Tüccarın ‘süründüren’ alacak davası isyanı

Perpa’nın kurucu başkanı Mithat Yümlü, küçük firmaların yıllarca bitmeyen alacak davalarından dolayı iflasa sürüklendiğini belirterek, “Almanya’da 20 bin hakim, 98 bin meslek dışı hâkim var. Getirin bu sistemi, hem karar kalitesi yükselsin, hem dava süreleri kısalsın” dedi.

TÜRKİYE’nin ‘duayen tüccarlarından’ Mithat Yümlü, ilginç bir ‘yargı reformu taslağı’ hazırladı. 1990’lı yıllarda, ‘kentsel dönüşüm, hapishanelerin özelleştirilmesi, metrobüs’ gibi konularda ilk önerilerin sahibi olarak ünlenen Mithat Yümlü, Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (KOBİ) büyük şirketlere, holdinglere ve kamu kurumlarına karşı yargıda adeta süründüğünü savunarak, bu firmaların bitmeyen alacak davalarından dolayı genellikle iflasa sürüklendiğini anlattı. Yümlü, kendisinin de bir holding’den 150 bin liralık alacağı için açtığı davada 5’inci yılını doldurduğunu belirterek, hükümetin ve muhalefetin Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde çok yaygın olan ‘meslek dışı hakimlik’ kurumunu Türkiye’ye getirecek bir yargı reformu yapmasını istedi.

40 BİN HÂKİM LAZIM

Resmi adı S.S. Karaköy Perşembe Pazarı Tüccarları Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi olan Perpa’nın başkanı Mithat Yümlü, başta Dr. Mustafa Taşkın’ın çalışmaları olmak üzere, Avrupa’daki uygulamaları da inceleyerek hazırladığı ‘yargı reformu taslağını’ İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) kanalıyla gündeme getireceğini belirterek, “Türkiye’de hâkim sayısı 8 bin bile değil. Oysa, yargının vatandaşı karar kalitesi ve dava süresi bakımından tatmin etmesi için mevcut iş yüküne göre 40 bin hâkim lazım. Bu kadar hâkimi nerden bulacağız” diye sordu. Yümlü şöyle konuştu:

GECİKEN ADALET ADALET DEĞİLDİR

Yıllarca süren davalar yüzünden çok esnafın, KOBİ’nin battığını gördük. 5 yıl süren bir dava KOBİ’nin lehine bitse bile artık bir anlamı kalır mı? Bir girişimcinin işi dağıldıktan sonra gelen para ne işe yarar? Karşı taraf güçlü, bilerek oyalıyor, avukat ordusu da büyük. Geciken adalet, adalet değildir. Uzun süren davalardan dolayı ‘Başımıza gelenleri nasıl önleriz?’ diye çalışma yaptık. Amaç, yargıda karar kalitesini yükseltmek, yargının hızını artırmak. İstinaf mahkemeleri, HSYK’nın seçimle gelmesi güzel adımlar ama sorun hakim ve savcı sayısının azlığında.

AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇÖZMÜŞ

AB ülkeleri bu sorunları ‘meslek dışı hakimlik müessesesi’ ile çözmüş. Biz ise bu yöntemi sadece Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Askeri Mahkemelerde kullanıyoruz. Yani ‘hukukçu olmayan hakim üyeler’ bizde sadece bu mahkemelerde var. Peki neden nüfus cüzdanındaki bir hatayı düzeltmek için, veraset ilamı çıkarırken ya da tüccarın, kanuna göre başı sonu belli bir meselesinde veya tapudaki bir tescil hatasında profesyonel (hukukçu) hakime gitmek zorundayım? Almanya’da 20 bin civarında profesyonel hakim var ama 98 bin de meslek dışı hakim var. Fransa’da, 7.500 profesyonel hâkim, 22 bine yakın meslek dışı hâkim var. İngiltere’de 3.700 profesyonel hâkim, 30 bine yakın meslek dışı hâkim var. Her şeyi AB’den alıyoruz da bunu neden almadık?

40 katlı proje için yatırımcı bekliyoruz

PERPA Başkanı Mithat Yümlü, Türkiye’nin en büyük ‘monoblok’ iş merkezi konumundaki Perpa’nın kooperatifi olarak Belediye ile ortak yeni bir proje daha planladıklarını açıkladı. Yümlü şöyle konuştu: “Perpa’da şu anda 4.500 firma var ve doluluk oranımız yüzde 95. Burası 45 bin metrekare arsada 669 bin metrekare kapalı alanı olan bir iş merkezi. İçinde 30 kilometre yol, 36 asansör, 24 yürüyen merdiven var. KOBİ’lerin merkez ofisleri burada. Teknik malzeme adına ne arasan burada bulursun. 25 bin kişi buraya her sabah işe geliyor. D-100 Karayolu tarfında, 1986’dan kalma 26.500 metrekarelik bir arsamız var. Belediye ile ortağız. Projemiz hazır. 40 katlı bir proje haline getirdik. Bir otel ve ofis katları yapacağız. Belediye ile konu üzerinde çalışıyoruz.”

Part time çalışır yevmiye alırlar

AB ülkelerinde meslek dışı hakimlerin ‘part time’ çalıştıkları için iş yaptıkça para aldıklarını belirten Mithat Yümlü, “Dava varsa gelip mesaisini harcar yevmiyesini alır. Bir mahkeme heyetindeki 3 hakim var. Şu anda hukukçu 12 hakimle 4 mahkeme kurabilirken, meslek dışı hakimlikle aynı hukukçu hâkim sayısıyla 6 mahkeme kurabilirsiniz” dedi.

Gümrük başmüdürü ‘hâkim’ olabilir

MİTHAT Yümlü, bilirkişilik müessesesinin de ‘meslek dışı hâkimlik’ konusuyla alakalı olduğunu belirterek, “Davalarda profesyonel (hukukçu) hâkimler birçok konuda bilirkişi kullanmak zorunda. Ticaret mahkemelerinde, gıda ihtisaslarda, denizcilikle ilgili mahkemelerin hepsinde bilirkişi olmak zorunda. Biz duyoruz ki; uzman kişiler hâkimlik de yapabilsin. Mesela, Gümrük Başmüdürü; hukukta usul konusunda eğitim alsın ve AB ülkelerinde olduğu gibi gümrük davalarında meslek dışı hâkimlik yapabilsin” dedi. Yümlü, orman fakültesindeki bir hocanın ya da orman bölge müdürünün veya gıda şirketindeki gıda mühendisinin de kendi konusundaki davalarda hâkim olabileceğini savundu.