Tükettik büyüttük
Güncelleme Tarihi:
İkinci çeyrekte yüzde 3.8 ile beklentileri aşan büyümenin kahramanı vatandaşlar. Seçim öncesi harcamalarını öne çeken vatandaş dolarını bozdurup otomotiv ve konut aldı. Yılın ikinci yarısında yavaşlayan tüketim, ihracattaki kayıp ve duran yatırımlar olumsuz bir tablo oluşturuyor.
TÜRKİYE ekonomisi 2015’in ikinci çeyreğinde yüzde 3.8 büyümeyi başardı. Yüzde 3.5 olan beklentileri aşan büyümede başrolü vatandaş aldı. Vatandaşın yılın ilk çeyreğinde olduğu gibi ikinci çeyrekte de otomotiv ve konut harcamalarının artması, genel seçim nedeniyle kamu harcamalarının yükselmesi, başta TÜPRAŞ’ın kapasite artırımı yatırımını devreye almasıyla özel sektörün yatırımlarındaki yükseliş yüzde 3.8’lik büyümeyi yakalattı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre yılın ilk yarısındaki büyüme ise yüzde 3.1 oldu. Kötü haber ise dış ticaretten geldi. İhracattaki kayıp, ithalatta yine otomotivin başı çektiği artış büyümeyi sınırladı. Türkiye ekonomisi Türk Lirası’ndaki büyük değer kaybı nedeniyle ikinci çeyrekte dolar bazında yüzde 10.7, ilk altı ayda ise yüzde 6.9 küçüldü. Ekonominin büyüklüğü cari fiyatlarla dolar bazında 774.3 milyar dolar olurken ilk çeyrekteki 795 milyar dolar ve geçen yılki 799.0 milyar doların altında kaldı.
10 BİN DOLARIN ALTINDA
Kişi başına milli gelir ise 5 yılın ardından ilk kez 10 bin doların altına inerek 2015’in ilk yarısı itibariyle 9 bin 908 dolar oldu. Bu 2014’e göre 482 dolar fakirleştiğimizi ortaya koyuyor. Yılın ikinci yarısı için ise analistler umutsuz. Dibi gören tüketici güven endeksi, durmayan ihracat kaybı, dolardaki zirveler ve seçim sonrasi siyasi belirsizlik nedeniyle bıçak gibi kesilen özel yatırımlar üçüncü çeyrek büyümesi için umut vermiyor. İkinci çeyrekte yüzde 3.8 olan büyümenin muhtemelen yılın çeyrekler itibariyle yakalanan en yüksek büyümesi olacak.
DOLARI BOZDURDU ALDI
Seçim öncesi harcamalarını öne çeken vatandaşlar tüketimi yüzde 5.6 artırdı ve bunun büyümeye katkısı 3.61 puan oldu. Tüketimde otomotiv ve konut harcamaları başı çekti. Ancak vatandaş bu harcamalar için kredi kullanmadı dolardaki yükselişten faydalandı. İkinci çeyrekte taşıt kredilerinde hiç değişim olmazken konut kredileri yüzde 3.8 arttı. Özel sektörün yatırımları da hızlandı ve yüzde 11.4’ü buldu. Bu da büyümeye 2.32 puanlık katkı verdi. Seçim harcamaları kamu harcamalarının artırdı. Kamu harcamalarındaki yüzde 7.2’lik artışın büyümeye etkisi 0.76 puan oldu. İhracat ise yılın ikinci çeyreğinde azalmasını sürdürdü ve geçen yıla göre yüzde 2.1 küçülme yaşadı. İthalattaki artış ise yüzde 1.6 oldu. Dış ticaretin büyümeye negatif katkısı 1.06 puan.
BÜYÜMENİN GELECEĞİ SİSLİ
TÜİK ilk üç ayda çeyreklik büyümeyi yüzde 1.5’e, yıllık büyümeyi de yüzde 2.5’e yukarı doğru revize etti. İkinci üç ayda ise çeyreklik büyüme yüzde 1.3 oldu. Büyümenin, ikinci yarıda artan siyasal belirsizlik, kur, sanayi üretimi gibi öncü göstergelerdeki olumsuz gelişmeler nedeniyle sürmesi zor görünüyor. Yılsonu büyüme beklentileri yüzde 2.5-3 seviyelerinde.
İMALAT SANAYİ BAŞI ÇEKTİ
ÜRETİMDE ise tarımdaki yüzde 6.7 büyüme ekonomiye 0.48 puanlık katkı sağladı. İmalat sanayiinde TÜPRAŞ’ın yatırımların desteği ve PETKİM’in geçen yıl devreye aldığı kapasite artırımı yatırımıyla yakaladığı üretim artışı yüzde 5’lik büyümeyi yakalattı. İmalat sanayinin büyümeye katkısı 1.28 puana ulaştı. Bu son bir yılın en yüksek katkısı oldu. Finans sektörü tüm kısıtlamalara rağmen büyümesini sürdürdü ve yüzde 9.1 büyüme sağladı. Bu büyüme ekonomiye 1.09 puanlık katkı yaptı. Gayrimenkul sektörü de yüzde 4 büyüdü. Son iki çeyrektir büyümeyi negatif etkileyen inşaat sektörü de yüzde 2 büyüdü.