Turizmde yeni bölge kavgası

Hükümetin Turizm Bakanlığı'nın teklifi üzerine 19 yeni bölgeyi ‘‘turizm merkezi’’ ilan etmesi, çevreci sivil toplum örgütleri ile bilim adamları arasında büyük bir tartışma başlattı. Söz konusu bölgelerde belediyenin yetkilerini doğrudan Turizm Bakanlığı'na devreden bu konudaki Bakanlar Kurulu kararı, hükümet üyeleri arasında da tartışma yarattı.

ANAP'lı Turizm Bakanı İbrahim Gürdal, eleştirileri ‘‘peşin hükümlü’’ olarak nitelendirirken, Kültür Bakanı İstemihan Talay, koruma kurullarının turizm bölgeleri üzerinde yetkili olduğuna işaret ederek, bu konuda duyarlı davranacakları mesajını verdi. Çevre Bakanı İmren Aykut da yapılacak her tesis için çevre etki değerlendirmesi raporu gerekeceğini belirterek ‘‘Çevreye yönelik bir olumsuzluk tesbit edilirse orada hiçbir şey yapamazlar’’ diye konuştu.

Ankara Üniversitesi Orman Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Barbaros Çetin, Akdeniz kıyılarının son 10 yıldır talan edildiğini belirterek, ‘‘Şimdi onlara yenileri ekleniyor. Kıyı ekosistemleri bu kararla katledilmiş olacak’’ dedi. Turizme açılan yerler arasında yaylaların da bulunduğuna dikkati çeken Doç. Çetin, yayla turizminin beş yıldır gündemde olduğunu, bazı yaylalarda doğaya ve peyzaja aykırı betonlaşmanın başladığını bildirdi. Bakanlar Kurulu kararını ‘‘doğayı katletmeye yönelik keyfi bir karar’’ olarak değerlendiren Doç. Çetin, ‘‘Turizm yatırımlarında ekolojik planlama olmadığı için, yapılacak her türlü faaliyet ekolojik, ekonomik ve sosyal felaket getirecektir’’ yorumunu yaptı.

KİMİN BAKANLIĞI

Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD) ise turizme açılan alanlarla ilgili Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu hazırlanmasını istedi. DHKD'den bir yetkili, Turizm Bakanlığı'nın turizme açılan alanlarda tek başına hareket etmek yerine, ilgili bakanlıklarla işbirliği yapmasını önererek, koruma ilke ve statülerine mutlaka uyulması gerektiğine işaret etti.

DHKD, Orman Bakanlığı'nın bazı orman alanlarını turizm amaçlı yatırımlara tahsis edilmek üzere, Turizm Bakanlığı'na devretmesine de sert tepki gösterdi. DHKD, yaptığı açıklamada, Turizm Bakanlığı'nı sadece yatırımcıların değil, kamuoyunun Bakanlığı olmaya davet etti. DHKD, Orman Bakanlığı'nı da sadece arazi spekülatörlerine yarayacak bu uygulamayı durdurmaya çağırdı. Açıklamada, kararın hiçbir bilimsel, teknik ve çağdaş orman yönetimiyle ilgisi olmadığı vurgulanarak, şu görüşlere yer verildi:

ANAYASA'YA AYKIRI

‘‘Turizm Bakanlığı'nın sadece yatak kapasitesini artırarak turizm gelirlerini yükseltmeye yönelik olan ve kıyılarla ormanları yutan politikaları tartışılırken, ormanlık alanların da Turizm Bakanlığı'na devredilmesi ormancılık ve turizm açısından endişe vericidir.’’

DHKD'nin açıklamasında, kararın Anayasa'ya ve Orman Bakanlığı'nın görevlerine ters düştüğü de vurgulandı. Türkiye'nin 1992'de Rio de Janerio'da Orman Bildirgesi'ne imza attığı hatırlatılarak, ‘‘Devletin en üst düzey yetkilileri, yalnız kendi ormanları ve vatandaşlarına değil, tüm dünyaya verdiği sözlere de ihanet etmektedir’’ denildi. Açıklamada, ormanların para ile ölçülemeyen doğal zenginlikler olduğu belirtildi.

Turizme açılan yerler

Bakanlar Kurulu'nun 11 Ocak tarihli tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 98/10496 sayılı kararına göre turizme açılan yerler şunlar:

1- Adana Karataş Kıyı Bandı

2- Antalya Aşağıoba

3- Antalya Alanya Kargıcak

4- Antalya İbradı Maşata Yaylası

5- Amasya Terziköy Kaplıcası

6- Bursa Uludağ Kış Sporları Turizm Merkezi

7- Hatay İskenderun Kıyı Bandı

8- Isparta Gölcük

9- İçel Anamur Mamure Kalesi

10- İçel Kaladıran

11- İstanbul Beşiktaş Atik Alipaşa Yalısı

12- İstanbul Beşiktaş Kuruçeşme

13- İstanbul Beşiktaş Serencebey Yokuşu

14- İstanbul Sarıyer Mavramoloz

15- İstanbul Şişli Bomonti

16- Ordu Mesudiye Yeşilce-Topçam Yaylaları

17- Niğde Narlıgöl Kaplıcası

18- Samsun Havza Mevcut Kaplıca Turizm Merkezi

19- Trabzon Araklı Yeşilyurt Yılantaş Yaylası

Turizm bölgesi nedir?

Tartışma yaratan Bakanlar Kurulu kararı ile turizm merkezi ilan edilen bölgelerde, yatırımcılara tesis yapma izni veriliyor. Kamu arazileri üzerindeki tüm yetki de belediyelerden Turizm Bakanlığı'nın eline geçiyor. Turizme yönelik yatırımlar için kamu arazisi tahsislerini Turizm Bakanlığı yapıyor. Belediyelerin imar yetkileri de Turizm Bakanlığı'na geçiyor. Turizm merkezi bölgesinde arazisi bulunan özel şahıslar da yatırım için doğrudan Turizm Bakanlığı'na başvuracaklar. Turizm Bakanlığı, başvuruları 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu kapsamında değerlendirerek sonuçlandıracak.

Orman Bakanlığı ile yapılan protokole göre, turizm merkezi ilan edilen ve ‘‘devlet ormanı’’ sayılan yerlerde de arazi tahsisi başvuruları da yine Turizm Bakanlığı'na yapılacak. Bu yerlerdeki planlama çalışmaları Orman Bakanlığı'na bağlı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü ile Turizm Bakanlığı'nca ortaklaşa gerçekleştirilecek.