan Arçelik 2009 yılında 4. sıraya yükselirken, beşinci sırada ise TOFAŞ yer aldı.

2008 yılında 3. sırada yer alan Ford 2009 yılında 6. sıraya gerilerken, 7. sırada Ereğli Demir ve Çelik, 8. sırada Aygaz, 9. sırada Vestel Elektronik ve 10. sırada Habaş, 11. sırada İÇDAŞ, 12. sırada İskenderun Demir ve Çelik, 13. sırada Toyota, 14. sırada Petkim ve 15. sırada Türkiye Şeker Fabrikası A.Ş'nin bulunduğu belirtildi.

Bu sonuçlara göre, 2009 yılında ilk 15 sanayi kuruluşu içinde 2 kamu, ve 13 özel kuruluş yer aldı.

EN FAZLA KAR EDEN KURULUŞLAR

Araştırmaya göre, 2008 yılında 652,4 milyon lira zarar ederek kar ve zarar toplamında 500. sırada yer alan Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ), 2009 sıralamasında 1 milyar 423 milyon 726 bin 131 lira ile en fazla kar eden sanayi kuruluşu oldu.

En fazla kar eden ilk üç kuruluştan ikincisi 776 milyon 931 bin 357 lira dönem karı ile TÜPRAŞ olurken, ücüncü sırayı da 673 milyon 939 bin 460 lira ile Philsa Philip Morris aldı.

En fazla ihracat yapan ilk 3 kuruluş ise 3 milyar 12 milyon 429 bin dolar ile Oyak Renault, 2 milyar 38 milyon 704 bin dolar ile Ford Otomotiv, 2 milyar 4 milyon 257 bin dolar ile Tofaş olarak sıralandı.

İLK 50 KURULUŞUN PAYLARI

İlk 500'de ilk 50 sanayi kuruluşunun üretimden satışlar içerisindeki payı 2008 yılında yüzde 52,6 olurken 2009 yılında bu oran yüzde 48,5'e geriledi.

Brüt katma değerde 2009 yılında ilk 50 kuruluşun payı yüzde 54,9 olarak belirlenirken, 2008 yılında yüzde 58,8 olan ilk 50 kuruluşun 500 içerisindeki kar ve zarar toplamının payı ise yüzde 41,2 oldu.

2008 yılında 56,5 seviyelerinde olan ilk 50 kuruluşun topram ihracat içindeki payı 2009 yılında 6,4 puanlık bir azalma ile yüzde 50,1'de kaldı.

İstihdamda ise 2009 yılında ilk 50 kuruluşun payı 2008'e göre artarak yüzde 32,3 seviyesinde gerçekleşti.

2009'da istihdamda 2008'e göre düşüş olmasına karşılık ilk 50 kuruluştaki istihdam azalışı diğer 450 kuruluşa göre daha küçük kaldı.

2009 yılında ilk 500'deki ilk 50 kuruluş, Türkiye GSYİH'nın yüzde 5,3'ünü yaratırken, Türkiye ihracatının yüzde 22,7'sini gerçekleştirdi.

İSO 500 ŞİRKETLERİNİN İHRACATI YÜZDE 31,7 AZALDI

İSO 500 kuruluşlarının ihracatı 2009 yılında 2008'e göre yüzde 31,7 oranında azaldı. 2009 yılında İSO 500'de alt sektörler itibariyle ihracat değişim oranları incelendiğinde bir tek gıda, içki ve tütün sanayinde yüzde 1,1 oranında artış olduğu, diğer tüm alt sektörlerde değişen oranlarda azalışlar gerçekleştiği görüldüğü kaydedildi.

2009 yılı ilk İSO 500 toplam ihracatı içinde en yüksek paya sahip olan alt sektör yüzde 27,5 ile taşıt araçları sanayi olurken, bu sektörün 2009 yılındaki ihracat düşüş oranı yüzde 29,2 seviyesinde gerçekleşti.

İSO 500 kapsamında yer alan yabancı sermaye paylı kuruluş sayısının 2007 yılında 143, 2008'de 148'den 2009'da 153'e yükseldiği dile getirilen rapora göre, yabancı sermayeli kuruluşların İSO 500'de üretimden satışlar içindeki payı ise yüzde 33,4 oldu.