Tüpraş 412 milyon TL’lik rekor cezaya itiraz edecek

TÜPRAŞ cuma günü Rekabet Kurumu’nun 412 milyon liralık rekor cezasıyla karşı karşıya kaldı. Cuma piyasalar kapandıktan sonra gelen ceza dün sabah Tüpraş hisselerinin yüzde 6,2 değer kaybına uğramasına neden olurken şirket cezanın 309 milyon lirasını ödeyerek yasal girişimlerde bulunacağını açıkladı. Tüpraş yaptığı açıklamada, aşırı fiyatlama nedeniyle kesilen cezanın küresel krizin yaşandığı 11 Ekim 2008-1 Ocak 2009 tarihleri arasındaki 2 ay 20 günlük dönemi kapsadığına dikkat çekti. Açıklamada, “2 ay 20 günlük bu dönemde şirketimizce benzin fiyatı 10 kez, motorin fiyatı ise 9 kez düşürülmüştür. İlgili dönemde dahi Tüpraş Avrupa ve bölgesindeki diğer ülke rafinerilerinden daha hızlı bir şekilde fiyat indirimlerini gerçekleştirmiştir. Ayrıca söz konusu dönemdeki kriz nedeniyle pek çok rafineri faaliyetini durdurdu ve iflas etti. Tüpraş da yaklaşık 850 milyon TL (Ekim 517 milyon, Kasım 207 milyon, Aralık 126 milyon TL) zarar etmesine rağmen faaliyetini sürdürdü” denildi.

DÖVİZ YÜZDE 30 YÜKSELDİ

Dün bir açıklama yapan Tüpraş, Temmuz 2008–Aralık 2008’deki kriz döneminde 144 dolar olan ham petrolün varilinin, 6 aylık bir süreçte 36 dolara düştüğü buna karşın Ekim 2008’de döviz kurunun hızla artarak yüzde 30’a varan devalüasyon gerçekleştiği kaydedildi. Açıklamada “Aşırı fiyatlama iddiasıyla ceza kesilmesi konu ile ilgili ulusal ve uluslararası mevzuata aykırı olduğu gibi Rekabet Kurumu’nun içtihat haline gelmiş kendi kararlarına da aykırıdır. Bu nedenle de söz konusu idari para cezası ile ilgili tarafımızca tüm yasal haklarımızın kullanılacağı hususunu kamuoyunun bilgilerine sunarız” denildi. Piyasanın belirsizliğini artırdığı bu dönemde yaşanabilecek sıkıntılarla ilgili bakanlıkların daha önceden bilgilendirildiği belirtilen açıklamada, Tüpraş’ın, Otomatik Fiyatlama Kararnamesine paralel fiyatlandırma yaptığı vurgulandı. Açıklamada “Tüpraş, merhum Vehbi Koç’un ‘Ülkem varsa, ben de varım’ felsefesi ile devam eden yatırımların tamamlanması ile 2015 itibarıyla toplam 5.5 milyar dolar yatırımı hayata geçirmiş olacaktır. Şirketimiz ülkemiz akaryakıt ihtiyacını en üst kalitede ve güven ile sağlamak üzere tüm mevzuat ve düzenlemeleri esas alarak üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmek üzere her koşulda üretimini sürdürmeye ve yatırım yapmaya devam edecektir” denildi.

İthalat daha AVANTAJLI

TÜPRAŞ açıklamasına göre Türkiye’deki kurulu tek rafineri şirketi olsa da akaryakıt piyasası oyuncuları 2005 yılındaki yasa sayesinde herhangi bir miktar sınırlaması olmaksızın Türkiye’ye akaryakıt ithal edebiliyor. Örneğin, Samsun veya Trabzon’a Ukrayna Sivastopol’dan ithalat yapmak, İzmit Rafinerisi’ne göre, Mersin veya Antalya bölgesine İsrail’den ithalat yapmak, İzmir Rafinerisi’ne göre navlun olarak daha düşük maliyetli. Tüpraş’tan alımlarda rafineri çıkış fiyatının 1.5 katı tutarındaki ÖTV baştan ödeniyor ithalatta ise dağıtım şirketinin satış yaptığı anda tahakkuk ediyor. Yılda yaklaşık 16.5 milyon ton tüketimi olan motorinde (tüketim miktarı benzinin 9 katından fazla) Türkiye pazarının sadece yüzde 34’i Tüpraş üretimi ile karşılanıyor.

Vergi yükü arttırıldı

TÜPRAŞ açıklamasında akaryakıt üzerinden alınan vergiler ve dağıtım şirketleriyle bayilerin masraf ve kar payları akaryakıt pompa fiyatlarının oluşmasında belirleyici olduğu belirtildi. Açıklamada aşırı fiyatlama iddiasında bulunulan 11 Ekim 2008-1 Ocak 2009 dönemi başında benzin pompa fiyatının yüzde 25’ini oluşturan rafineri satış fiyatı yüzde 16’ya, motorinde ise yüzde 35’ten yüzde 26’ya gerilediği belirtildi. Aynı dönemde vergi yükü ise benzinde yüzde 63’ten yüzde 70’e, motorinde yüzde 51’den, yüzde 58’e yükseldi.

FİYAT NASIL belirleniyor?

TÜPRAŞ’ın açıklamasında fiyatların neye göre belirlendiği de yer aldı. Buna göre 1998’den itibaren temel alınan fiyatlandırma sistemi metodunun esasında ürünün Akdeniz Piyasa Fiyatı ile Dolar /TL döviz kuru iki önemli değişken. Akaryakıtın Akdeniz piyasasındaki CIF fiyatı ve Dolar/TL döviz kuru çarpılarak bulunan referans fiyatla, günlük referans fiyat arasındaki farklılık belirli bir yüzdeyi geçtiğinde, fiyat değişikliği artış veya düşüş yönünde piyasaya yansıtılıyor. Böylece her yıl ortalama 20-30 fiyat değişimi yaşanıyor. Pompa fiyat değişimlerinden ilgili dönemde Tüpraş Avrupa ve bölgesindeki diğer ülke rafinerilerinden daha hızlı bir şekilde fiyat indirimlerini gerçekleştirdi.