‘Transit’ ihracat

IRAK hükümeti geçen yaz ayında Türkiye’den yumurta ithalatına yasak getirmiş, Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarından birinin kapanması yumurta piyasasını derinden etkilemişti. Yumurtaların Irak’a ihraç edilememesi sonrasında iç piyasa da etkilenmiş, perakendede fiyatları dip yapmıştı. Bu da üreticinin zarar etmesine neden olmuştu. Şimdi ise üretici Irak’a yumurta ihraç etmenin farklı bir yolunu buldu. Türkiye’den Katar, Kuveyt, Suriye ve İran gibi ülkelere satılmak üzere yola çıkan yumurta dolu TIR’lar ilk olarak Irak’a giriş yapıyor. Transit geçiş yapmak üzere girilen Irak’ta yumurtalar indiriliyor ve oradaki aracılara teslim ediliyor. Türkiye’den haftalık 200 TIR’lık yumurta ihracatı yapıldığını söyleyen Yumurta Üreticileri Merkez Birliği Başkanı İbrahim Afyon, Irak’a kağıt üzerinde yapılan ihracatın ‘sıfır’ olduğunu ancak transit geçiş yöntemiyle Irak’a haftada 170-180 TIR yumurtanın satıldığını söyledi.  

Bir TIR’a büyüklüklerine göre değişmekle birlikte 350-360 bin yumurta sığdığını söyleyen Afyon, “Bir TIR yumurtayı yaklaşık 15-16 bin dolara satıyoruz. Kağıt üzerinde Irak’a resmi ihracat yok. Ancak yasak sonrasında Irak’ta ortaya çıkan aracılar yumurtalarımızı bu yöntemle satın alıyor. Yumurtaların parasını aracılar ödüyor. Iraklı aracılar Irak’ta kendilerinden yumurta almak isteyenlerden vergiler haricinde 13 bin dolar daha alıyor. Biz de Irak’a sattığımız üründen para kazanamıyoruz. Yumurta üretimini durdurmak gibi bir durum olamayacağında dolayı, Irak’a zararına da olsa yumurta satışına devam ediyoruz. Çünkü eldeki yumurtaları depolamaya kalkarsak daha büyük maliyet oluşuyor. Zarar etsek de sektörde yaşanacak krizi ötelemiş oluyoruz. Kriz sona erdiğinde para kazanacağımızı düşünüyoruz” dedi.

KARAR SİYASİYDİ

Irak’ın neden böyle bir yöntemi kabul ettiğini, yasağı neden kaldırmadığını sorduğumuz Afyon, sorumuzu şöyle cevapladı: “Irak’ı getirdiği yasağın bir dayanağı yoktu. Siyasi olarak böyle bir karar almışlardı. Bu kararın ardından Irak’ta yumurta fiyatları tavan yapmıştı. Çünkü en büyük tedarikçileri Türkiye’ydi. Siyasi olarak aldıkları kararı kaldıramadıkları için bu yönteme ses çıkarmadılar. Ayrıca bu yasak sayesinde aracılara da para kazandırılmaya başlanıldı.”

MALİYETİMİZİ KARŞILAMIYOR

IRAK’ın aldığı karar sonrasında iç piyasada yumurta fiyatlarının dip yaptığını hatırlatan İbrahim Afyon, “Fiyatlar toparlanıyor. Yumurtanın çıkş fiyatı 26 ile 32 kuruş arasında. Bu maliyetimizi karşılamasa da işlerimizi devam ettirebilmemiz açısından önemli. Burada perakendecilerin de dikkat etmesi gereken bir nokta var. Çeşitli metotlarla üretildiği söylenen yumurtaları perakende noktaları yüksek fiyatlara satabiliyor. Bizden ucuza aldıkları yumurtayı da diğer yumurtanın fiyatına yaklaştırmaya çalışıyor. haksız bir kazanç var” dedi.