Trump'ın seçilmesiyle piyasalar dalgalandı: Turuncu fırtına

DÜNYA piyasasının bu yıl hiç bir şey beklediği gibi çıkmadı. Önce Çin’in devalüasyon yapmayacağına oynadılar, yaptı. İngilizlerin Avrupa Birliği’nden çıkışa oy vermeyeceğini düşündüler, Brexit çıktı. ABD’de başkan Donald Trump olamaz dediler ve başkan Trump oldu. Piyasaların hiç satın almadığı ve ‘şok’ etkisi yaratan son olayda, dolar Türk Lirası karşısında 3.30 lirayı gördü, sonradan 3.18 liralara geriledi. Ancak AB’den gelen olumsuz ilerleme raporuyla bankalararası piyasada son işlemler ise 3.2145 liradan yapıldı. Liranın Euro karşısındaki değer kaybı çok daha sert oldu. Euro, 3.6914 liraya kadar çıktı.

Doların altı para birimine göre değerini gösteren dolar endeksi 99 seviyesinden 95’e düştü. Euro 1.13 doları gördü. ABD 10 yıllık tahvil faizi oranları yüzde 7’ye yaklaşan kayıpla yüzde 1.70’e kadar indi. Göçmenlik konusunda izleyeceği politikalara dair tedirginliğin yaşandığı Meksika’nın para birimi pesoda ise kayıplar yüzde 12’ye kadar çıktı. Altın en çok kazanan oldu. Altının ons fiyatı 1337.49 dolara ulaştı, Türkiye serbest piyasasında altın 134.50 lirayla tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Bakır da Trump’ın altyapı yatırımlarını arttıracağı söylemiyle yüzde 2 değer kazandı. Trump’ın başkanlığı belirsizlik dönemi olarak tanımlanması gelişen ülkelerden para çıkışı riski taşıyor. Nitekim bu risk dün Türkiye’nin gösterge tahvil faizine yansıdı. İki yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 9.68’e, on yıllık gösterge tahvil faizi de yüzde yüzde 10.55’e fırladı.

BORSALARDA ŞOK

Borsa İstanbul yüzde 2.37 kayıpla açıldı, ilk şokun atlatılmasıyla beraber kaybını yüzde 1’in altına düşürdü. Borsa İstanbul günü yüzde 0.21 düşüşle 76 bin 209 puandan tamamladı. Avrupa borsaları açılışta yüzde 3’ü bulan düşüşler yaşasa da kaybını kapanışa doğru geri aldı. Rus borsası hep kazandı. Asya borsaları ilk şokta kapandığı için kayıpları yüksek oldu. ABD borsaları ise güne düşüşle başladı.

TRUMP’LA KAZANANLAR (%)
Japon yeni 0.69
Rus rublesi 0.03
Altın 1.33
Bakır 3.21

TRUMP’LA KAYBEDENLER (%)
Meksika Pesosu 8.28
Güney Kore Wonu 2.23
Güney Afrika Randı 2.11
Türk Lirası 1.68
Brezilya Reali 1.64
Avustralya doları 1.27
Kanada Doları 1.13
Hindistan Rupisi 0.46
Endonezya Rupisi 0.46
Euro 0.43
İsviçre frangı 0.42
İngiliz sterlini 0.18

BORSALARDA DURUM (%)
Euro Stoxx 50 -0.28
İngiltere 0.67
Almanya 0.14
Fransa 0.26
İspanya -1.58
Türkiye -0.21
Japonya -5.36
Hong Kong -0.54
Dow Jones 0.27
S&P500 -0.17
Nasdaq 0.09
NYSE -0.26
Rusya 2.21
Saat 17:45 itibariyle

OTOMOTİVDE TRUMP PANİĞİ

TRUMP, ABD’li otomotiv devlerinde de panik yarattı. Çünkü Ford ve General Motors’un Meksika’da yatırım kararlarını rezillik olarak yorumlayan Trump’ın, “Başkan olursam bu markaların ABD dışında üretip ülkeye soktukları araçlardan yüzde 35 vergi alacağım” açıklaması büyük kriz yaratmıştı. Analistler bu kararın Amerikan otomotiv endüstrisinin sonu getirebileceğini, ithal araçlara ek vergi konmasının Amerika’da üretim yapan markaların da yatırımlarını gözden geçireceğini belirtiyor.

PETROL DALGALI

Trump petrol fiyatları üzerinde de sert harekete neden oldu. Brent petrol yüzde 3.5 düştü ve son üç ayın en düşük seviyesi 44.38 dolara indi. Ardından yeniden yükselişe geçen petrol fiyatları 46.40 dolara kadar çıktı. Petrol, dalgalı günde 45 dolarda dengelendi.

ZEYNEL BALCI:

PİYASALARDA ‘ŞOK’ ÇABUK ATLATILDI

SÜRPRİZ ABD seçim sonuçları piyasaları dalgalandırdı. Düne kadar iç ve dış piyasalarda fiyatlama Clinton’un seçileceği üzerine idi. Trump’ın seçilmesi sürpriz oldu. İlk fiyatlamalar sonrası iç ve dış piyasalarda denge kuruldu. Trump’un uyum ve büyüme vaadeden ilk açıklamaları olumlu algılandı. Küresel piyasaları olduğu kadar Türkiye’yi de yakından ilgilendiren diğer konu ise, FED’in faiz artırma beklentilerin seçim sonrası biraz zayıflaması oldu. Borsada 74.000 üzerinde kalınması önemli ve olumlu. Dolar/TL kurunda ise geri çekilmelerde destek olarak 3.16-3.15 seviyelerini izlerken yukarıda ise önceki gece gördüğümüz 3.30 seviyesi olağandışı bir gelişme olmazsa kısa dönem için tavan olarak göreceğiz. Seçim sonuçları fiyatlandıktan sonra piyasaların olağan gündemine dönmesi beklenebilir.       

ERDAL SAĞLAM:

TRUMP’IN TL’YE ASIL ETKİSİNİ TÜRKİYE BELİRLER

KÜRESEL piyasalar aynen Brexit oylamasında olduğu gibi, Trump’ın ABD Başkanı seçilmesiyle, bir büyük belirsizlik dalgasının içine daha girdi. Diğer gelişmekte olan ülke para birimleri gibi TL’de de rekor kayıplar yaşandı.Trump’ın Başkanlık kampanyasında söylediklerine bakılarak AB ile ilişkilerin bozulacağı, Nafta işbirliğinin sona ereceği, bölgede Rusya ve Suriye ile ilişkileri geliştireceği ve bunların yaratacağı ekonomik etkiler konuşulanlar arasında. ABD-Türkiye ilişkileri için de çok sayıda senaryo var.ABD’de, Türkiye’dekinin tersine, isim değil sistemin belirleyici olduğunu, çoğunluk Cumhuriyetçilerde olsa bile dengenin gözetileceğini, Başkanların kritik noktalarda bile diğer partiden isimlere yer verdiğini, özetle duygusal değil rasyonel kararların geçerli olacağını unutmayalım. Bu açıdan bakarak; ABD dış politikasında radikal değişiklik olmayacağı, sadece içeride popülizmin artacağı söylenebilir. Piyasalar şimdi ne olacağı konusunda karar vermek için Trump’ın çalışacağı ekibi görmek istiyor. Bu isimler hem dünya siyaseti, hem küresel ekonominin geleceğini tahmin ederken belirleyici olabilir, piyasaları etkileyebilir. Dün küresel piyasalarda başlayan ciddi dalgalanmaların, birkaç ay daha devam edebileceği konuşuluyor. Bu nedenle altına yatırım çağrısı yapanlar var. TL açısından bakacak olursak; her şeyden önce küresel gelişmelere bağlı dalgalanacak, o zaten belli. Aslında kısa dönemde böyle olacak demek daha doğru çünkü orta ve uzun dönemde TL’nin dolara karşı asıl değerini bizdeki yönetimin atacağı adımlar belirleyecek. FETÖ için atılacak adımlar, bölgede ne kadar uyum içinde çalışılacağı siyasi ilişkileri ve TL’yi doğrudan etkileyecek. Batı’ya karşı son dönemde toptan sekter bir tavır geçerli ve bu tavrın sürmesi halinde ABD ile ilişkilerin olumsuz etkilenmesi de kaçınılmaz görülüyor. Özetle; TL’nin orta ve uzun dönemde kalıcı değerini, dolayısıyla ekonomik gidişatı, Trump değil Türkiye yönetiminin alacağı iç ve dış siyasi kararlar belirleyecek. 

UĞUR GÜRSES:

‘TRUMPATİK’  OYNAKLIKLAR DÖNEMİ

TRUMP’ın başkanlığı kazanması, şaşırtıcı bir tablo olsa da; mali piyasalar bile en sert tepkiyi gösterdikten sonra biraz sakinleşti. Ancak peşinen kabul edelim; Trump 20 Ocak günü ‘direksiyona’ geçene kadar bu çalkantı ve belirsizlik sürecek. Çünkü sadece Trump değil, kuracağı ekip belli oldukça iniş ve çıkışlar olacak. Sonrasında ise o ekibin hazırlayacağı somut politikaların dozu ve yansımaları belirleyici olacak.FED aralıkta faiz artırabilecek mi? Eğer Trump 20 Ocak sonrasında hemen Çin ve Meksika’yı hedef alan bir ticaret savaşına girişme sinyali vermezse; evet FED faiz artırır. Trump, ekonomi politikası değişikliklerini kademeli biçimde ve mali piyasaları rahatsız etmeden yürürlüğe koyarsa FED 2017’de de yoluna devam eder. Ne salt kötümser senaryolar, ne de salt iyimser hayallerin geçerliği tek başına olası değil. Ama Trump’tan gelebilecek çok şaşırtıcı popülist-pragmatik adımların olasılığı konusunda kuşku yok. Trump’ın temel ekonomik politikalarda Obama’dan farklı yapacağı açık. Ancak Amerikan ekonomisi gibi büyük bir ‘transatlantiğin’ makroekonomik rotasının, zodyak bot gibi sert manevralarla anında yön değiştirmeye kalkmak sarsıcı olabilir. Bu konuda Trump’ın potansiyeli daha yüksek.Asıl, bu potansiyel veri ise Türkiye ne yapacak? Soru buysa; son 3-4 yıldır olduğu gibi ekonomide gidişatı, kendi politikalarına değil de, başkalarının ne yapıp yapmayacağına endekslemiş bir ülke olarak durumumuz değişmedi. Şimdiye kadar ‘FED faiz artırmaz, artıramaz’ retoriği ile reformlardan, ‘bahçe düzenlemesinden’ uzak duran siyasetçiler, şimdi Trump’ın politikalarına mı bel bağlayacaklar? Trump  ya da Clinton; ekonomide fark etmeyecekti. Ama Trump, bizim gibi ülkeler için daha çalkantılı sürprizlere yatkın. Türkiye’nin yapısal sorunları kendinden; siyaset normalleşmeden, reform olmadan başka yerden ‘merhem’ gelmeyecek. Trump’ın gelişi, 2008’deki ekonomi krizin tüm gelişmiş ülkelerde yükselttiği gelecek kaygısı, küreselleşme karşıtlığı, göçmen-yabancı düşmanlığı, korumacılık, muhafazakarlaşma eğiliminin ABD’de bulduğu ‘su yüzüne çıkış’ olarak görülmeli. İşte bu tabloda, bizim gibi gelişen ülkelerin işi daha fazla zor olacak.