Türkiye enerji merkezi olmalı tam zamanı ama...

Çoktandır bile bile adım atmadık ama Rusya ile son kriz, enerji güvenliğimizolmadığını açıkça gösterdi. Alternatif arama yerine Şanghay Beşlisi’ne katılım deyip,bu hale geldik.Türkiye’nin bölgede özellikle doğalgazda önemli fırsatları var. Yılda Kuzey Irak’tan20, Doğu Akdeniz’den 10 milyar metreküplük doğalgaz alım imkanı var.

Bu oyunudoğru oynarsak; hem kendi arz güvenliğimizi güvenceye alabilir hem de Avrupa ile işbirliği yapıp, Avrupa Birliği hedefi doğrultusunda enerjiyi kullanarak daha sağlıklıyürüme imkanı olur. Ama bunun için tekrar söylüyoruz; enerji oyununun tavla değil,büyük bir satranç olduğunu görmek gerekiyor.Bu bir parti ya da hükümet meselesi değil; tüm partilerin katılımıyla, uzlaşma vebarış ortamı içinde ulusal politika oluşturarak yürümek gerek.

Çünkü gelecekkuşaklarımızın refahını belirleyecek; istikrarlı yüksek büyümeyi sağlamak adınabüyük imkan verecek, işsizliği kalıcı biçimde düşürecek çok önemli bir tercihten sözediyoruz.Rusya tabi ki yılda 35 milyar metreküp gaz alımı yapan Türkiye’nin alternatifkaynaklar yaratmasını engellemeye çalışacaktır, bu doğal ve yaşananlar biraz da buaçıdan görülmeli.İsrail, Mısır’daki gaz kaynağı keşfinden sonra Türkiye’ye artık eskisinden daha fazlamahkum. Biran önce mekanizma belirleyip, pahalı gaz arama için gerekenfinansmanı bulmak için anlaşma yapmak, Türkiye’den gazı satmak zorunda.

Avrupa enerji arz güvenliği için Türkiye ile işbirliği yapma ihtiyacı duyuyor. AB ileenerji faslının açılması söz konusu, bu çerçevede karşılıklı anlaşmalarla ortaklıkbüyüyebilir.Bir analistin söylediği gibi; ABD Irak’taki kaynakların büyüklüğünü görüyor,Türkiye’ye “Bu kaynaklar tek başına senin olamaz, Avrupa ile paylaş destek vereyim”mesajı veriyor. Zaten Türkiye’nin de bu kaynaklara tek başına sahip olabilmesi finansve diplomatik güç açısından mümkün değil; oyunu Batı ile ama mümkün olduğuncaçıkarını büyütecek biçimde oynamalı. 

BÜROKRASİ DEĞİŞİYOR 

Türkiye’nin enerji merkezi olması gerektiği açık ama nasıl oynanacağı da hayatiöneme sahip. Batı ile birlikte, yetkin kadrolarla, parti ve kişisel çıkar değil ülke çıkarıdüşünülüp oynanması gerekiyor. Şimdiye kadarki şirket kıyakları bu konudakorkuların artmasına neden oluyor.Bence; bunu devlet şirketi yapmalı ama Botaş gibi yıllardır yönetimi atanmayankurumlarla değil.

Bunun için Turkish Energy Company’yi (TEC) kurmuştu iyi modeldiama çalıştırılmadı. Bu kurumun siyasi olmayan yetkin kadrolara sahip olması veüretimden satışa uzmanlarla donatılması gerekiyor. Petrol ve doğalgaz şirketlerininhisse değerleri, 2 yıl önceye kıyasla yüzde 10’una kadar inmişken, bence özellikleKuzey Irak’ta TEC’n şirket almasının tam zamanı. Mevcut şirketlere ortak olup, satınalıp yeni sahalar alması, bu dönemde atak olması gerek.Ama bu oyun iktidara yakın şirketlerle oynanmaya çalışılırsa, her şey biter, fırsatkaçar.

Enerji Bakanlığı Müsteşarı Metin Kilci emekliye ayrıldı, şimdi tüm kadronundeğişeceği söyleniyor. Kilci DPT’den yetişmiş, özelleştirmenin başında son döneminen önemli başarılarına imza atmış, enerjide tüm işleri yöneten, hataları engelleyen, namuslu ve yetkin bir bürokrattı ama yeni yönetimde belli ki kabul görmedi.Evet, Türkiye enerji merkezi olabilir, olması gerekiyor ama hamasetle dış politikayaparak bu oyun tehlikeye atılmamalı. Siyasi, kişisel çıkar ve hamasi kaygılarıbırakmış, akılla oynayacak, ülkesini düşünen donanımlı kadrolarla bu mümkün.