‘TR’ kazığı son anda durdu

Hürriyet'in 1 Ocak 1999'dan itibaren araç plakalarında kullanılacak TR rumuzuyla ilgili haberleri etkisini gösterdi. İçişleri Bakanı Kutlu Aktaş, dün tüm il valiliklerine bir genelge göndererek plaka değiştirme zorunluluğunun kaldırıldığını bildirdi. Böylece, Hürriyet'in oluşturduğu kamuoyu baskısıyla 161 trilyon liralık plaka kazığı son anda durduruldu.

Hürriyet'in yayınladığı ‘‘161 trilyonluk plaka kazığı’’ haberi vatandaşı kurtardı. Üç gündür süren haberlerimiz üzerine İçişleri Bakanlığı 80 il valiliğine yeni bir genelge gönderdi ve ‘‘Plaka değiştirme zorunluluğu kaldırılmıştır’’ dedi. Avrupa Birliği (AB) standardına uygun olduğu öne sürülen TR plakalarının AB standartlarının altında olduğu da ortaya çıktı.

İçişleri Bakanı Kutlu Aktaş dün gönderdiği genelgede, ‘‘Fiyat belirleme komisyonu çalışmaları bitinceye kadar, araçların fenni muayenelerinde TR rumuzlu tescil plakası aranmayacak, sadece daha önce olduğu gibi yeni kayıt, nakil ve zayi durumunda TR plaka değişikliği olacak’’ dedi.

ZAM GERİ ALINDI

Genelgede, ‘‘TR rumuzlu plaka zorunlululuğunu kaldırın. Eski uygulama devam etsin. Fiyatlar belirleninceye kadar 1998 fiyatları geçerli olacaktır’’ denildi. 1999 yılı için plakaların 15 milyon liraya çıkartılması öngörülmüştü ancak şimdi plakalar 9 milyondan satılacak. Ancak halen Şoförler Federasyonu'nun mührü karşılığında 1 milyon 200 bin lira ücret alınmaya devam ediliyor.

Aktaş, plaka fiyatlarının açık ihaleyle belirleneceğini söyledi. Aktaş, ‘‘İhalede verilecek en düşük rakam neyse o fiyat üzerinden plaka bastırılacak. Bu fiyatın üzerine Emniyete katkı payı ilave edilecek’’ dedi. Derviş Günday'ın danışmanı, Ayhan Saner'e ait Ostim Plaka'nın bastığı TR plakaların AB standartlarının altında olduğu da ortaya çıktı. Almanya'da yapılan teknik incelemede, şu eksiklikler belirlendi:

Plaka alüminyum folyo kaplanırken, kenarları açıkta kalıyor.

Alüminyum folyo kaplanırken özel bir yapıştırıcı kullanılması gerekirken daha ucuz yapıştırıcı kullanıldığı için folyo kolayca çıkıyor.

Plakalarda paslanmaya karşı koruma yok.

Ebatlar geometrik değil.

Rakamlarda şekil bozuklukları ortaya çıkıyor

Boya ilkel şartlarda yapıldığı için içine toz parçaları giriyor.

Alman UTSCH Erut firması TR rumuzlu plakaya geçilmeden önce son teknolojiyle plaka basmak için 1994 yılında Emniyet Genel Müdürlüğü ve Şoförler Federasyonu'na teklif verdi. 36 ülkenin plakalarını basan firma plakanın çiftine 8 Alman Markı'na basma garantisi verdi. Ancak basım işi ihalesiz olarak Ayhan Saner'in kurduğu şirkete verildi.

‘TR’ eziyeti

Yılbaşından itibaren 'TR' rumuzlu plakaları taktırma bedelinin 9 milyondan 15 milyon liraya çıkacağını öğrenen binlerce kişi, dün plakalarını değiştirmek için İstanbul Emniyet Müdürlüğü Trafik Şube Müdürlüğü önünde uzun kuyruklar oluşturdular. Plaka işlerini bir an önce halletmek isteyen binlerce kişi, işlemlerin geç yürümesi nedeniyle isyan etti.

Bakanlık raporu hasıraltı edilmiş

1994 yılında eski bakanlardan Bülent Akarcalı, plaka basım işinde yolsuzluklar yapıldığını söyleyerek TBMM'ye soru önergesi verdi. Akarcalı, 4 yıl önce, ‘‘7 milyon araca ihalesiz olarak yeni tip plaka takılması ile vatandaşa mali külfet yüklenmek isteniyor. Böylece, bir aileye ve küçük bir gruba devlet eliyle büyük servet kazandıracak ve trafik teşkilatında, devlet içinde devlet oluşturulmasına yol açacak bir olaya sebebiyet verilmektedir’’ dedi. İçişleri Bakanlığı, gelen şikayetler üzerine 1996 yılında Mülkiye müfettişlerine soruşturma yaptırttı. Daha sonra hasır altı edilen bu

soruşturmayı yapan müfettişler, ‘‘Plaka fiyatlarının üzerine ayrıca şoförler Federasyonu'na bağış için para eklenmesi yasalara uygun değildir’’ dedi. Müfettiş raporunda ayrıca, ‘‘Plakanın kaça mal olduğu, plakadan ne kadar kar elde edilebileceğine ilişkin ayrıntılı bir hesaplama yapılmamıştır’’ dedi. Raporda, ayrıca, Emniyet Genel Müdürlüğü'nce plaka yönetmeliği hazırlanırken sadece ABD 3M firmasının tekelinde olan alüminyum folyo kaplama şeklinin tarif edildiği vurgulandı. Bu yönetmelik nedeniyle, sadece 3M firmasının plaka basmasının sağlandığı vurgulandı.

Trafik işleminde vakfa bağış yasak

Plaka, ehliyet ve ruhsat işlemleri sırasında alınan paraların 1 milyon lirası Türk Polis Teşkilatını Güçlendirme Vakfı'na, geri kalan tutarın yüzde 60'ı Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu'na, kalan yüzde 40'ı ise maliyet çıktıktan sonra Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu'na veriliyor. Başbakan Mesut Yılmaz, 26 Ekim 1998'de yayınladığı genelge ile devlet vakıfları bile olsa vakıflara zorunlu bağış toplanmasını yasakladı. Yasağa rağmen, plaka, ruhsat ve ehliyet işlemları sırasında zorunlu olarak bağış alınmaya devam ediliyor. Genelgede şöyle deniliyor: ‘‘Kamu kurum ve kuruluşları, meslek odaları , sendikalar, mahalli idareler ile üniversiteler bünyesunde kurulan vakıflar ve bunların işletme, şirket ve iştirakleri, söz konusu kurum ve kuruluş ile üniversitenin ismini alamaz. Kanunla kurulmuş vakıflar hariç, daha önce kurulmuş vakıflar, kurulduğu kurum ve kuruluş, mahalli idare, meslek odası, sendikalar ile üniversitelerden veya söz konusu kurum ve kuruluşların verdiği hizmetlerle ilgili olarak her ne ad altında olursa olsun herhangi bir bağış ve yardım alamaz. Hmetleri bünyelerinde kurulu vakıflara yaptıramazlar ve hizmetlerinden dolayı vakıflara mal ve para aktaramazlar. ’’