Türkiye, Katar'dan yatırım bekliyor
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Şubat 05, 2008 14:42
Türkiye, dünyanın en büyük 3. doğal gaz rezervine sahip olan Katar ile 500 milyon doların altına olan ticaret hacmini, 2 yılda 1 milyar doların üzerine çıkarmayı hedefliyor. Katar, yatırıma yönelik Körfez sermayesi açısından önem taşırken, Katar'ın yatırımları, Türk müteahhitlerine önemli iş fırsatı sunuyor.
Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın (DTM) 2000 yılında uygulamaya konulan “Komşu ve Çevre Ülkeler İle Ticari ve Ekonomik İlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi” kapsamında, Katar'a yönelik çalışmalar sonucunda, 2000 yılında 22 milyon dolar olan iki ülke arasındaki ticaret hacmi, 2006 yılında 407 milyon dolara çıktı. Geçen yılın 11 ayında ise 449 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Türkiye, iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2 yıl içinde 1 milyar dolara çıkarılması amacıyla, ticaretin serbestleştirilmesi yönünde hukuki altyapının oluşturulması için çalışmalar yapıyor.
Bu kapsamda, müzakerelerine Kasım 2005’de başlanan Türkiye-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Serbest Ticaret Anlaşması'na (STA) yönelik olarak Nisan 2006’da Ankara'da yapılan ikinci tur müzakerelerde; taslak STA metni, sanayi malları ile tarım ürünlerine dair tercihli rejim ve STA kapsamında uygulanması öngörülen menşe kuralları ele alındı, ancak kayda değer bir ilerleme sağlanamadı.
Türkiye, KİK taraflarına, taviz verebileceği temel tarım ürünlerine yönelik hazırlanan teklifini iletmesine karşın, şimdiyle kadar taraflardan bir görüş gelmedi. Bu anlaşmanın en kısa zamanda yürürlüğe girmesi, başta Katar olmak üzere tüm Körfez ülkeleri ile ticari ilişkilerin geliştirilmesi için önemli bir adım oluşturacak. Bu nedenle Türkiye, STA müzakerelerinin hızla tamamlanması için Katar hükümetinin aktif desteğini bekliyor.
İki ülke arasında 25 Aralık 2001'de imzalanan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması konusunda Katar, onay sürecini tamamladı. Bu anlaşma ve her iki ülke tarafından onay süreci tamamlanmış olan Yatırımların Karşılıklı Korunması ve Teşviki Anlaşması'na ilişkin onay belgeleri, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün ziyareti sırasında teati edilecek.
Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre, 2006'da 342,1 milyon dolar olan Türkiye'nin ihracatı, ihracatçı birlikleri kayıtlarına göre geçen yıl 457,3 milyon dolara yükseldi. Bu ülkeden ithalat ise 2006'da 64,8 milyon dolar iken, geçen yılın 11 ayında 27,1 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.
Kişi başına geliri 58 bin doların üzerinde olan bu ülkeye ihracatta, demir çelik ürünleri, elektrikli makina ve cihazlar, demir-çelikten eşya önemli yer tutuyor.
Katar'dan, plastik ve plastikten mamul eşya, mineral yakıt ve yağlar alınıyor.
İki ülke arasında enerji alanında, ticaret ve yatırım açısından yeni açılımların yapılması da öngörülüyor. Bu kapsamda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in de Cumhurbaşkanı Gül'ün gezisine katılmasının yeni açılımları hızlandırması bekleniyor.
TÜRK MÜTEAHHİTLERİ 5 MİLYAR DOLARLIK İŞ ÜSTLENDİ
İki ülke arasındaki ilişkiler, özellikle müteahhitlik sektöründe, son yıllarda hızlı bir gelişme kaydetti. Türk müteahhitlik firmaları, son 5 yılda, toplam tutarı 5 milyar doları aşan 33 proje üstlendi.
Uluslararası düzeyde önemli başarılara imza atan Gama, Baytur, Tekfen, Samko gibi büyük Türk müteahhitlik firmaları, Katar’da faaliyet gösteriyor.
Katar hükümetinin enerji sektöründe 2008-2010 döneminde elektrik üretim ve dağıtımı için yapacağı 7,8 milyar dolarlık yatırımın, iki ülke müteahhitlik ilişkilerinin gelişimi açısından önemli bir fırsat sunduğuna dikkat çekiliyor.
Ayrıca, Katar Bayındırlık İdaresi tarafından 4,1 milyar dolarlık yatırım programı kapsamında 2009 yılı sonuna kadar ihale edilecek yol, kavşak, çok katlı otopark, kanalizasyon ve su arıtma sistemi inşası da Türk firmaları tarafından dikkatle takip ediliyor.
Yine, 2009 yılında inşasına başlanması öngörülen, ilk etabı 85 km olacak ve Olimpiyat Köyü, Yeni Havalimanı, liman ve otelleri birbirine bağlayacak olan 140 km'lik bir raylı sistem ve entegre toplu taşım sistemleri yapımı ile ile Olimpiyat Oyunları dolayısıyla Doha'daki otellerin oda kapasitesinin artırılmasına yönelik inşaat faaliyetleri konusunda da Türk müteahhitlerinin rol alabileceği kaydediliyor.
GSYİH'sini 2007-2010 döneminde 52 milyar dolardan 100 milyar dolar seviyesine ulaştırmayı hedefleyen Katar'ın 2007 yılı sonu itibariyle sürdürülen veya planlanan alt ve üstyapı projelerinin toplam tutarının 142 milyar dolara ulaştığına dikkat çekiliyor. Katar, bu çerçevede, ekonominin yaklaşık yüzde 60’ını oluşturan petrol ve gaz sektörünün ağırlığını giderek azaltarak, imalat sanayi, ulaştırma, finans, ticaret ve turizm sektörlerinin payını artırmayı hedefliyor. Bu çerçevede, 2008-2010 yılında enerji üretimi alanında 7,5 milyar dolarlık yatırım öngörülüyor.
Katar'ın başta müteahhitlik ve müşavirlik sektörü olmak üzere inşaat malzemeleri için önemli bir pazar konumunda olmasına karşın, Çin ve Malezya gibi ülkeler nedeniyle pazarda çok yoğun rekabet yaşandığına dikkat çekiliyor.
Katar'ın 142 milyar dolarlık yatırım programı nedeniyle, bugün başlayan ziyarete Türk müteahhitlik firmalarının yoğun ilgi gösterdiği belirtiliyor.
-FİYAT ARTIŞI, ÖNEMLİ SORUN-
Diğer taraftan, sürdürülen yoğun alt ve üstyapı yatırımlarının özellikle yapı malzemelerinin fiyatlarının hızla yükselmesine yol açtığına, hızlı maliyet artışlarının, ihaleler kapsamında verilen tekliflerin geçerliliğini kısa zamanda yitirmesine yol açtığına dikkat çekilerek, Katar’ın hızlı büyümesinin getirdiği yüksek enflasyonun firmalar açısından önemli bir sorun olduğu belirtiliyor.
Ülkede, her ne kadar 2006 yılı enflasyonu yüzde 11,8, 2007 yılı enflasyon tahmini yüzde 12 olarak açıklanmışsa da reel enflasyonun yüzde 16-17 düzeyinde olduğu kabul ediliyor.
Katar makamlarının Türk firmalarına bakışı ve vize sorunlarının da projelerde gecikmelere yol açtığı kaydedilirken, Türk müteahhitlik firmalarının Katar pazarındaki potansiyeli daha etkin bir biçimde değerlendirmelerinin, ancak bu ülkede yerleşik olmaları ile mümkün olduğu vurgulanıyor.
TÜRKİYE'DEKİ YATIRIM AZ
Katar sermayesinin Körfez sermayesi içindeki yerine karşın, Türkiye'ye yapılan Katar menşeli doğrudan sermaye yatırımı çok düşük düzeyde. Bu nedenle, Katarlı yatırımcıların, başta özelleştirme ihaleleri olmak üzere, Türkiye'deki yatırım olanakları konusunda bilgilendirilmesi açısından, Cumhurbaşkanı Gül başkanlığında bugün başlayan ticari heyet gezisinin önemli olduğu vurgulanıyor.
Qatari Diar ve Barwa adlı şirketler, dünyada 32 ülkede gayrimenkul yatırımı gerçekleştirirken, Katar Yatırım İdaresi, iştirak ettiği fonlarla Çin, Vietnam, İngiltere’de finans alanlarında yatırımlarda bulunuyor ve halihazırda 50 milyar dolarlık bir portföyü yönetiyor.
PETROL VE DOĞAL GAZ İHRACATÇISI
Son yıllarda hızlı bir gelişme gösteren Katar'ın, 58,9 milyar dolar olan GSMH'sını 2010 yılında 100 milyar dolara çıkarması bekleniyor.
Dünyanın 3. en büyük doğal gaz rezervine sahip olan Katar, 25,7 trilyon metreküp ile dünya kanıtlanmış doğal gaz rezervlerinin de yüzde 15’ini elinde bulunduruyor.
Katar’ın 1997 yılında 500 bin varil/gün olan petrol üretimi, 2006 yılında 850 bin varil/güne, petrol ihracatı ise 1997 yılındaki 400 bin varil/günden 2006 yılında 600 bin varil/güne yükseldi. LNG ihracatı ise aynı yıl 31 milyon ton olarak gerçekleşti.
Katar, 2010 yılında petrol üretiminin günlük 1,1 milyon varile, doğal gaz ihracatını ise yıllık 77 milyon tona ulaştırmayı hedefliyor. Bu bağlamda, Katar Hükümeti, enerji kaynakları üretimi ve imalat sanayi kolları için 2007-2011 yılları arasında 75 milyar dolar yatırım planlıyor.
Çok büyük havalimanı, liman, konut merkezi, enerji projeleri yürütülen Katar'a, 2006 yılında 3,2 milyar dolar yabancı sermaye girdi.
Katar diğer Körfez ülkeleri arasında eğitim, sağlık ve spor alanında yaptığı yatırımlarla da öne çıkıyor. Qatar Foundation tarafından oluşturulan Education City, başta ABD üniversiteleri olmak üzere, dünyanın önde gelen üniversitelerinin kampüslerini barındırıyor. Sunulan kapsamlı sağlık hizmetleri ile Katar bölgede önemli bir tıp merkezi haline geldi. Katar, önemli spor aktivitelerine de evsahipliği yapıyor.
Bu kapsamda, müzakerelerine Kasım 2005’de başlanan Türkiye-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Serbest Ticaret Anlaşması'na (STA) yönelik olarak Nisan 2006’da Ankara'da yapılan ikinci tur müzakerelerde; taslak STA metni, sanayi malları ile tarım ürünlerine dair tercihli rejim ve STA kapsamında uygulanması öngörülen menşe kuralları ele alındı, ancak kayda değer bir ilerleme sağlanamadı.
Türkiye, KİK taraflarına, taviz verebileceği temel tarım ürünlerine yönelik hazırlanan teklifini iletmesine karşın, şimdiyle kadar taraflardan bir görüş gelmedi. Bu anlaşmanın en kısa zamanda yürürlüğe girmesi, başta Katar olmak üzere tüm Körfez ülkeleri ile ticari ilişkilerin geliştirilmesi için önemli bir adım oluşturacak. Bu nedenle Türkiye, STA müzakerelerinin hızla tamamlanması için Katar hükümetinin aktif desteğini bekliyor.
İki ülke arasında 25 Aralık 2001'de imzalanan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması konusunda Katar, onay sürecini tamamladı. Bu anlaşma ve her iki ülke tarafından onay süreci tamamlanmış olan Yatırımların Karşılıklı Korunması ve Teşviki Anlaşması'na ilişkin onay belgeleri, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün ziyareti sırasında teati edilecek.
Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre, 2006'da 342,1 milyon dolar olan Türkiye'nin ihracatı, ihracatçı birlikleri kayıtlarına göre geçen yıl 457,3 milyon dolara yükseldi. Bu ülkeden ithalat ise 2006'da 64,8 milyon dolar iken, geçen yılın 11 ayında 27,1 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.
Kişi başına geliri 58 bin doların üzerinde olan bu ülkeye ihracatta, demir çelik ürünleri, elektrikli makina ve cihazlar, demir-çelikten eşya önemli yer tutuyor.
Katar'dan, plastik ve plastikten mamul eşya, mineral yakıt ve yağlar alınıyor.
İki ülke arasında enerji alanında, ticaret ve yatırım açısından yeni açılımların yapılması da öngörülüyor. Bu kapsamda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in de Cumhurbaşkanı Gül'ün gezisine katılmasının yeni açılımları hızlandırması bekleniyor.
TÜRK MÜTEAHHİTLERİ 5 MİLYAR DOLARLIK İŞ ÜSTLENDİ
İki ülke arasındaki ilişkiler, özellikle müteahhitlik sektöründe, son yıllarda hızlı bir gelişme kaydetti. Türk müteahhitlik firmaları, son 5 yılda, toplam tutarı 5 milyar doları aşan 33 proje üstlendi.
Uluslararası düzeyde önemli başarılara imza atan Gama, Baytur, Tekfen, Samko gibi büyük Türk müteahhitlik firmaları, Katar’da faaliyet gösteriyor.
Katar hükümetinin enerji sektöründe 2008-2010 döneminde elektrik üretim ve dağıtımı için yapacağı 7,8 milyar dolarlık yatırımın, iki ülke müteahhitlik ilişkilerinin gelişimi açısından önemli bir fırsat sunduğuna dikkat çekiliyor.
Ayrıca, Katar Bayındırlık İdaresi tarafından 4,1 milyar dolarlık yatırım programı kapsamında 2009 yılı sonuna kadar ihale edilecek yol, kavşak, çok katlı otopark, kanalizasyon ve su arıtma sistemi inşası da Türk firmaları tarafından dikkatle takip ediliyor.
Yine, 2009 yılında inşasına başlanması öngörülen, ilk etabı 85 km olacak ve Olimpiyat Köyü, Yeni Havalimanı, liman ve otelleri birbirine bağlayacak olan 140 km'lik bir raylı sistem ve entegre toplu taşım sistemleri yapımı ile ile Olimpiyat Oyunları dolayısıyla Doha'daki otellerin oda kapasitesinin artırılmasına yönelik inşaat faaliyetleri konusunda da Türk müteahhitlerinin rol alabileceği kaydediliyor.
GSYİH'sini 2007-2010 döneminde 52 milyar dolardan 100 milyar dolar seviyesine ulaştırmayı hedefleyen Katar'ın 2007 yılı sonu itibariyle sürdürülen veya planlanan alt ve üstyapı projelerinin toplam tutarının 142 milyar dolara ulaştığına dikkat çekiliyor. Katar, bu çerçevede, ekonominin yaklaşık yüzde 60’ını oluşturan petrol ve gaz sektörünün ağırlığını giderek azaltarak, imalat sanayi, ulaştırma, finans, ticaret ve turizm sektörlerinin payını artırmayı hedefliyor. Bu çerçevede, 2008-2010 yılında enerji üretimi alanında 7,5 milyar dolarlık yatırım öngörülüyor.
Katar'ın başta müteahhitlik ve müşavirlik sektörü olmak üzere inşaat malzemeleri için önemli bir pazar konumunda olmasına karşın, Çin ve Malezya gibi ülkeler nedeniyle pazarda çok yoğun rekabet yaşandığına dikkat çekiliyor.
Katar'ın 142 milyar dolarlık yatırım programı nedeniyle, bugün başlayan ziyarete Türk müteahhitlik firmalarının yoğun ilgi gösterdiği belirtiliyor.
-FİYAT ARTIŞI, ÖNEMLİ SORUN-
Diğer taraftan, sürdürülen yoğun alt ve üstyapı yatırımlarının özellikle yapı malzemelerinin fiyatlarının hızla yükselmesine yol açtığına, hızlı maliyet artışlarının, ihaleler kapsamında verilen tekliflerin geçerliliğini kısa zamanda yitirmesine yol açtığına dikkat çekilerek, Katar’ın hızlı büyümesinin getirdiği yüksek enflasyonun firmalar açısından önemli bir sorun olduğu belirtiliyor.
Ülkede, her ne kadar 2006 yılı enflasyonu yüzde 11,8, 2007 yılı enflasyon tahmini yüzde 12 olarak açıklanmışsa da reel enflasyonun yüzde 16-17 düzeyinde olduğu kabul ediliyor.
Katar makamlarının Türk firmalarına bakışı ve vize sorunlarının da projelerde gecikmelere yol açtığı kaydedilirken, Türk müteahhitlik firmalarının Katar pazarındaki potansiyeli daha etkin bir biçimde değerlendirmelerinin, ancak bu ülkede yerleşik olmaları ile mümkün olduğu vurgulanıyor.
TÜRKİYE'DEKİ YATIRIM AZ
Katar sermayesinin Körfez sermayesi içindeki yerine karşın, Türkiye'ye yapılan Katar menşeli doğrudan sermaye yatırımı çok düşük düzeyde. Bu nedenle, Katarlı yatırımcıların, başta özelleştirme ihaleleri olmak üzere, Türkiye'deki yatırım olanakları konusunda bilgilendirilmesi açısından, Cumhurbaşkanı Gül başkanlığında bugün başlayan ticari heyet gezisinin önemli olduğu vurgulanıyor.
Qatari Diar ve Barwa adlı şirketler, dünyada 32 ülkede gayrimenkul yatırımı gerçekleştirirken, Katar Yatırım İdaresi, iştirak ettiği fonlarla Çin, Vietnam, İngiltere’de finans alanlarında yatırımlarda bulunuyor ve halihazırda 50 milyar dolarlık bir portföyü yönetiyor.
PETROL VE DOĞAL GAZ İHRACATÇISI
Son yıllarda hızlı bir gelişme gösteren Katar'ın, 58,9 milyar dolar olan GSMH'sını 2010 yılında 100 milyar dolara çıkarması bekleniyor.
Dünyanın 3. en büyük doğal gaz rezervine sahip olan Katar, 25,7 trilyon metreküp ile dünya kanıtlanmış doğal gaz rezervlerinin de yüzde 15’ini elinde bulunduruyor.
Katar’ın 1997 yılında 500 bin varil/gün olan petrol üretimi, 2006 yılında 850 bin varil/güne, petrol ihracatı ise 1997 yılındaki 400 bin varil/günden 2006 yılında 600 bin varil/güne yükseldi. LNG ihracatı ise aynı yıl 31 milyon ton olarak gerçekleşti.
Katar, 2010 yılında petrol üretiminin günlük 1,1 milyon varile, doğal gaz ihracatını ise yıllık 77 milyon tona ulaştırmayı hedefliyor. Bu bağlamda, Katar Hükümeti, enerji kaynakları üretimi ve imalat sanayi kolları için 2007-2011 yılları arasında 75 milyar dolar yatırım planlıyor.
Çok büyük havalimanı, liman, konut merkezi, enerji projeleri yürütülen Katar'a, 2006 yılında 3,2 milyar dolar yabancı sermaye girdi.
Katar diğer Körfez ülkeleri arasında eğitim, sağlık ve spor alanında yaptığı yatırımlarla da öne çıkıyor. Qatar Foundation tarafından oluşturulan Education City, başta ABD üniversiteleri olmak üzere, dünyanın önde gelen üniversitelerinin kampüslerini barındırıyor. Sunulan kapsamlı sağlık hizmetleri ile Katar bölgede önemli bir tıp merkezi haline geldi. Katar, önemli spor aktivitelerine de evsahipliği yapıyor.