Turizmde ‘İkinci Hamle’ arayışı

Turizm Yatırımcıları DerneÄŸi, Devlet Bakanı Kemal DerviÅŸ'e Ä°kinci Hamle Projesi'ni anlatıp, 10 yıllık master plan ve kapsamlı bir teÅŸvik sistemi önerecek. 1992'den beri teÅŸvik edilmeyen Türk turizmi sektörde 1985-1992 arasında yaÅŸanan büyümenin tekrarlanması için 10 yıllık master plan ve yeni bir teÅŸvik sistemi istiyor. Sektörün tüm yapısını kapsayan bir teÅŸvik teklifi hazırlayan Turizm Yatırımcıları DerneÄŸi (TYD), sözkonusu teklifi, Devlet Bakanı Kemal DerviÅŸ'e de anlatacak. ‘‘Turizmde Ä°kinci Hamle Projesi’’ baÅŸlığı ile hazırlanan teÅŸvik teklifi kısa sürede sektörün görüşleri de katılarak son halini alacak.TYD BaÅŸkanı Tavit KöletavitoÄŸlu, ‘‘2010 yılında 25 milyon turist 20 milyar dolar turizm geliri hedeflendiÄŸi söyleniyor. Ancak bunun için 1985-1992 dönemindeki gibi bir teÅŸvik uygulanmalı. Aksi takdirde bu sözü edilen hedefler sözde kalır’’ dedi.10 YILLIK PLANÖnümüzdeki 10 yıl içinde uygulanacak bir master plan istediklerini anlatan KöletavitoÄŸlu, bu defa yabancı sermayenin de gözetilmesini istedi. Türkiye'de teÅŸvikler aleyhine kampanyalar yapıldığını vurgulayan KöletavitoÄŸlu, ‘‘Bazıları AB ile uyum için teÅŸviklerden vazgeçilmesi gerektiÄŸini savunuyor. Ancak, bütün AB üyelerinin göstere göstere hem sektörlere hem de bölgelere destekler teÅŸvikler verdiÄŸini hepimiz biliyoruz’’ diye konuÅŸtu.1991 sonu itibariyle turizm yatırımı için uygulanan teÅŸviklerin kalktığını hatırlatan Tavit KöletavitoÄŸlu, 1990'lı yıllar boyunca da turizme doÄŸru bir bakış açısının hiç oluÅŸmadığını savundu. TavitoÄŸlu, ‘‘Şu anda da turizmed iÅŸlerin çok yolunda olduÄŸu sanılıyor. Hatta birileri Ä°stanbul Yaklaşımı kapsamında Turizm sektörünü çıkarmayı bile önermiÅŸ. Bu bakış açısı sonderece yanlış’’ dedi.DÃœNYADAKÄ°NÄ° Ä°STÄ°YORUZAlarko TopluluÄŸu Yönetim Kurulu BaÅŸkan Vekili Dr. Oktay Varlıer de rakip ülkelerde hangi teÅŸvikler uygulanıyorsa o teÅŸvikleri istediklerini belirterek, teÅŸvik olmadan turizme yatırımın mümkün olamayacağını savundu. Varlıer, ‘‘Bugün 700-800 yataklı bir otel (arazi bedeli hariç) 30 milyon dolara mal olur. Bu otelin cirosu da iÅŸler iyi gederse yılda 7.5 milyon dolardır. Bu cironun yaklaşık 2.5 milyon doları vergi öncesi kár olabilir. Hesaba göre 30 milyon doların Türkiye'deki turizm yatırımında geri dönüş zamanı 12 yıldır. Bu durumda da turizm yatırımı yapılması pek mümkün olmuyor. Yabancılar da baÅŸka ülkelere yöneliyor’’ dedi.Ener Holding Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Ä°smail Işık ise, turizm yatırımlarında teÅŸvik sisteminin en önemli unsurunun arsa-arazi temini olduÄŸunu söyledi. Işık, ‘‘Çünkü tesisler için gerekli büyüklükte ve istenilen yerde arsaları sadece devlet üretebilir’’ dedi.TYD Genel Sekreteri Nedret Koruyan ise turizm sektörünün teÅŸvik edildiÄŸi dönemler ile edilmediÄŸi dönemlerin kıyaslanması halinde büyüme farklılığının çok çarpıcı olduÄŸunu söyledi.Rakip ülkelerde turizme hibe varTurizm TYD'nin Ä°kinci Hamle Projesi adlı çalışmasında Türkiye'nin turizmdeki rakipleri olan AB üyesi Portekiz, Ä°spanya ve Yunanistan'da uygulanan teÅŸviklere de yer verildi. Buna göre, Portekis turizm yatırımlarında yatırım bedelinin yüzde 20 ila 70'i kadar karşılıksız hibe veriyor. Ä°spanya'da bu oran yüzde 20 ila 50 arasında, Yunanistan'da ise yüzde 25 ila 40 arasında deÄŸiÅŸiyor. Türkiye'de ise karşılıksız hibe hiç yok. Portekiz yatırım maliyetinin yüzde 75'ini 5-15 yıl vadeli, 1-5 yıl ödemesiz ve piyasa faizinin yüzde 14-30'u altında kredilendiriyor. Aynı konuda ispanya yatırımın yüzde 50'sini 4-20 yıl arası vadeyle kredilendiriyor ve kredi vadesinin üçte birini ödemesiz yapıyor. Yunanistan da yatırım bedelinin yüzde 40'ını uzun vadeli ve piyasa fazinin altında kredilendiriyor. Türkiye'de bu konuda da turizm yatırımları için hiçbir avantaj bulunmuyor. Sözkonusu ülkelerden Portekiz ve Yunanistan leasingli sübvansiyon teÅŸviÄŸi de veriyor.Â