Tüketicinin Erkan Abisi

Artık maden suyu içmek yürek ister

Hürriyet'in Tüketici Köşesi olarak, KKTC'ye ithalatı yasaklanan üç maden suyu ve sodasının yanı sıra, Kızılay, Kızılcahamam, Sarıkız, Kınık, Uludağ, Pınar, Çelik ve Özkaynak marka maden suyu ve sodasını da test ettirdik. Yaptırdığımız analizlerin sonucunda bu maden sularının hepsinde nitrit çıktı.

Oysa Türk Gıda Maddeleri Tüzüğü'ne göre, maden suyu ve sodalarının nitrit içermemesi gerekiyor. Çünkü, bağırsaklarda emilen nitrit yüzünden oluşan ‘‘methemoglobin’’, kandaki bileşik oksijenin dokulara taşınmasını engelliyor. Nitrit, kanserojin etki de yaratabiliyor.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin nitrit içerdiği gerekçesiyle üç maden suyu ve sodasının ithalatını yasaklamasıyla akıllarda oluşan ‘‘Türkiye'deki maden suları sağlıklı mı?’’ sorusuna Hürriyet'in Tüketici Köşesi olarak yanıt bulmaya çalışıyoruz. Kıbrıs'a ithalatı yasaklanan Bella Salihli, As-Koop Kızılcahamam ve Yıldız marka maden suyu ve sodalarının ardından şimdi de piyasada satılan sekiz ayrı marka maden suyunu tahlil ettirdik.

İlk önce, Yıldız, As-Koop Kızılcahamam ve Salihli Bella marka maden suyu ve sodalarının nitrit, amonyak, coliform bakteri ve e-coli açısından tahlilini yaptırdık. Tahlillerin sonucunda bu üç maden suyu, amonyak, coliform bakteri ve e-coli açısından gıda maddeleri tüzüğüne uygun bulundu.

Ancak, her üç maden suyu ve sodasının nitrit içerdiği saptandı. Türk Gıda Maddeleri Tüzüğü'ne göre de maden suyu ve sodalarının nitrit içermemesi gerekiyor.

Çünkü, genellikle organik maddelerden oluşan nitritler, toprakta nitrobakteriler tarafından nitrata dönüşüyor. Bu nedenle, nitritlerin sularda çok az miktarda dahi bulunmaması gerekiyor. Bunun da nedeni, nitrit bağırsaklardan emilerek, kandaki hemoglobini methemoglobine çeviriyor. Methemoglobin de, kandaki bileşik oksijenin dokulara taşınamamasına yol açıyor.

KANSEROJEN ETKİ

Ayrıca nitritler, bağırsaklarda besinlerde bulunan sekonder ve tersiyer aminlerle bileşerek, nitosaminlerin meydana gelmesine neden oluyor. Nitrosaminlerin de kanserojen etkisi bulunuyor.

Bu nedenle de, Kıbrıs'ın olduğu gibi Türkiye'nin de Gıda Maddeleri Tüzüğü'ne göre, maden sularında nitrit bulunmaması gerekiyor. Yani, nitrit içeren maden sularının piyasada satılmaması gerekiyor.

Böylece, yaptırdığımız tahlillerde bu üç maden suyuyla ilgili olarak KKTC Sağlık Bakanlığı'nın sağlıga zararlı olduğu gerekçesiyle aldığı ithalatı yasaklama kararının haklı gerekçelere dayandığı bir kez daha ortaya çıkmış oldu.

Peki, sadece Kıbrıs'a ihraç edilen ve As-Koop Kızılcahamam, Yıldız ve Bella Salihli'den oluşan üç marka maden suyu mu sağlığa zararlı? Bakkal ya da marketten sağlıklı diye satın aldığımız diğer maden suları nitrit içermiyor mu?

Hürriyet'in Tüketici Köşesi olarak bu soruların da yanıtını aramaya çalıştık. Piyasada satılan diğer marka maden suyu ve sodalarını da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İstanbul İl Kontrol Laboratuvarı Müdürlüğü'nde test ettirdik. Maden sularının hepsini İstanbul Levent'teki değişik market ve bakkal dükkanlarından aldık. Arkadaşımız Zeliha Aslan, Kızılay, Kızılcahamam, Sarıkız, Kınık, Uludağ, Çelik, Pınar ve Özkaynak'tan oluşan sekiz ayrı marka maden suyunu nitrit, amonyak, coliform bakteri ve e-coli açısından tahlil ettirdi. Yapılan tahlillerin sonucunda bu sekiz ayrı maden suyu amonyak, coliform bacteri ve e-coli açısından gıda maddeleri tüzüğüne uygun çıktı.

Ancak, yapılan analizlerin sonucunda bu sekiz maden suyunun hepsinin de, As-Koop Kızılcahamam, Bella Salihli ve Yıldız'da olduğu gibi, nitrit içerdiği ortaya çıktı. Türk Gıda Maddeleri Tüzüğü'ne göre de maden sularının nitrit içermemesi gerekiyor. Analizleri gerçekleştiren Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İstanbul İl Kontrol Laboratuvarı Müdürlüğü'nün bu sekiz maden suyu ve sodasıyla ilgili düzenlediği raporlarda da, ‘‘Yapılan muayene ve analiz sonucunda Sağlık Bakanlığı Gıda Maddeleri Tüzüğü'ne dayalı Maden Suları Yönetmeliği'nin 11'nci kısım, 6'ncı maddesine göre nitrit yönünden uygun olmadığı saptanmıştır’’ deniliyor.

Bu da, sadece KKTC Sağlık Bakanlığı'nın ithalatını yasakladığı üç maden suyu ve sodasının yanı sıra, Kızılay'ından Kızılcahamam'ına, Sarıkız'ından Kınık'ına, Uludağ'ından Pınar'ına ve Çelik'inden Özkaynak'ına kadar tahlil ettirdiğimiz tüm maden sularının sağlıga zararlı olduğu ortaya çıktı.