Türk ilaç devlerine 'Kazak' şoku

 TÜRKİYE İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu (TUSKON), 12 Ekim 2012’de İstanbul’da Kazakistan’dan 100, Türkiye’den de bin işadamının katılımıyla “Türkiye-Kazakistan Ticaret ve Yatırım Forumu” düzenledi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in de katıldığı zirvede Türk ve Kazak işadamları 1.3 milyar dolar değerinde 17 anlaşma imzaladı. Ayrıca değeri 834 milyon dolarlık 6 yatırım anlaşması da yapıldı. Bu anlaşmalardan ikisine imza atan iki Türk ilaç şirketi Abdi İbrahim ve Nobel (Ulkar Holding) büyük bir şok yaşıyor.

Abdi İbrahim ortak oldu

Nazarbayev ve Erdoğan’ın huzurunda atılan imzalardan sonra milyonlarca dolarlık yatırıma soyunan iki şirket 3 ay sonra gündeme gelen bir tasarı ile “alım garantisi”nin ortadan kaldırılmaya çalışılmasıyla şaşkına dönmüş durumda. Ekim ayında yapılan anlaşmalarla Türk şirketlerinin Kazakistan’da yapacağı yatırımlar bir nevi devlet garantisi altına alınmıştı. O gün atılan imzalardan biriyle Kazakistan’ın en büyük üçüncü ilaç üreticisi olan Global Pharm’ın yüzde 60 hissesi Abdi İbrahim’in oldu. Şirket 60 milyon dolarlık yatırım ile ülkede yeni bir ilaç fabrikası kurmaya soyundu. 2002 yılında Almatı’da 30 milyon dolarlık yatırım ile faaliyete geçen diğer Türk ilaç şirketi ise Ulkar Holding’e ait Nobel firmasıydı. Bu firma da bu ülkedeki yatırımlarını 2014 yılına kadar 60.5 milyon dolara çıkarmak için anlaşmalar yaptı.

Satın alma garantisi

Abdi İbrahim ve Nobel’in bu ülkede yatırımlara soyunmasının en büyük nedeni ise Kazakistan Devleti’nin yerli ilaç üretimine verdiği destek ve satın alma garantisiydi. Kazakistan hükümeti 2009’da yerli üreticileri desteklemeye karar vermiş bu kapsamda 7 yerli üretici ile kamu ilaç ihalelerinde geçerli olacak uzun süreli ve imtiyazlı satım alım anlaşması imzalamıştı. Alım miktarları ve fiyatları devlet tarafından belirlenecek ilaçlar belirlenen standartlarda üretilecekti. Türkiye’deki Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) Kazakistan’daki benzeri SK-Pharmatsiya devlet adına Nobel ve Global Pharm ile 10 Haziran 2010’da ‘alım garantisi’ anlaşmasına imza attı. İşte, devletin erdiği bu alım garantisi nedeniyle Nobel bu ülkedeki yatırımını artırmış hem de geçtiğimiz ekim ayında Abdi İbrahim Global Pharm’a ortak olmuştu.

Tasarı sürprizi

Ancak geçtiğimiz günlerde ilaç sektörü Kazakistan’da büyük bir süpriz ile karşılaştı. SK-Pharma hükümetin gündemine bir yasa tasarısı getirdi. Şimdi Kazakistan hükümeti satın alma garantisi içeren anlaşmaların tümünü iptal etmeye hazırlanıyor. Kısa süre önce attıkları yeni imzalar ile Kazakistan’da milyonlarca liralık yatırıma soyunan Türk şirketler hem Kazakistan’da hem de Türkiye’de yeni yasanın çıkmaması için lobi faaliyetine başladı.

Geri çekilmesi için mektup gönderdiler

GEÇTİĞİMİZ günlerde Abdi İbrahim ve Nobel İlaç tarafından Ekonomi Bakanlığı’na, Sağlık Bakanlığı’na ve TUSKON ile DEİK başkanlarına bir mektup gönderilerek durum anlatıldı. Mektupta, “Bu tasarının geri çekilmesi için başta Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, Sağlık Bakanlığı, Endüstri ve Yeni Teknolojiler Bakanlığı ve SK-Pharmatsiya’nyn bağlı olduğu Samruk Kazyna olmak üzere Kazakistan Cumhuriyeti makamları ile Büyükelçilik nezdinde temasa geçilmesi tarafımızca  büyük önem taşımaktadır. Bu noktada bugüne dek ekonomimizin gelişimi açısından sanayimize vermiş olduğunuz kıymetli desteğinizin bu konu özelinde de devam edecek olması bizler için büyük önem arzetmektedir” denildi. Şirketler ayrıca Kazakistan’ın Ankara Büyükelçisi’ne de durumu bizzat anlattılar.

Anlaşmada hangi şirketler var

COCA-Cola Türkiye, Anadolu Cam, Otokar, Turkmall, Abdi İbrahim ve Nobel İlaç Kazakistan’da üretim için yatırım yapacaktı. Otokar zırhlı araç, Coca-Cola alkolsüz içecek, Abdi İbrahim ve Nobel ilaç üretimi için anlaşırken Turkmall alışveriş merkezi, Anadolu Cam ise ambalaj fabrikası kuracaktı.