"Torba Tasarı" Meclis gündeminde

Taşeron ve yeraltında çalışan işçilere yönelik önemli düzenlemeleri de içeren İş Kanunu ile Bazı kanun ve KHK'larda değişiklik öngören kanun tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarıya göre, Soma'daki maden faciasında hayatını kaybeden sigortalıların, SGK'ya olan her türlü borçları silinecek. Ölüm geliri bağlanan hak sahiplerine prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak. Anne ve babaya gelir ve aylık bağlanırken muhtaçlık şartı aranmayacak. Ölen işçinin yakınlarından bir kişiye kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilebilme hakkı verilecek.

Söz konusu düzenleme 13 Mayıs 2014 tarihi itibariyle geçerli olacak.

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı bünyesinde oluşturulan bilimsel komisyonlara, kurum dışından, alanlarında uzman olan öğretim üyeleri ile tabip, diş tabibi ve eczacılar da katılabilecek.

SGK tarafından ortez ve protezlerde standart fiyatlar belirlenip ilgili firmalarla sözleşme yapılacak. Gaziler, ücret ödemeden ortez ve protez alabilecek.

SGK, sağlık hizmeti sunucuları ya da ürün sağlayıcılarından satın alacağı ürün veya sağlık hizmetleri ile ilgili olarak, ürün ve hizmetin kalitesi, standardı, niteliği veya yeterliliği ile fatura denetimi konusunda kriterler koymaya, alternatif geri ödeme modelleri oluşturmaya, bu konularda denetimler yapmaya ve buna bağlı olarak hizmet alımını gerçekleştirmeye yetkili olacak.

Yurt dışındaki Türk yatırımcılara prim desteği geliyor

Yurt dışında iş üstlenen işverenlerce bu işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri adına SGK'ya ödenmesi gereken sigorta primlerinin üst sınırı, asgari ücretin üç katına indirilecek. İş gücü maliyetinin düşürülerek Türk firmalarının yurtdışındaki rekabet güçleri artırılacak.

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı bursu ile Türkiye'ye gelen yabancı uyruklu öğrencilerin prim ödeme yükümlüsü bu Başkanlık olacak.

Sigortalılar adına sonradan tahakkuk ettirilen fark prim tutarları, sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata ya da yanıltıcı beyanından kaynaklanmaması şartıyla, gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın tahsil edilecek.

SGK tarafından ödenen gelir ve aylıkların, kuruma iade süresi 6 aydan 12 aya çıkarılacak.

SGK, sağlık hizmetlerinde, kurumun müfettişlerince yapılan incelemede telafisi güç veya imkansız bir zararın ortaya çıkması durumunda, müfettiş incelemesi sonuçlanıncaya kadar, sağlık hizmet sunucusuna ödeme yapılmayacak.

SGK tarafından satın alınan taşınmazlar, kamu hizmetlerinde kullanılmak ya da gerektiğinde Hazine'ye ait diğer taşınmazlar gibi değerlendirilmek üzere satın alınan bedel üzerinden Hazine'ye devredilebilecek.

Primler faizsiz yapılandırılacak

Gelir testine başvuruda bulunmamış genel sağlık sigortalısı, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde gelir testine başvurması halinde, primler faizsiz yapılandırılacak. Söz konusu süreyi üç ay daha uzatma konusunda Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Esnaf ve sanatkarlar ile ziraat odaları üye kayıtlarında olması gereken yönetim kurulu kararı, tarihi ve benzeri usul ve esasların eksikliği, üye kayıt defterlerinin noter tasdikli olmaması ya da defterlerdeki yıpranmalar nedeniyle tamamen üyenin iradesi dışında oluşan nedenlerle kişilerin sigortalılıkları sona ermeyecek.

Disiplin cezası sonucu 1999 ile 2005 yıllara arasında memuriyetleri sona erenlerden, aradaki geçen sürenin hizmet olarak sayılmasına imkan tanıyan düzenlemeden, gerekli süre içinde müracaat edemedikleri için yararlanamayanların da hizmet olarak sayılan süreleri emekliliklerinde değerlendirilecek.

Davalarda SGK'ya müracaat şartı getiriliyor

Sosyal güvenlik mevzuatı uygulamasından kaynaklanan davalarda, dava açılmadan önce SGK'ya müracaat şartı getirilecek. Yargı yoluna başvurulmadan önce idari aşamada uyuşmazlıkların çözülmeye çalışılacak. Hizmet tespit davalarında, SGK başvuru şartı aranmayacak.

Zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava, SGK'ya ihbar edilecek. SGK davaya, davalı yanında katılacak ve yargılama sonucu verilecek karar kesinleştikten sonra uygulamakla yükümlü olacak.

Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı'nda sayısı 5'i geçmemek üzere Müsteşarlık Müşaviri çalıştırılabilecek.

Tasarıda, Devlet Memurları Kanunu'nda da değişiklik yapılarak, kanunun "Özel Hizmet Tizminatları" ile ilgili düzenleme kapsamına, Türkiye İş Kurumu İş ve Meslek Danışmanları da alınıyor.

Tasarıyla SGK'ya 92, Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı'na 8 kadro ihdas edilecek.

Tasarı ile doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenlerin yurt dışında Türk vatandaşı olarak çalıştıkları süreleri için borçlanmalarına imkan tanınacak.

Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini, borçlananların akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecek. Yurt dışında geçen sürelerin tamamı veya istenildiği kadarı borçlanılabilecek. Başvuru sahiplerinin kısmi borçlanma taleplerine istinaden yapılacak borçlanma süresinin tespitinde ibraz edecekleri belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere gün sayıları esas alınacak.

Türk vatandaşlığından çıkanların yurt dışında Türk vatandaşı olarak geçen sürelerini borçlanma hakkı ile sosyal güvenlik sözleşmesinde açık hüküm bulunan ülkelerdeki ilk işe giriş tarihlerinin tahsis aşamasında, Türkiye'de ilk defa işe girdikleri tarih olarak alınması konularında yapılan değişiklik davalarından feragat edenlere de uygulanacak.

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun görevlerine araştırma eğitim, araştırma ve danışmanlık ile ilgili yeni bir görev eklenecek. Yeni kurulan Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Merkezi Başkanlığı yardımcı hizmet birimleri arasında yer alacak.

Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü bünyesinde çalıştırılmak ve 20 kişiyi geçmemek üzere sözleşmeli olarak uzman personel istihdam edilebilecek. Bu kapsamda sözleşmeli olarak istihdam edilecek personel, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ilgili maddesi kapsamında sigortalı sayılacak.

Bu şekilde çalıştırılacak olanlardan Kurum tarafından belirlenecek en fazla 10 kişiye ödenecek ücret, Devlet Memurları Kanunu'nun ilgili maddesine göre istihdam edilenlerin sözleşme ücreti tavanının 4 katını, geri kalanlar için ise 3 katını geçemeyecek. Bunlara ilgili maddede belirtilen ücret dışında herhangi bir ödeme yapılamayacak.

Bu kapsamda istihdam edilecek personel Kurum tarafından yürütülen özel bilgi ve ihtisas gerektiren projeler kapsamında görevlendirilecek ve bu şekilde sözleşmeli personel istihdam edilen projelerin süresi en fazla üç yıl olacak. Bu kapsamda çalıştırılan bir kişi aralıksız olarak en fazla bir proje süresince görevlendirilebilecek ve farklı projelerde de olsa üç yıldan daha uzun süre istihdam edilemeyecek.

Kurum, gayrimaddi haklarını satabilecek.

Muafiyetler

Kuruma ait taşınır ve taşınmazlar, bunların alım ve satım işlemleri ile bağış ve yardımlar, Kurumun taraf olduğu davalar, icra kovuşturmaları ve ilamlar, Kurum tarafından avukatlara verilen vekaletnameler, satın alınan ve satılan taşınmazlar ile ilgili tüm tapu işlemleri, döner sermaye bedelleri, yapılan bütün işlemler ve bu işlemler için ilgililere verilmesi veya bunlardan alınması gereken yazı ve belgeler, baro vekalet pulu, damga vergisi, harçlar ve Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun'a göre alınan harçlar da dahil olmak üzere her türlü vergi, resim ve harçlardan muaf olacak.

Kurumun doğrudan doğruya hizmetlerinden yararlanmadığı her türlü fon ve kuruluşlara katkı paylarından, belediyelerde yürütülecek her türlü hizmet karşılığı alınan ücret ve katılma payından, her türlü dava ve icra işlemlerinde teminat yatırma mükellefiyetinden de muaf olacak. Diğer kanunlarda yer alan bütün muafiyet ve istisnalar saklı olacak.

Kurum aleyhine sonuçlanan davalarda yargılama harçları Kuruma yükletilemeyecek.

Kurumun taraf olduğu ve konusu belli bir miktar paranın ödenmesini gerektiren davalarda hükmedilen miktar ile taraf olduğu her türlü davalarda aleyhine hükmedilen vekalet ücreti ve yargılama giderleri, alacaklı veya vekilinin müracaat tarihinden itibaren 30 gün içinde yatırılacak. Alacaklı veya vekili ilama dayalı alacağının tahsili için bu sürenin dolmasını beklemeksizin Kurum aleyhine cebri icra yollarına başvuramayacak. Belirtilen sürede ödeme yapılamaması halinde, söz konusu alacaklar genel hükümler, dairesinde tahsil olunabilecek. Kesinleşmeksizin hüküm altına alınan miktarların ödenmesinden sonra söz konusu kararın ilgili mercilerce bozulması halinde, ödenen miktarlar ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte ilgililerden tahsil edilecek.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları" başlıklı maddesinin 8. fıkrasında yer alan "malul" ibaresi "ağır engelli" şeklinde değiştirildi. Bu şekilde çocukların malul sayılmasına esas olan çalışma gücündeki kaybın tespit edilmesinde yaşanan güçlüklerin ortadan kaldırılması ve bu konuda yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi amaçlanıyor.

Maden işçilerinin emeklilik yaşı 50'ye düşürülecek

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak çalışan maden işçilerinin 55 olan emeklilik yaşı 50'ye düşürülecek.

Yeraltı işlerinde maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışan sigortalıların, bu işlerde fiilen çalışmadıkları ücretli izin, sıhhi izin, yıllık izin, eğitim ve kurs süreleri ile resmi tatil günleri de fiili hizmet süresi zammı kapsamında olacak.

Tasarı, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nundaki sigortalıların borçlanabilecekleri sürelere ilişkin düzenlemede de değişiklik yapıyor. Buna göre, köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile kamu idarelerinde çalışanlara doğum borçlanma hakkı getirilecek. Ayrıca borçlanılabilecek çocuk sayısı 2'den 3'e çıkarılacak.

Terör mağduru olmaları nedeniyle aylık bağlananlar ile yardım ve destek olmaksızın yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olan vazife ve harp malulleri ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler, tüp bebek uygulanmasında verilecek destek için aranan, "Son 3 yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alamama" ve "En az 5 yıldır genel sağlık sigortalısı olma" şartlarından muaf olacaklar.

Başka tıbbi bir yöntemle mümkün olmaması nedeniyle yapılacak yardımcı üreme yöntemi tedavisi dışındaki, yardımcı üreme yöntemi tedavisinde, katılım payı ilk denemede yüzde 30, ikinci denemede yüzde 25, üçüncü denemede yüzde 20 oranında uygulanacak.