Türk turistin derdi kahvaltı

I. Bölüm: Yurtdışına ilk gideceklere tavsiyem İtalya

- Pronto ne zaman kuruldu?

Pronto 1993'te başka tur operatörlerinin turlarını satan bir seyahat acentası olarak kuruldu. 1990'ların sonuna kadar yılda 1 milyon doların altında ciro yapan bir şirketti.

- Büyüme nasıl oldu?

Ben 1999 yılında Pronto Tur'a ortak olarak girdim. Amacım Pronto'nun büyümesi, gelişmesi ve pazar payı almasıydı. Bu hedefler doğrultusunda her yıl ortalama yüzde 80 büyümeyi başardık. 
 

- 2001 krizinde de mi?

Evet o zaman da hızlı büyüdük. Hatta şöyle söyleyeyim, 2001 krizi bizim için dönüm noktası oldu ve biz o krizi iyi değerlendirdik. Doğru ataklar ve doğru yatırımlar yaptık. 2001'den sonra da pazar payını ve marka bilinirliğini devamlı artırdık.

- Hızlı büyüme süreci devam edecek mi?

Biz son 8 yılda 50 kat büyüdük. Ancak belirli bir noktaya geldikten sonra planlarla gerçekleşmeler daha örtüşmeye başlıyor. Eskiden yüzde 40 planlayıp yüzde 80 büyürken seviniyorduk. Şimdi onu da yapmıyoruz çünkü tehlikeli olmaya başladı. Bu seneki planlamamız yüzde 30-35 arasıydı ve ilk 6 ayı yüzde 34'le kapatık. Hedeflerin sonuçlarla örtüşmesini sağlamaya çalışıyoruz. Daha fazla dikkat ediyoruz çünkü çok hızlı büyümek de doğru değil.

- Geçen sene kaç kişiyi yurtdışına gönderdiniz?

30 bin kişiyi paket turlarla yurtdışına gönderdik.

- Bu sene?

Hedef 40 bin. İlk beş ay sonunda sapma yoktu ama bu parti kapatma olayı biraz etkiledi ve hafif yavaşladık. Zaten bunalımlı dönemlerde ilk kısılacak şeylerden biri tatil. Bu bir gerçek. Biraz ortalık bulandığında insanlar diyor ki; "ya işte yurtdışına gideceğimize, içeride 5 yıldızlı bir otele gideceğimize gel amcamların yazlığına gidelim veya işte evimizde oturalım." İnsanların bu tür harcamalar yapabilmesi için geleceği görmesi gerekiyor.

- Sonuçta tatil lüks bir harcama kalemi...

Evet ama ben hep tekrarlıyorum, tatil artık lüks olmaktan çıkıyor. Biz bunu hep gözlüyoruz, tatile çıkan insan sayısı artıyor. Yurtdışına giden insan sayısında her yıl yüzde 25 seviyesinde artış var. Yaklaşık 500 bin kişi paket turla seyahat ediyor. Buna iş seyahatleri veya akraba ziyaretleri için yurtdışına gidenler dahil değil. Bildiğiniz tatilcileri söylüyorum.

- Siz turizm sektörüne nasıl girdiniz?

Ben İtalyan lisesini bitirdim, üniversiteye giderken de turizm rehberliği yapmaya başladım. Rehberlikle girdim yani bu sektöre. Daha sonra Allegro Tur diye bir şirket vardı ve onun outgoing departmanını kurup başına geçtim. Oradan 1996 yılında genel müdür olarak Miltur'a geçtim, 1999 yılında da ayrılarak Pronto Tur'a ortak oldum. 2001 krizinde ortağımın da hisselerini aldım ve şimdi yoluma tek devam ediyorum.

- Kruvaziyer turizmi ne durumda?

Çok gelişti, çok arttı son yıllarda.  Biz kendi gemimizle yüzde 80-85 taşıyorsak, kalanını da diğer gemilere satıyoruz. İstanbul çıkışlı tüm Akdeniz'i gezen gemilerden tutun da Karayipler'e kadar veya Dalmaçya kıyılarından fiyordlara kadar birçok gemiyi satıyoruz.

- En çok neresi satılıyor?

En çok kendi gemimiz, yani Yunan adaları... Vizesiz, Yunan adaları, kendi gemimiz, Türkçe bilen personel, Türk yemekleri, rehberler, İstanbul çıkışlı ve istanbul dönüşlü. Bir de en önemli özelliklerinden biri gece seyahat edip gündüz başka bir limanda uyanıyorsunuz. Tüm gün limandasınız.

- Turlardan çok şikayet geliyor mu?

Eskiden şikayetler çok fazlaydı ama son yaptığımız araştırmalara göre bu şikayetler çok çok düştü. Bunu sadece Pronto Tur için söylemiyorum, ben sektörün geneli için konuşuyorum. Ben aynı zamanda TURSAB'ın disiplin komitesindeyim ve birçok anlaşmazlık oraya gelir. Eskiye nazaran çok çok azaldığını görüyoruz.

- Neden azaldı bu kadar?

Çünkü 1990'lı yıllardan sonra yurtdışı turlar bir kitle turizmi olmaya başladı. Müşteri ne sorması gerektiğini, nasıl bir tur alması gerektiğini, nerede yanılabileceği daha iyi bilmeye başladı ve artık daha doğru sorular soruyor. Biz de onlara istediklerini daha iyi sunabiliyoruz.

- En çok şikayet hangi konudan geliyor?

En fazla kahvaltılardan şikayet geliyor. Bizde kahvaltı mükelleftir ve kahvaltı etmeyi severiz. Ama Avrupa'da bu neredeyse yok. Bir kruasan, bir kahve. Ee bu tabii otellere de yansıyor. Biz birçok yoğun çalıştığımız otele özel kahvaltı istiyoruz ama halen kahvaltılarla ilgili şikayetler sürüyor.

Bir de doğru anlatamamak şikayeti var. Acentaların eğitimi çok önemli burada. Çünkü yanlış anlatım size sonrasında müşteriyi kaybettiriyor. O konuda biraz temkinli gidiyoruz.

I. Bölüm: Yurtdışına ilk gideceklere tavsiyem İtalya