Türev piyasalar rekorda

Referans Gazetesi'nde Sıla Özçelik imzasıyla yer alan habere göre son 7 yıl içinde özelikle hedge fonların ilgisiyle yüzde 25'e yakın bir büyüme kaydeden türev piyasaların büyüklüğü 533 trilyon dolara ulaşarak 2006'nın ikinci çeyreğindeki 485 trilyon dolarlık rekoru da geçmiş oldu. Dünya merkez bankalarını bir çatı altında toplayan Bank of Settlements'ın (BIS) Bloomberg'de yer alan açıklamasına göre 2007'nin ilk 3 aylık döneminde dünya çapındaki borsalarda gerçekleştirilen türev piyasa işlemleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 24 arttı. ABD'nin en büyük türev işlem borsası olan Chicago Ticaret Borsası'nın (CME) net geliri ise bu dönemde yüzde 42 yükselerek 130 milyon dolara ulaştı. Türev işlemlerinin en çok da gelişmekte olan piyasalarda Çin merkezli sert bir düzeltme hareketinin yaşandığı şubat ile mart aylarında artmış olması ise dikkat çekiyor. Zamanlama olarak hedge fonların gelişen piyasalardan çıkış yaptığı bir dönemde türev piyasaların rekora koşması, bu piyasaların artık hedge fonlar tarafından gelişen piyasa risklerine karşı bir "kalkan" olmaya başladığı izlenimini uyandırıyor. BIS yayımladığı raporda da türev piyasalardaki çıkışın zamanlamasına ilişkin aynı noktaya dikkat çekti. BIS raporunda, "Şubat sonu ve mart ayında uluslararası finans piyasalarında görülen çalkantı sırasında işlemlerdeki artış, hisse ve döviz kontratlarındaki büyümeyi artırdı" ifadelerine yer verdi.

Oynaklık hedge fonları türev piyasaya itiyor

Referans'a konuşan Deniz Türev Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı Melih Ak'a göre de son dönemlerde piyasalar genelinde yaşanan oynaklık, kıymetli emtiaya ve hammaddeye yatırım yapan hedge fonları türev piyasalara itiyor. Buna karşılık türev piyasalardaki çıkış ile hedge fonlar arasındaki bağlantıyı kestirmenin güç olduğunu söyleyen Ak'a göre her halükarda küresel likidite bolluğu sayesinde türev piyasalara olan ilgi artıyor. "Türev piyasalarda hem riski sevenler hem de sevmeyenler oynuyor" diyen Ak, hedge fonların gittikçe büyüdüğünü, büyüdükçe daha fazla getiri sağladığını ancak daha da riskli olmaya başladığını vurguluyor. Türev piyasaların rekor kırdığı 2007 yılının ilk üç ayı gelişen piyasaların sert bir düzeltme ile yabancı çıkışı yaşadığı 24 Şubat dönemine denk geliyor. Çin borsasında yaşanan yüzde 9'luk düşüş ve ABD Merkez Bankası eski başkanı Alan Greenspan'in "ABD resesyona sürükleniyor" açıklamaları Şubat ile Mart ayında gelişmekte olan piyasalarda Çin merkezli bir deprem yaratmıştı. Bu dönemde özellikle gelişmekte olan piyasalarda yatırımları bulunan hedge fonların bu piyasalardan çıkışları gözlemlenmişti. Yatırımcıların riskten korunmak için girdiği ancak hedge fonların ilgisiyle kendi başına bir risk unsuru haline gelmeye başlayan türev piyasalar, ABD'li hedge fon şirketi Amaranth'ın vadeli doğalgaz fiyatlarına oynayıp 6 milyar dolar kaybetmesi ile gündeme gelmişti.

Döviz kontratı işlemleri 6 trilyon dolara ulaştı

BIS'in raporundaki diğer verilere göre ise, vadeli hisse işlemleri ve borsa opsiyonları yüzde 33 artışla 60 trilyon dolar ile rekor seviyeye ulaştı. Türev piyasalarda, döviz kontratlarındaki işlem hacmi de yüzde 26 artışla 6 trilyon dolara ulaştı. Burada en büyük artışlar, genellikle düşük faizli yerlerden borçlanarak yüksek getirili piyasalara yatırım yapılması anlamına gelen carry trade işlemlerinde kullanılan Yeni Zelanda doları, Avustralya doları, yen ve İsviçre frangında oldu. Faizde ise türev işlemlerin hacmi yüzde 22 yükseldi. Burada da İsveç kronu ve sterlin cinsi kontratlarda hızlı artışlar görüldü. BIS, İsviçre Merkez Bankası'nın Şubat ayında yayımladığı bir raporda piyasada faiz oranlarının beklenenden daha hızlı artacağı izlenimi yaratmasının ve İngiltere Merkez Bankası'nın da Ocak ayı başında sürpriz bir faiz artırımına gitmesinin bu artışta etkili olduğunu vurguladı