Türkiye ’risk tarlası’nda yürüyecek, Hadise bile ekonomiyi etkileyecek
Güncelleme Tarihi:
Ayşegül AKYARLI GÜVEN
Oluşturulma Tarihi: Mart 08, 2009 00:00
İngiltere merkezli risk yönetimi firması RSM Bentley Jennison, Hürriyet için Türkiye’nin 2009 risk haritasını çıkardı. 2009’a pek de keyifli girmeyen Türkiye’nin sürprizlere gebe olduğunu gözler önüne seren haritaya göre, Galatasaray’ın UEFA’da oynamasından, Hadise’nin Eurovision başarısına kadar her şey ekonominin gidişatını bire bir etkileyecek.
İNGİLTERE Merkezli kurumsal denetim ve risk yönetimi firması RSM Bentley Jennison’ın Türkiye şirketi, Hürriyet için Türkiye’nin 2009 yılında karşılaşabileceği olası sorunları içeren bir risk haritası çıkardı. Türkiye’nin de küresel kriz dalgalanmalarından etkilendiğini söyleyen RSM Bentley Jennison’ın yönetici ortağı Reşat Lüle "2009’a pek de keyifli girmeyen Türkiye bu yıl sürprizlere gebe. Galatasaray’ın UEFA’da oynamasından, Hadise’nin Eurovision başarısına kadar herşey ekonominin gidişatını bire bir etkileyecek" dedi.
Eğlenceli riskler de var
Ülkeleri veya şirketlerin işleyişini 5 ana gruba ayıran RSM Bentley’e göre 2009’da Türkiye’nin karşılaşabileceği eğlenceli riskleri şunlar oluşturuyor:
Bu yıl Galatasaray’ın UEFA kupasında final oynaması bile o gece Türkiye’de yaşamı durduracak.
Eurovision’da Hadise’nin Düm Tek Tek ile başarılı olması gece geç saatlere kadar ekran başında oturacak insanların ertesi gün verimini etkileyecek.
Kaza riskini yabana atmayın
Marjinal riskler ise deprem, sel, kasırga gibi durumların neden olabileceği sonuçlar olacak.
RSM Bentley Jennison Türkiye’de otomotiv, tekstil, turizm gibi sektörlerin küresel risklere açık olduğunu belirtiyor.
Türkiye’nin her zaman evde ya da işte meydana gelebilecek kazalar veya trafik kazaları bakımından risk tarlası gibi olduğunu belirten RSM Bentley Jennison raporunda "kaybın telafisizliği bir yana, işyerinde yaratacağı moralsizliğin mesai verimine etkilerinin bile hesaplanması gerekir" diyor.
IMF ve yerel seçim riski
RSM Bentley’e göre Türkiye için 2009’da etkilemesi olası siyasal riskler ise şöyle sıralanıyor:
Vergi oranlarında değişiklik yapılmasına ilişkin kararlar tüm şirketleri etkileyecek.
IMF ile görüşmeler ve yapılan anlaşmalar öne çıkan risklerden olacak.
Yerel seçim sonuçları dabüyük etki yaratacak siyasal risk faktörleri arasında.
Bu unsurlara dikkat etmeyen ticari yaşamına veda etsin
RSM Bentley Jennison’a göre krizi aşmanın yollarını arayan şirketlerin de odaklanması gereken birçok başlık bulunuyor. Unsurların hiç biri tek başına bir firmayı batırmayabiliyor. Ancak Reşat Lüle firma yönetim becerisi gösteremeyenler için 2009’un ticari yaşama veda yılı olacağını dile getiriyor. Bunu engellemek için yapılması gerekenleri de şöyle açıklıyor:
Pazar kayıplarını da beraberinde getiren kriz dönemlerinde firmaların bu riski öngörerek alternatif pazarları araştırması gerekiyor.
Kriz dönemlerinde şiddetli bir kırılma yaşayan arz-talep dengesi verimliliği de olumsuz etkiliyor. Çalışanların motivasyon kaybı ve gelecek endişesinin yanısıra istihdamı azaltmak zorunluluğundan dolayı nitelikli ve deneyimli işgücü kaybı yaşanır. Talebin daraldığı noktada bu kaçınılmaz bir önlem olsa da alternatif çıkışların aranması önem taşıyor
Kriz dönemlerinde kar marjlarının düştüğü ve daha düşük fiyata iş yaptırıldığı algısı yüksektir. Oysa gerek kurumsal ve finansal olarak çok daha zayıf olan alt yükleniciler krize karşı daha dayanıksızdır. Ayakta kalabilenler ise talebi karşılayabilmek için fiyatları yükseltirler.
Finansal kapasite kalp yetmezliği gibi
FİRMALARIN ciro yapmasını sağlayacak olan müşterilerin her anlamda tam bir güven bunalımı yaşadıklarından bunun firmaya ve ürünlerine yansımasının da kaçınılmaz olduğunu ifade eden RSM Bentley Jennison’a göre:
Talep daralması ve artan stok maliyetleri başlı başına sorun olacak.
Normal koşullarda yeterli olan ve yaşamı idame ettirmeyi sağlayan finansal kapasite, kriz dönemlerinde kalp yetmezliği gibi bir soruna neden olur. Kredilere karşılık teminat gösterilebilecek varlıklar ise kriz dönemlerinde değer yitirirler.
Başlanmış yatırımların bitirilememesi, bitirilmiş yatırımların devreye sokulamamasının planları ne denli bozacağı açık. Bu durum işletmeleri normalde altından kalkabilecekleri bir durumun daha da ötesine götürecek.
Eğlenceli riskler de var
Ülkeleri veya şirketlerin işleyişini 5 ana gruba ayıran RSM Bentley’e göre 2009’da Türkiye’nin karşılaşabileceği eğlenceli riskleri şunlar oluşturuyor:
Bu yıl Galatasaray’ın UEFA kupasında final oynaması bile o gece Türkiye’de yaşamı durduracak.
Eurovision’da Hadise’nin Düm Tek Tek ile başarılı olması gece geç saatlere kadar ekran başında oturacak insanların ertesi gün verimini etkileyecek.
Kaza riskini yabana atmayın
Marjinal riskler ise deprem, sel, kasırga gibi durumların neden olabileceği sonuçlar olacak.
RSM Bentley Jennison Türkiye’de otomotiv, tekstil, turizm gibi sektörlerin küresel risklere açık olduğunu belirtiyor.
Türkiye’nin her zaman evde ya da işte meydana gelebilecek kazalar veya trafik kazaları bakımından risk tarlası gibi olduğunu belirten RSM Bentley Jennison raporunda "kaybın telafisizliği bir yana, işyerinde yaratacağı moralsizliğin mesai verimine etkilerinin bile hesaplanması gerekir" diyor.
IMF ve yerel seçim riski
RSM Bentley’e göre Türkiye için 2009’da etkilemesi olası siyasal riskler ise şöyle sıralanıyor:
Vergi oranlarında değişiklik yapılmasına ilişkin kararlar tüm şirketleri etkileyecek.
IMF ile görüşmeler ve yapılan anlaşmalar öne çıkan risklerden olacak.
Yerel seçim sonuçları dabüyük etki yaratacak siyasal risk faktörleri arasında.
Bu unsurlara dikkat etmeyen ticari yaşamına veda etsin
RSM Bentley Jennison’a göre krizi aşmanın yollarını arayan şirketlerin de odaklanması gereken birçok başlık bulunuyor. Unsurların hiç biri tek başına bir firmayı batırmayabiliyor. Ancak Reşat Lüle firma yönetim becerisi gösteremeyenler için 2009’un ticari yaşama veda yılı olacağını dile getiriyor. Bunu engellemek için yapılması gerekenleri de şöyle açıklıyor:
Pazar kayıplarını da beraberinde getiren kriz dönemlerinde firmaların bu riski öngörerek alternatif pazarları araştırması gerekiyor.
Kriz dönemlerinde şiddetli bir kırılma yaşayan arz-talep dengesi verimliliği de olumsuz etkiliyor. Çalışanların motivasyon kaybı ve gelecek endişesinin yanısıra istihdamı azaltmak zorunluluğundan dolayı nitelikli ve deneyimli işgücü kaybı yaşanır. Talebin daraldığı noktada bu kaçınılmaz bir önlem olsa da alternatif çıkışların aranması önem taşıyor
Kriz dönemlerinde kar marjlarının düştüğü ve daha düşük fiyata iş yaptırıldığı algısı yüksektir. Oysa gerek kurumsal ve finansal olarak çok daha zayıf olan alt yükleniciler krize karşı daha dayanıksızdır. Ayakta kalabilenler ise talebi karşılayabilmek için fiyatları yükseltirler.
Finansal kapasite kalp yetmezliği gibi
FİRMALARIN ciro yapmasını sağlayacak olan müşterilerin her anlamda tam bir güven bunalımı yaşadıklarından bunun firmaya ve ürünlerine yansımasının da kaçınılmaz olduğunu ifade eden RSM Bentley Jennison’a göre:
Talep daralması ve artan stok maliyetleri başlı başına sorun olacak.
Normal koşullarda yeterli olan ve yaşamı idame ettirmeyi sağlayan finansal kapasite, kriz dönemlerinde kalp yetmezliği gibi bir soruna neden olur. Kredilere karşılık teminat gösterilebilecek varlıklar ise kriz dönemlerinde değer yitirirler.
Başlanmış yatırımların bitirilememesi, bitirilmiş yatırımların devreye sokulamamasının planları ne denli bozacağı açık. Bu durum işletmeleri normalde altından kalkabilecekleri bir durumun daha da ötesine götürecek.