Türkiye’den eser almak için en iyi zaman

Ali Güreli, Türkiye’de çağdaş sanat denildiğinde ilk akla gelen isimlerden biri. Bundan 13 yıl önce çağdaş sanat fuarı Contemporary İstanbul’u başlattığında devamlılığı yakalayıp yakalamayacağı soru işaretiydi. Fuar her yıl büyüdü. Ziyaretçi sayısı arttı, yabancı galeriler için de bir çekim merkezi oldu ve İstanbul’un çağdaş sanatla da anılmasını sağladı. Bu yıl 20-23 Eylül tarihleri arasında Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda 13’üncüsü düzenlenecek fuar öncesinde Contemporary İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli ile buluştuk. Sanat piyasalarının durumunu, bu yılki fuardaki yenilikleri ve döviz kurlarındaki artışın sanat piyasasını nasıl etkileyeceğini masaya yatırdık.

Sanat piyasasının büyüklüğü ne kadar oldu?
Son 3 yılda sanatın online olarak el değiştirdiği rakam 5 milyar doları geçti. Sanat piyasasının dünyadaki büyüklüğü 70 milyar dolara geldi. Dünyadaki ilk 20 sanat fuarını ortalama 75 bin kişi geziyor.

Türkiye’de döviz kurlarındaki artış, ekonomideki sıkıntılı ortam sanat piyasalarını nasıl etkiliyor? Etkileyecek?
Zorluklar çok. İç pazar farklı, dış pazar farklı etkileniyor. Yerli galerilerimiz kuvvetli biçimde katılıyorlar Contemporary İstanbul’a. Kurların son andaki artışı kuşkusuz herkesi etkiledi. Yerli 27 galeri olacak fuarda. Kur artışı nedeniyle yerli galeriler daha çok satış yapacak.

Yabancı sanatseverler için uygun hale geldi…
Aynen. Yabancılar için şu anda Türkiye’de sanat yatırımı yapmak çok cazip. Fuarda Türk sanatçılar fiyatlarını yukarı çekmezse çok cazip olacak. Türk çağdaş sanatının çok kuvvetli bir şekilde el değiştireceği bir fuar olacak bu fuar.

Yabancı galeriler arasında son anda fikir değiştirenler oldu mu?
30 yabancı galeri var. Bunun 25’i ilk defa geliyor fuara. Biz bu katılımdan memnunuz.

Onların fiyatlamaları etkilendi mi? Geçen yıl 10 bin dolara bir sanatçının eserini alan Türk sanatsever, bu yıl aynı eseri nasıl alsın?
Yurtdışı galerilerinin satışları konusunda sıkı iletişim halindeyiz. Bundan 3 ay önce satış fiyatları farklıydı. Mutlaka esneklik olacak. Biz onlara daha düşük fiyatlı sanatçılara ağırlık vermelerini de önerdik. Mutlaka çarpıcı işler de getirmelerini de önerdik. Türkiye’deki mevduatın yüzde 55’inin dövizde durduğunu da söyledik. Herkesin tedbirli davrandığını ama koleksiyon konusunda derinleşmiş ticari dünyanın bu fuarda aktif olacağını düşünüyoruz.

Sanata yatırım şu ortamda da kazandırır mı?
Kazandırır. Bugüne kadar nasıl kazandırdıysa şimdi de kazandırır. Son 10 yıla bakın, sanata yatırım hep kazandırdı.

Kriz ortamlarında lüks olarak görülmez mi?
Sanata yatırım yapanlar fırsatları iyi değerlendirir. Sanata yatırım yaptığınızda aynı zamanda ruhunuza da yatırım yapıyorsunuz. Ben bu dönemde genç Türk sanatçıların makul eserlerinin iyi alıcı bulacağını düşünüyorum. Yabancıların da bunları keşfedeceği bir ortam olacak.

300 YABANCI KOLEKSİYONER

Yurtdışından gelecek koleksiyoner sayısı nedir? Bu yılki beklentileriniz ne?
Yabancı koleksiyoncular geliyor. Son 2 yılda gelmeyenler bu yıl geliyor. Malum daha önceki yıllar terör korkusu oldu. Bu yıl bu korku yok. Biz de bazı koleksiyonerleri davet ettik. 300 koleksiyoneri biz çağırdık. Onları misafir ediyoruz. Kendisi gelen de olacak. Bu yıl yabancı ziyaretçi sayısının 3 misline çıkmasını bekliyoruz. Çünkü İstanbul çok cazip. Ancak İstanbul için bu rakam da az. Bunu da biliyoruz.

Bu rekabet ortamı içinde sizin ve ekibinizin hedefi nedir?
2015 yılında 90 bin ziyaretçiyi geçtik. Geçen sene 80 bin ziyaretçi oldu. Bu sayı içinde yabancı ziyaretçi sayısını artırmak lazım. En az yüzde 10 yabancı ziyaretçi olmalı. Oteller, restoranlar dolmalı. 2017’de Venedik Bienali’nin otel geliri 6 ayda 870 milyon Euro oldu. Sanatla ve bunu tamamlayan her şeyle yaratılan ekonomi ortada. Bizim başlıca hedeflerimiz arasında Çin var. Türkiye’nin Çin’de tanıtımına ağırlık verilmeli. Türkiye ekonomisinin de sanatın yaklaştırıcı yanını kullanmaya ihtiyacı var.

Bankalar şu ortamda da sanata yatırım yapanlara kolaylık sağlıyor mu?
3 yıl vadeli kredi imkanı sağlayan bankalar var.

ALİ GÜRELİ KİMDİR?

Orta Doğu Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun oldu. 1989-2002 yılları arasında The Marmara Hotel Grubu’nun Yönetim Kurulunda yer aldı. Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nın 1994’den beri kurucu ortaklarından olan Güreli, TÜROB’un kuruculuğunu ve başkanlığını 1994-2001 tarihleri arasında yaptı. Şu anda The Sofa Hotels & Resorts/ Autograph Collection’ın Yönetim Kurulu Başkanı olan Güreli, TTYD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Ali Güreli, 13 yıldır Contemporary İstanbul’un Yönetim Kurulu Başkanı. Evli ve 3 çocuk babası.

SANAT İHRACATI DESTEKLENECEK

TİM’de (Türkiye İhracatçılar Meclisi) “Hizmet İhracatçıları Birliği” kuruldu. Bu kapsamda da Sanat ve Kültür Komitesi kurulacak. Bu ne sağlayacak?
Sanat ve Kültür Komitesi kültür sanat kurumların devlet nezdindeki temsilcisi. Döviz getirecek projeler kapsamında olacak bu faaliyetler. TİM’e üye olan kültür sanat kurumlarına, bu kurumların hem yurt içinde hem de yurtdışında gelişmesini ve ilerlemesini sağlayacak teşvikler de verilecek. İhtiyaç analizi, eğitim danışmanlığı ve istihdam giderlerinin yüzde 75’i (400.000 dolara kadar), tanıtım ve organizasyon giderlerinin yüzde 75’i (150.000 dolara kadar), pazar, sektör, ülke, uluslararası mevzuat araştırması, yabancı şirket ve marka odaklı rapor ve şirket satın alımına yönelik danışmanlık faaliyetlerinin yüzde 70’i (300.000 dolara kadar). Reklam, tanıtım ve pazarlama giderlerinin yüzde 70’i (500.000 dolara kadar).Yurtdışında açılan birimleri brüt kira giderlerinin yüzde 70’i (300.000 dolara kadar). Yurtdışından davet edilenleri kapsayan pazarlama faaliyetinin yüzde 70’i (100.000 dolara kadar) karşılanacak.