‘Trans-Hazar’ın akıbeti Nabucco gibi olacak’

Hazar kaynaklarının Orta Asya ülkelerini aşarak Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması fikrini amaçlayan, Trans-Hazar diğer adı ile Trans Caspian doğalgaz boru hattı projesi de benzer özellik taşıyan projeler arasında yer alıyor.

Ancak, Hazar bölgesindeki kaynakların Avrupa’ya ulaştırılması için 20 yıla yakın bir süreden beri gündemde olan Trans Caspian hattı bölge ülkeleri ve uluslar arası güçlerin anlaşamaması nedeniyle hayata geçirilmesi imkânsız bir konuma gelmiş durumda.

Sözkonusu boru hattı projesinin planı 1996’da sunuldu. Tabii burada sözkonusu boru hattı projesini gündeme getirenin de Amerika olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Washington yönetimi, Orta Asya ve Hazar havzası enerji kaynaklarını, Rusya’yı by-pass ederek Türkiye üzerinden Avrupa ülkelerine aktarmayı planlıyor.

Trans-Hazar projesi 20 yıldır gündem

Trans-Hazar projesine göre Kazakistan’dan başlayacak hat, Özbekistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye ve Bulgaristan toprakları kullanılarak gerçekleştirilecek.

'TRANS-HAZAR DA ÖLÜ PROJE'

Bölgeyi yakından gözlemleyen analistlerin hurriyet.com.tr’ye yaptıkları açıklamaya göre projenin hayata geçirilmesi imkânsız gibi görünüyor. Analistler Başta ABD olmak üzere Batı’nın ısrarlı bir biçimde oyun dışına atmak istediği Rusya ve İran bloku, kolay kolay göz ardı edilebilecek güçler değil. Teknik olarak Tahran ve hususen de Moskova’nın onayı ve rızası alınmadan Trans-Hazar’a kazma vurulmasının imkânsız olduğu görülüyor. Adının yazılmasını istemeyen eski bir BOTAŞ yöneticisi "Nabucco'nun yaşadığı akıbetin Trans-Hazar için de gerçekleşeceğini öngörmek zor değil. Bu her iki projenin de hayata geçirilmesi imkânsız" dedi.

STATÜ SORUNU ÇÖZÜLEMİYOR

Statüsü, kıyıdaş 5 ülke arasında halen de belirlenemeyen Hazar kuzeyden Rusya, güneyden de İran açısından oldukça önemli. Üstelik iki ülkenin Hazar Deniz filosu gün geçtikçe güçleniyor. Analistlerden biri “Moskova ile Tahran’ın rıza olmadan böylesi bir hatta kim para yatırır, kim sigorta yapar?” sözleri ile yaşanan durumu özetledi.

Analistler, Hazar’a sınırı olmayan AB ülkelerinin Trans-Hazar Boru Hattı anlaşması hakkında herhangi bir karar veremeyecekleri konusunda da fikir birliği sahibi. İran’ın projeye olan karşıtlığının altında ciddi ulusal güvenlik kaygıları da yer alıyor. Öte yandan Rusya, doğalgaz piyasasının kalbine inme anlamı taşıyan böylesi bir projeye razı gelmek istemiyor.

Üstelik Hazar'dan geçecek boru hattının çevreye vereceği zarara ilişkin de oldukça güçlü kuşkular bulunuyor.

8 MİLYAR EUROLUK MALİYET
Trans Hazar doğalgaz boru Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması için Hazar’ın Azerbaycan ve Türkmenistan sahillerini birleştirecek. Tengiz (Kazakistan) Türkmenbaşı (Türkmenistan) Bakü (Azerbaycan) Tiflis (Gürcistan) Erzurum (Türkiye) üzerinden yılda 20-30 milyar metreküp doğal gazın ihracı öngörülüyor. Projenin maliyetinin ise 8 milyar Euro civarında olması tahmin ediliyor. Proje kapsamında yaklaşık 300 kilometrelik bir boru döşenmesi gerekiyor.

Kısaca belirtmek gerekirse, aslında Hazar denizi, bundan sonra enerji devlerinin üzerinde sürekli senaryolarına sahne olacak gibi görünüyor.