Türkiye, Güney Akım’a imza attı, Putin ‘nükleeri aldık’ havasına girdi

Başbakanlık'ta Putin eylemi  / Foto-Galeri

RUSYA Başbakanı Vladimir Putin, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın davetlisi olarak geldiği Ankara’da iki ülke arasında 20 anlaşma imzalanırken, enerjide işbirliği konusunda da önemli adımlar atıldı. Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’yı by-pass ederek Türk karasularından Avrupa’ya doğalgaz taşıma isteğine Türkiye ‘evet’ diyerek, Güney Akım Hattı’na imza atarken, Rusya da Samsun-Ceyhan Hattı’na katılmayı kabul etti. Başbakan Erdoğan, Rusya ile yürütülen çalışmalardan birinin de nükleer santral olduğunu söylemekle yetinirken, Putin, “Türkiye’nin fiyatlarda indirim” istediğini, Rusya’nın da bu konuda imkanlarını zorlayacağını söyledi. Putin, konuşması sırasında, “Nükleer santral ihalesini Rusya’nın kazandığına” dönük ifade de kullandı.

Doğalgaz sözleşmesi uzadı

Başbakan Erdoğan ile Putin, Başbakanlık Resmi Komutu’nda yaptıkları toplantının ardından İtalya Cumhurbaşkanı Silvio Berlusconi’yi de yanlarına alarak imza törenine katılırken, burada Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında, başta enerji olmak üzere değişik alanlarda işbirliğini öngören anlaşma ve protokoller imzalandı. Bu tören öncesinde iki ülke başbakanın en önemli gündem maddesi enerji oldu. Son 5 yılda 9’uncu kez görüşen Putin ve Erdoğan, enerji maddesinin altında yer alan bir çok alt başladığı da ele aldı. Erdoğan, konuşmasında öncelikle iki başbakan tarafından imzalanan gaz protokolü ile Rusya’dan doğalgaz alımımıza imkan sağlayan ve süresi 2011 yılında son bulacak olan doğalgaz alım sözleşmesinin süresinin uzatılmasını öngördüğüne dikkat çekti. Erdoğan, Rusya ile imzalanan protokollerin, iki ülke arasındaki işbirliğini geliştirmeye yönelik olduğunu dile getirirken, “İmzaladığımız gaz protokolü, Rusya’dan doğalgaz alımımıza imkan sağlayan ve süresi 2011 yılında son bulacak olan doğalgaz alım sözleşmesinin süresinin uzatılmasını öngörmektedir” dedi.

Türkiye’den izin çıktı

Aynı protokol çerçevesinde anlaşmaya varılan bir diğer gündem gündem maddesi de Güney Akım Doğalgaz Boru Hattı konusu oldu. Ankara’da dün imzalanan anlaşmayla Rusya’nın Karadeniz’in altından geçirmek istediği boru hattının Türk karasularından geçmesine izin verdi. Bu projenin Rusya’nın Ukrayna’yı aradan çıkararak Avrupa’ya gaz satmak için geliştirdiği biliniyor. Başbakan Erdoğan, bu konuda varılan noktaya ilişkin şunları söyledi: “Güney Akım Boru Hattı’nın Karadeniz’de, ülkemiz münhasır ekonomik bölgesinde geçmesi için gerekli araştırma çalışmalarını yapılmasına yönelik olarak, Rusya tarafınca talep edilen izin de Rusya ile dostluk ve işbirliğine dayalı ilişkilerimizin ruhuna uygun şekilde Türkiye tarafından verilmiştir.”

Türkiye’nin talepleri

Erdoğan, görüşmelere ilişkin “Rusya ile gaz, petrol ve nükleer enerji olmak üzere 3 alanda çalışmalarımızı planladık” derken, konuşmasında nükleer santral ihalesine ilişkin detaya girmedi. Ancak toplantının geneline bakınca verilen mesaj, Türkiye’nin ilk nükleer santralı için Rus Atomstroyexport-Inter RAO ve Park Teknik konsorsiyumun teklifi üzerinden yürüyen görüşmelerde anlaşma noktasına gidildiği yönünde oldu. Bu konudaki bir soru üzerine Putin şunları söyledi: “Nükleer santral konusunda ilave bir takım çalışmalara ve hesaplamalara ihtiyacımız var, kilovat/saat birim fiyatıyla ilgili Türkiye’nin soruları var. Biz (Rusya olarak) hidro elektrik santrallarda (HES) üretilen fiyata yaklaşmış bulunuyoruz, inşaat maliyetimiz dünyadaki projelerden iki misli daha ucuz, ama yine de değerlendirme yapacağız. Bu fiyatları indirme imkanımızı araştıracağız.”

Nükleer tesisimiz yok ama 2 imza atıldı

İKİ ülke arasındaki en önemli gündem maddelerinden biri olan ve Tayyip Erdoğan ile Vladimir Putin görüşmesinin de ele alındığı dile getiren nükleer enerji konusunda, açıklamalar çok net olmasa da, bazı uzmanlara göre bu konuda iki ülke arasında anlaşmaya varındı. İmzalanan 20 protokol kapsamında, iki ülke arasında “Nükleer Enerjinin Barışçıl Amaçlarla Kullanılmasına İlişkin İşbirliği Anlaşması” ve “Nükleer Kazaların Erken Bildirimi ve Nükleer Tesisler Hakkında Bilgi Değişimi Anlaşması” imzalandı. Ancak burada dikkat çeken nokta, Türkiye’de henüz bir nükleer tesis bulunmamasına karşın, bu anlaşmalara imza atmış olması. Bu durum, Türkiye’nin yapmayı planladığı nükleer santralı, Rusya’nın katkısı ve desteği ile yapacağı yorumlarına neden olurken, başbakanların açıklamaları da bunu destekledi.

Türkiye ve Rusya’nın ortak gündemi

Mavi Akım doğal gaz boru hattının İsrail’e uzatılması.
Samsun-Ceyhan petrol boru hattı.
Güney Akım doğal gaz boru hattı.
Nükleer enerji santrali.
Tuz Gölü altında doğal gaz deposu inşasının Rus şirketi tarafından yapılması.

Türk-Rus okulları kurulacak

İKİLİ görüşmelerde ele alınan bir konu da eğitim üzerine oldu. Başbakan Tayyip Erdoğan, Rusça bilen gençlere ihtiyaç olacağı düşünesinden yola çıkarak, Türkiye’de bir Türk-Rus koleji ve Türk-Rus üniversitesi kurulması konusunu gündeme getirdi. Erdoğan’ın bu tekligine Vladimir Putin de olumlu yahıt verdi.

İlişkilerin boyutu 40 milyar dolarlık

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin boyutunun 2008 yılı itibariyle 40 milyar dolar olduğunu belirtirken, “Bugün Rusya, Türkiye’nin birinci, Türkiye ise Rusya’nın 5’inci ticari ortağı konumundadır. Öte yandan karşılıklı yatırımlarda kaydedilen artış ve turizm alanında ulaşılan yüksek seviye, ekonomik ilişkilerimizin hızla gelişmesinin de önemli bir ifadesidir” dedi.İki ülke arasındaki ilişkilerin, siyasi, askeri, ekonomik ve ticari ve kültürel alanda farklılık ifade etmeye başladığını anlatan Erdoğan, Türk müteahhitleri tarafından Rusya’da bugüne kadar 1152 projenin “ele alındığını, bunun rakamsal ifadenin 30 milyar dolar” olduğunu söyledi. Putin de konuşmasında Türkiye’nin Rusya’nın 5’inci partneri olarak Büyük Britanya ve Japonya’yı geride bıraktığına dikkat çekti.

Karşılıklı güven

Erdoğan konuşmasında, Putin ile “uzun, baş başa ve daha sonra heyetler halinde çok çok verimli, olumlu” bir görüşme gerçekleştirdiklerini dile getirirken şunları söyledi: “Toplantımız, aslında geçtiğimiz mayıs ayında Putin’in ev sahipliğinde Soçi’de yaptığımız görüşmenin bir devam niteliğinde oldu. İkili ilişkilerimizin hemen her alanda önemli gelişmeler kaydettiğini memnuniyetle not ettik” dedi. “Rusya ile karşılıkla anlayış, güven ve ortak çıkarlar temelinde günden güne gelişen ilişkilerimizin daha da güçlendirilmesi, dış politikamızın öncelikli hedefleri arasındadır” diyen Erdoğan, temaslar sırasında sırasında ikili ticari ilişkilerde, mevcut birtakım teknik mahiyetteki sorunları liderler olarak çözdüklerini vurguladı. Erdoğan, “Bunları ele alma fırsatı, aslında bir güvene dayalıdır. Bu güven, bunların çözümünü de kolaylaştırmaktadır” diye konuştu.

Türkiye ile Rusya dün nelere imza attı

Tüpraş, Aksa Enerji, Çalık, TPAO, TETAŞ gibi şirketlerin Rus ortaklarıyla imzaladığı 8 belgenin dışında, şu protokollere imza atıldı.

Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu 9. Dönem KEK Toplantısı Protokolü.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında Nükleer Enerjinin Barışçıl Amaçlarla Kullanımına İlişkin Anlaşma.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında Nükleer Kazaların Erken Bildirimi ve Nükleer Tesisler Hakkında Bilgi Değişimi Anlaşması.

Türkiye Cumhuriyeti Türk Standartları Enstitüsü ile Rusya Federasyonu Federal Teknik Regülasyon ve Metroloji Servisi Arasında Standardizasyon ve Uygunluk Değerlendirmesi Alanlarında İşbirliğine İlişkin Memorandum.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile Rusya Federal Uzay Ajansı (ROSCOSMOS) Arasında Dış Uzayın Keşfi ve Barışçı Amaçlarla Kullanımı Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı.

Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Rusya Federasyonu Federal Bitki Karantina ve Veterinerlik Servisi Arasında İthal ve İhraç Edilen Su Ürünlerinin Gıda Güvenliği Konusunda İşbirliğine İlişkin Memorandum.

Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Müsteşarlığı ile Rusya Federasyonu Federal Gümrük Servisi Arasında Gümrük İşlemlerine İlişkin Mutabakat Zaptı.

Türkiye Sermaye Piyasası Kurulu ile Rusya Federal Finansal Piyasalar Otoritesi Arasında Bilgi Alışverişi Hakkında Mutabakat.

Tüpraş, Aksa Enerji, Çalık, TPAO, TETAŞ gibi şirketlerin Rus ortaklarıyla imzaladığı 8 belgenin dışında, şu protokollere imza atıldı.

Eğitim, Bilim, Kültür, Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Programı (Kültürel Değişim Programı-KDP).

Türkiye Sermaye Piyasası Kurulu ile Rusya Federal Finansal Piyasalar Otoritesi Arasında Bilgi Alışverişi Hakkında Mutabakat.