Türkiye’de herkes farklı bilgi veriyor

Türkiye’de başvurduğunuz her yetkiliden farklı bilgi aldığınızı belirtip, durumunuzu bana da danışmak istediğinizi yazmışsınız. 1960 doğumlu olup Nisan 1983’e kadar 430 gün (1 yıl 2 ay 10 gün) çalıştığınıza göre Ocak 1981 sigorta başlangıç tarihiniz olmalı. Buna göre, 46 yaş ve 5 bin 75 gün şartlarına tabisiniz. Arzu ederseniz 3 bin 600 günü tamamlayacak şekilde borçlanıp 60 yaş şartını da bekleyebilirsiniz.

Her halükarda bu yılın sonuna kadar borçlanacağınız her bir gün için 17.57 lira ödemeniz gerekir. Hangi durumda daha yüksek aylık bağlanacağı birçok faktöre bağlı. Borçlanacağınız günlerin 2000 yılından önce veya sonra olması, aylık talebinde bulunduğunuz yaş, borçlanacağınız gün sayısı gibi. “2 bin 100 lira aylık bağlanması için şu kadar gün borçlanmanız gerekiyor” diye bir bilgi veremiyorum. Çünkü bu yanıltıcı olur.

DOĞRU ORANTILI DEĞİL

Ancak şu kadarını söyleyebilirim... 3 bin 600 günü veya 5 bin 75 günü tamamlayacak şekilde yapacağınız borçlanmayı asgari düzeyden (yıl sonuna kadar bu miktar günlük 17.57 liradan hesaplanıyor) yaparsanız, bugünün şartıyla bin 300 lira civarında aylık alırsınız. Günlük borçlanma miktarını iki katına çıkarsanız dahi aylığınız 2 bin 600 liraya çıkmaz çünkü günlük borçlanma miktarındaki artış ile bağlanacak emekli aylığındaki artış doğru orantılı değildir. Yani özetle, günlük borçlanma miktarını 30-40 lira ve üzerine çıkarsa, bahsettiğiniz rakama yakın bir aylık bağlanma ihtimali artar. Kesin dönüş şartının hala geçerli olup olmadığını da öğrenmek istiyorsunuz. Evet bu şart halen aranıyor, ancak bu şart Türkiye’ye yerleşme ve yurtdışındaki oturumunuzu iptal etme şeklinde uygulanmıyor. Daha ziyade, yurtdışında sigortaya tabi bir işte ve kendi nam ve hesabına çalışmayan, işsizlik ve hastalık parası veya ikamete dayalı yardım parası almayanlar, kesin dönüş şartını yerine getirmiş sayılıyor. Hüseyin İlhan – Berlin/Almanya

TAVANDAN EMEKLİLİK İÇİN NE YAPMALIYIM

1972’de geldiğiniz Almanya’da 1992’ye kadar çalışmadığınızı, bundan sonra ise serbest meslek yaptığınızı, ancak emeklilik primi yatırmadığınızı belirterek, Türkiye’den tavandan emekli olmak için ne yapmanız gerektiğini, banka kredisiyle borçlanma yapıp yapamayacağınızı ve “Çok para ödemek aylığı değiştirmez“ şeklindeki söylentilerin doğru olup olmadığını soruyorsunuz.

Prim yatırmış olmasanız da, yurtdışında serbest çalıştığınız dönemleri Türkiye’ye borçlanabilirsiniz. Yeter ki başvuru formuna, Almanya’da ticari faaliyetinizi belgeleyecek, tercüme ve tasdik edilmiş bir ticari sicil kaydı (gewerbeanmeldung) ekleyin. 1986 doğumlu çocuğunuz olduğu için Almanya’daki sigorta girişiniz 1986 kabul edilecektir. 1986’dan önceki 13 yıllık ev kadınlığı (18 yaşından sonraki süre) sürenizi borçlanırsanız, 5 bin gün veya 3 bin 600 gün ve 58 yaş şartına göre emekli olabilirsiniz. Ancak bu emeklilik şartları 4/A sigorta koluna tabi sigortalılar için geçerli olduğu için, sizin de bu sigorta koluna, bizzat Türkiye’ye giderek ve kısa bir süre de olsa sigortalı bir işte çalışarak girmeniz gerekiyor. Aranan gün şartını, asgari günlük miktardan (17.57 lira) ödeyebileceğiniz gibi, asgari ile azami miktar (114.21 lira) arasında tercih edebileceğiniz bir miktar üzerinden de ödeyerek yerine getirebilirsiniz. Asgariden ödeme yaparsanız (3 bin 600 gün x 17.57 lira = 63 bin 252 lira) bugünün şartıyla bin 300 lira civarında aylık bağlanır, tavandan ödeme yaparsanız (3 bin 600 gün x 114.21 lira = 411 bin 156 lira) aylığınız 3 bin liranın biraz üzerinde bağlanır. Görüyorsunuz, borçlanmada günlük miktarı ne kadar yüksek seçerseniz, doğru orantılı olmasa da aylığınızda artış olacaktır. Dolayısıyla kulağınıza gelen bu söylentiler asılsız. Borçlanmanızı banka kredisiyle finanse edilmesi konusuna gelince. Ancak 4/A sigorta kolundan bağlanacak yaşlılık aylığı ile mahsup edilmek üzere borçlanma işleminizi sonuçlandırmak için hiçbir banka size kredi vermez. Türkiye’de ancak eski adı Bağ-Kur olan 4/B sigorta koluna yapılacak borçlanmalar için, Vakıflar Bankası ve Halk Bank gibi devlet bankalarının kredi verdiği biliniyor. Ancak bunun için birebir bankalarla görüşüp kredi şartları hakkında bilgi edinmenizi öneriyorum. Ayşe Öztürk – Hann Münden/Almanya

İKİ KURUMDAKİ HİZMETLERİMİ BİRLEŞTİREBİLİR MİYİM

E VET... Hem SSK, hem de Bağ-Kur’daki sürelerinizi birleştirebilirsiniz. Bunun için emekli olmadan altı ay veya bir yıl önceden iki kurumdaki hizmetlerinizin birleştirilmesi talebinde bulunmalısınız. SSK’ya tabi bin 917 gününüz kayıtlıyken, Bağ-Kur’da da hissedarı olduğunuz şirketteki iştirakinizden ötürü yaklaşık 11 yıl sigortalı süreniz var. Bağ-Kur’daki sürelerinizin SSK’ya aktarılıp 4/A sigorta kolu kapsamında birleştirilmesini istiyorsanız, o zaman 4/A sigorta koluna tabi bir işyerine girip en az bin 260 gün daha sigortalı çalışmalısınız veya sigorta girişinden sonra bu süre kadar yurtdışı borçlanması yapmalısınız. Ancak bu şekilde SSK’dan, 49 yaş ve 5 bin 300 gün şartlarına göre emekli olabilirsiniz. Gerçi yurtdışı borçlanması yaparsanız, sigortalı gün sayınız 6 bin 560 güne çıkacağı için aylığınız da asgari aylığın üzerinde bağlanacaktır. SSK girişi yapıp yeniden sigortalı bir işte çalışmazsanız, Bağ-Kur’un şartlarına göre emekli olursunuz. 1 Haziran 2002 itibariyle ödediğiniz prim yaklaşık 16 yıl 3 olduğundan, 25 yıllık prim ödeme süresini tamamlamanıza kalan süre 8 yıl 9 ay olduğundan, 49 yaş şartına tabi olursunuz. Buna göre 25 yıllık prim ödeme şartıyla, 49 yaşından önce emekli olamazsınız. Dolayısıyla SSK’dan emekli olmak sizin için daha avantajlı gözüküyor. Özgür Enis Türkoğlu