Torbayı zor bağladılar

Soma kazasının ardından madencilerin çalışma şartlarını düzenlemek için yola çıkılan torba yasa 148 maddede bağlandı. İçinde öğretmen atamalarından borç affına, sendika barajından evde çalışan kadınlara sigorta kolaylığına kadar milyonları ilgilendiren maddeler yer aldı. İşte torba yasanın yeni düzenlemeleri:

MADENCİYE SON DAKİKA GOLÜ: Torba yasanın başlangıç noktasını Soma kazası sonrasında madencilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesiydi. Bu düzenlemeler arasında linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan işçiler için ödenecek maaşın brüt 2268 TL’den az olamayacağı, maden işçilerine yıpranma hakkı getirilmesi, yeraltında çalışılan sürenin sınırlandırılması, kıdem taminatından koşulsuz faydalanma da var. Ayrıca çalışma saatleri de haftalık 36 saati geçemeyecek. Ancak son dakikada, saatlerle ilgili düzenlemenin yürürlük tarihi 1 Ocak 2015’e ertelendi.

TAŞERONA YENİ HAKLAR: Taşeron işçilerin yıllık izin, kıdem tazminatı hakları güvenceye alınırken, kamuda taşeron çalıştırılabilecek alanlar için Bakanlar Kurulu’na geniş bir yetki veriliyor. Söz konusu yetki, “Kamuda kiralık memur dönemi başlayacak” tartışmalarına da neden oldu.

ATAMA BEKLEYEN ÖĞRETMENLERE MÜJDE: 35 bini öğretmen, bini de Milli Eğitim Bakanlığı’nın diğer hizmet sınıfı kadrolarına olmak üzere, yıl sonuna kadar 36 bin atama yapılacak. Atamaların yasanın onaylanmasından sonra en kısa sürede yapılacak.

BÜROKRATA, MEMURA, POLİSE KÖTÜ HABER: Paketin en tartışmalı maddelerinden biri görevden alınan bürokratlarla ilgili. Buna göre üst düzey bürokratlar, denetim elemanları ve Emniyet’te çalışanlar görevden alınsa ve göreve iade hakkını mahkemede kazansa dahi, kamuya 2 yıl boyunca kararı uygulamama hakkı getiriyor. Bürokratın aynı göreve atanması zorunluluğu da kalkıyor. 120 bin belediye çalışanının görev yerinin değiştirilmesine olanak sağlayan düzenleme de torba yasanın tartışmalı maddeleri arasında bulunuyor.

5 MİLYON ARACA 9 AY SÜRE: Araç muayenesini zamanında yaptırmayan 5 milyon aracın, 31 Aralık 2014’e kadar bu yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde, cezalarının yeniden hesaplanması öngörülmüştü. Son gün verilen önergeyle ise sürenin 30 Haziran 2015’e kadar uzatılmasının yolu açıldı.

TELEFERİK MADDESİ SÜREKLİ GENİŞLEDİ: Torba yasadan belediyelere iyi, yurttaşlara kötü haber geldi. Belediyelerin kamulaştırma bedeli ödemeden vatandaşların evlerinin üstünden teleferik veya altından metro geçirebilmesine olanak sağlayan madde de eklendi. Genel kurul aşamasında ise bu madde belediyeler lehine genişledi. Bu maddede yapılan değişiklikle, belediyelerin bir evin altından veya üstünden ulaştırma sistemleri yapabilmesi için ev sahipleri açısından can ve mal güvenliği açısından risk olmaması şartı kaldırıldı. Belediyelerin kamulaştırma ödemeden yapabilecekleri arasına köprü de eklendi.

HER TÜRLÜ BORÇ KAPSAMDA: Ödenmemiş gümrük vergileri, para cezaları, mecburi hizmet karşılığında yurtdışına gönderilen ancak bu hizmeti yerine getirmeyen öğrencilerin, SGK prim, vergi borçları elektrik ve su faturaları, sigara içme dışındaki 120 TL’nin altındaki idari para cezaları paketin kapsamında. Bu borçlar için faiz ve cezalar silinecek, borç enflasyon oranına göre güncellenecek. 120 TL’nin altındaki cezalar ise silinecek. Ödemeler iki ayda bir 18 eşit taksitte yapılabilecek. İl özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ise SGK borçlarını iki ayda bir 36 taksitte ödeyebilecek. Spor kulüpleri de SGK ile Maliye’ye olan borçlarını ikişer aylık dönemler halinde 42 eşit taksitte ödeyebilecek. Vergi cezalarının silinmesi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in muhalefetine takıldı. Vergi cezalarının tamamı tahsil edilecek. Son gün kabul edilen düzenlemelerle de kapatılan belediyelerin borçları, TEDAŞ’ın elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları da kapsama alındı. Tutarı 12 TL ve altında kalan geçiş ücretlerinin tahsilinden de vazgeçildi.

BARAJ ARTIK YÜZDE 1 OLACAK: Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olmayan işçi sendikaları için yüzde 3 olarak uygulanacak işkolu barajı, konsey üyesi sendikalarda yüzde 1’e sabitlenecek.

KASA AFFI İTİRAZLARA RAĞMEN: Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in karşı olduğunu açıkladığı kasa affı da getirildi. Kurumlar vergisi mükellefleri, yüzde 3 oranında vergiyle kasa affından yararlanabilecek.

EVDE ÇALIŞAN KADINA SİGORTA KOLAYLIĞI: Ev hizmetlerinde aynı kişi yanında ay içinde 10 günden az çalışanlar için sadece yüzde 2 iş kazası sigortası ödenmesi yeterli olacak. Aynı evde 10 günden fazla çalışanlarda ise kolay sigortalılık uygulanacak. Bu düzenleme de Nisan 2015’ten itibaren geçerli olacak.

BELEDİYELERE YURT GÖREVİ: Belediyelerin görevleri arasına artık öğrenci yurtları yapmak da eklenecek. Ayrıca belediyelerin her türlü taşınmazlarını eğitim, sosyal hizmet gibi projelere devrinin yolu açılacak.

RİSALE-İ NUR’A ÖZEL MADDE: Devletin Risale-İ Nur basımına olanak sağlayan bir madde de torba yasada yer alıyor. Memleket kültürü için önemli görülen eserler üzerindeki haklar, eser sahibinin ölümünden sonra, Bakanlar Kurulu kararıyla kamulaştırılabilecek.

SINAVLARA HIZLI YARGI: Milli Eğitim Bakanlığı ve ÖSYM’nin merkezi sınavları hakkında açılan davalarda hızlı yargılama öngörülecek. Sınav veya sonuçlara karşı dava açma süresi 10 gün olacak. Dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 3 gün içinde savunma yapılacak. Bu süre bir kereliğine ve en fazla 3 gün uzatılabilecek. Yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek.

5 İMTİYAZLI ÖZELLEŞTİRME: Anayasa Mahkemesi kararıyla tartışmalı hale gelen Seydişehir Eti Alüminyum, Kuşadası Limanı, Çeşme Limanı, SEKA Balıkesir özelleştirmesi ile TÜPRAŞ’ın yüzde 14,76 hissesinin satılması işlemlerinde yargı kararı uygulanmayacak.

PIRLANTANIN VERGİSİ SÜREKLİ DEĞİŞTİ: Pırlanta vergisi, torba yasada sürekli değişen maddeler arasında. Daha önce önergeyle yüzde 20 ÖTV ve yüzde 18 de KDV getirilmişti. Buna karşılık, yurtiçinde üretilip yine yurtiçinde satılan pırlantaya ise sadece yüzde 18 KDV öngörülmüştü. Maliye’nin itirazı üzerine halen hammadde olarak ithal edilen pırlanta ve diğer taşlardan yüzde 20 ÖTV’nin yerine sadece yüzde 2.5 kaynak kullanımını destekleme fonu (KKDF) ve yüzde 18 KDV alınmasına karar verildi. Yurtiçindeki imalatçı ise mücevheri iç piyasada satarsa yüzde 18 KDV’ye tabi olacak. Yurtdışına ihraç ederse hiçbir vergi ödemeyecek.

MERALARIN İMARA AÇILMASI: Meraların kentsel dönüşüm ve gelişime açılması yönündeki madde de, tasarıya komisyon aşamasında eklenen maddeler arasında yer aldı. Ancak genel kurulda bu madde bir adım daha ileri götürüldü ve meraların imara açılması için “o belediye sınırları içinde alternatif olmaması” şartı kaldırıldı.

SON GÜN SÜPRİZİ: Tahsisli orman alanlarında 3. kişilere yapılan kiralamalarda, ormanlık alana isabet eden kira bedelinin yüzde 50’sinin Orman Genel Müdürlüğü’ne aktarılmasına ilişkin hüküm, liman izinlerinde 2023 yılına kadar uygulanmayacak.

TORBAYI KİM BEKLİYOR?

1.2 milyon taşeron işçi.
Araç muayenesini zamanında yaptırmamış 5 milyon araç sahibi
833 HES projesi.
180 bin civarında olduğu tahmin edilen ve sigortalılıkları kolaylaşacak olan ev işlerinde çalışan kadınlar.
Merkezi yerleştirme sınavına giren milyonlarca öğrenci.
Prim, vergi borçluları, gümrük vergisini, elektrik su borcunu zamanında ödememiş olanlar.
Tasarının getireceği fazla mesai hakkından yararlanacak olan adliye çalışanları.
Sendikal barajın yüzde 1’e inmesini bekleyen sendikalar.