"Türkiye'de ciddi bir konut stoğu var"

Deloitte tarafından hazırlanan Deloitte Avrupa İnşaat Liderleri 2009 raporuna ilişkin açıklamada, Türkiye'nin 2007'de yüzde 4,7 olan GSMH'sinin küresel krizin de etkisiyle 2008'de yüzde 1,1 seviyesine gerilediği, ithalat ve ihracat rakamlarının azalmasının yanı sıra işsizliğin artışıyla birlikte yabancı sermaye akışının yavaşladığının da not edildiği vurgulandı.

Böyle bir ortamda en kırılgan sektörlerden birini oluşturan taahhüt piyasasının, GSMH'deki yüzde 4'lük payıyla ve 1,1 milyon kişiyi istihdam etmesi nedeniyle Türk ekonomisinde yaşamsal bir ağırlığa sahip olduğu belirtilen açıklamada, dolaylı ve dolaysız etkileri itibarıyla diğer sektörlere de iş yaratan inşaat sektörünün, ekonomi içindeki ağırlığının yüzde 30'lara ulaştığı ifade edildi.

Açıklamada, bu çerçevede değerlendirildiğinde Türkiye'de verilen inşaat ruhsatı sayılarındaki keskin düşüşün, 2007 yılında yüzde 5,7 oranında büyüyen sektörün geçen yılı yüzde eksi 7,6 gibi küçülmeyle kapatmasını doğruladığı dile getirilerek, bir menkul kıymet firmasının yaptığı araştırmaya göre 2008 yılının ikinci çeyreğinde inşaat ruhsatı başvurularının bir önceki yıla oranla yüzde 20 oranında gerilediğinin anlaşıldığı bildirildi.
Söz konusu daralmanın bu yıl da benzer bir eğilimi izlemesinin beklendiği dile getirilen açıklamada, hükümetin önümüzdeki üç yıl için hazırladığı 14 milyar dolarlık finansal paketin inşaat sektörünü de harekete geçirmesinin beklendiği kaydedildi.

TÜRKİYE'NİN KONUT STOKU

Açıklamada, ekonomik krizin Türkiye'de özellikle kar marjı yüksek orta ve üst seviye konut üretimini olumsuz yönde etkileyerek ciddi bir konut stokunun ortaya çıkmasına neden olduğuna işaret edilerek, raporda dile getirilen şu bilgilere yer verildi:

“Konut piyasasını hareketlendiren mortgage kredi hacmi ise 9 milyar avrodan 7 milyar avroya geriledi. Geçen yılın ikinci yarısında kiralarda ise yüzde 25'e varan önemli düşüşler yaşandı. Öte yandan, faiz oranlarındaki düşüşün bu yıl konut projelerinde olumlu bir etki yaratması bekleniyor. 2008 yılının bir başka gelişmesi ise alışveriş merkezlerinde (AVM) belirli şehir ve bölgelerde Türkiye'nin doygunluk noktasına erişmesi oldu. Şu anda mevcut 250 büyük AVM ile İstanbul başı çekerken bu tür projelerin artık Anadolu'nun diğer büyük kentlerine kaydığı gözlemleniyor.”

İNŞAAT MALİYETLERİ AZALDI

Üst gelir düzeylerine seslenen prestijli konut projelerinin 2008 yılında da fazla ivme yitirmeden devam ettiğine işaret edilen raporda, sektör açısından bir başka olumlu gelişmenin ise inşaat maliyetlerinin düşmesi olduğu belirtildi. Raporda daha sonra şu saptamalara yer verildi:

“Yılın son çeyreğinde inşaat maliyetlerinin yüzde 3,9 oranında azaldığına dikkati çeken Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) göre, inşaat sektörü 2008'in üçüncü çeyreğinde yüzde 4,3 oranında daraldı. Buna karşılık hükümetin 2009-2010 planları içinde yap-işlet-devret iş modeliyle İstanbul–Ankara hızlı raylı sistem istasyonları projesini ihaleye çıkarması bekleniyor. 204 milyon avroluk bu ihalenin yanı sıra yine hükümetin 3. Boğaz Köprüsü çalışmaları sürüyor. Hızlı raylı sistemde ise yakın bir gelecekte birçok şehir için ihale açılacak. 402 milyon avroluk başka bir önemli ihale olan Bandırma-Bursa-Osmaneli tren istasyonları çalışmasının da sonuçlanması bekleniyor.”

Sektörde bu yıl ayrıca, satın alma ve birleşmelerin de yaşandığına işaret edilen açıklamada, hazır beton ve çimento sektörünün önde gelen devlerinden Çimsa'nın 13 milyon avro ödeyerek Bilecik Hazır Beton'u satın aldığı, Lafarge'ın ise kendi şirketlerinden Lafarge Van'ı Aşkale Çimento'ya sattığı, Türkiye'deki diğer üretim tesislerini de OYAK Çimento'ya satma kararı aldığı, konunun Rekabet Kurulu tarafından değerlendirildiği ifade edildi.