Türk lezzetleriyle NetflIx’e girelim

TURİZM, Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer’le gastronomi alanındaki beklentileri, “dövizle kiralama” konusundaki son kararnameyi ve gıda ürünlerinde yaşanan fiyat artışının sektöre etkilerini ve Türkiye’nin tanıtımında yeni yol haritasını konuştuk. Türkiye’nin gastronomi ile tanıtım yapması gerektiğinin altını çizen Demirer, “Örneğin Netflix’teki dizilere gastronomimizle girmeliyiz. Senaryoların içine girip gastronomiyi parlatmalıyız. Türk dizileri de bir araç. Çünkü çok geniş bir coğrafyada izleniyor. Güneydoğu’yu da böyle tanıtmalıyız” dedi. Kaya Demirer, sorularımızı şöyle yanıtladı:

BİRLİKTE KARAR VERİLMELİ

AVM’lerdeki çok sayıda restoran sahibi de yüksek kiralardan şikayetçiydi. Bundan sonrası nasıl olacak?

Bu düzenleme bence eksik kalmış. 30 gün içinde Türk Lirası’na dönülmesi konusunda dövizle borcu olan kiralamacıları çok zor durumda bırakacak bir uygulama olur. AVM borçlanıyor, bizlere dönüyor bizle aynı kurla sözleşme yapıp bunu bankalara gidip temlik ediyor. Yani sözleşmelerini gösterip ‘ben bu kadar sürede böyle ödeyeceğim’ diyor. Hatta ‘ciro payı da var’ diyor. Şimdi bu ilişkiye dokunmadan burayı TL’ye dönersen, yatırımcının yıllık enflasyon karşısındaki artışını dövizden daha eksik olmamasını ummaktan başka çaren kalmıyor. Banka da çıkıp ‘senin teminatın sulandı’ diyebilir. 

Bu kiracılar için, özellikle AVM’deki kiracılar için olumlu olmadı mı?

Tüm yatırımcılar kiracısıyla ilişkisine bakarak aylık, hatta 3 aylık kur fikslemesiyle kira kesiyordu. Çoğu 5.6 ile fikslemişti. Şimdi yatırımcı ‘bugünkü kurdan dönelim’ diyecek. Bizler ‘dur olmaz’ diyebiliriz kiracılar olarak, çünkü 5.6 ya da 5.2‘den fikslenmiş görünüyor. Daha uygun aşağıda bir kurdan anlaşılmıştı. Ama yatırımcı da “yok olmaz” der bu düzenlemeye göre.

Kararnamenin alt düzenlemeleri yapılırken onlar da masaya oturmalı.

ÇARE KOOPERATİFÇİLİK

Yeme-içme sektörü için şu dönemde tek sorun yüksek kiralar değil. Ürün maliyetleri de çok arttı.

Satılan malın maliyeti arttı. Bizim ciroya döndürdüğümüz işin maliyeti çok arttı. Enflasyonu da çok körükledi tarım ürünlerindeki fiyat artışı. Bunun için kooperatifler devreye sokulmalı. Aracılar ortadan kaldırılmalı.

Restoranların bazıları direkt çiftçilerle anlaşamaz mı?

Bizler de yapabiliriz. D.ream de yapabilir. Big Chef bunu kadın çiftçilerle yapıyor. Ezcümle, tarladan çatala gelene kadarki aracı düşürülmeli. Hatta bu büyük şirketler koopretaifçilik işine girebilirler. Yüzde 30 fire var yaş meyve sebzede. Bu çok yüksek. Oysa böyle büyük şirketlerle alım garantili anlaşma ürünlerin ziyan olmasını da engeller. Çünkü fire daha çok aracılar eline geçtikten sonra kötü taşıma koşullarından oluyor. Gıdanın enflasyonunu düşürmenin yolu kooperatifçilikten geçiyor.

PİDE VE LAHMACUNUN PATENTİNİ ALMALIYIZ

Ticaret Bakanı ile bir işbirliği var mı?

Yurtdışında restoranlarımız olmalı. Türk markasıyla yurtdışında restoran açılması desteklenmeli. Turquality burada çok önemli. Şu anda en önemli ilaç yurtdışında iş yapıp yabancı para kazanmak bunu da gelip ülkemizde harcamak. Ticaret Bakanlığı Özel Gastronomi Merkezi açıyor. Türk malzemelerini yurtdışında çok kaliteli ortamda sunmak çok önemli. Pidemizin, lahmacunun patentini almalıyız.

KAYA DEMİRER KİMDİR?

Kaya Demirer Ankara Koleji mezunu. İngiltere’de Oetl ve Yiyecek İşletmeciliği okudu. 1994’ten bu yana işletmecilik yapan Demirer, Karaf, Topaz, Niş, Frankie gibi markalar yarattı. Demirer TURYİD’in de başkanlığını yapıyor.