Toplantılarda 'Çarkıfelek' dönemi... Bezos gitti o geldi, Amazon'un yeni patronuyla tanışın!
Güncelleme Tarihi:
Jeff Bezos, 27 yıldır sürdürdüğü Amazon CEO'luğu görevini 5 Temmuz itibarıyla Andy Jassy'e devretti. Tanıyanlara göre Bezos'tan çok farklı bir yönetici olan Jassy, evde çalışanlar için verdiği partilerle ve toplantılarda kullandığı idam mangasına benzetilen çarkıyla tanınıyor.
Andy Jassy'nin Amazon'un bulut bilişim hizmeti Amazon Web Services'ın (AWS) liderlik koltuğunda oturduğu dönemde en bilinen özelliklerinden biri toplantılarda kullandığı çarktı. Haftalık personel toplantılarında Jassy ve diğer üst düzey yöneticiler çarkı çevirip kimin ismi denk geldiyse ona bir sunum yaptırıyorlardı. Jassy ve diğer yöneticiler sunumu dikkatle dinliyor, arada konuşmayı kesip hataları düzeltiyor ve sunum yapan çalışanlara ayrıntılı sorular soruyordu.
5 Temmuz itibarıyla Jassy'nin bu aşırı detay odaklı 'ilginç' yönetim tarzı, Amazon'un geneli için geçerli olacak gibi görünüyor. Zira kendisi dünyanın en zengin insanı olan Jeff Bezos'dan boşalan CEO'luk koltuğuna yerleşti bile.
53 yaşındaki Jassy, kariyerinin tamamını Amazon'da Bezos'un yakın çevresinde işleri öğrenmekle geçirdi. Jassy ve Bezos'un bazı ortak noktaları olmakla birlikte liderlik anlayışları oldukça farklı. Kendisiyle yakın çalışmış olanlar Jassy'i tatlı dilli ve Bezos'un hiç olmadığı şekilde yaklaşılabilir bir insan olarak nitelendiriyor. Spora ve müziğe çok meraklı bir insan olan Jassy, ofise jean pantolonlarla gelmesiyle ve Amazon'un Seattle'daki kampüsünün yakınlarındaki restoranlarda bolca vakit geçirmesiyle tanınıyor.
Hürriyet.com.trÖFKELENMİYOR, BAĞIRMIYOR AMA HER DETAYLA TEK TEK İLGİLENİYOR
Bezos toplantılara hazırlıksız gelen yöneticiler nedeniyle sergilediği öfke patlamalarıyla biliniyor. Jassy'nin tutumunun ise çok daha sakin olduğu söyleniyor. Ancak rekabetçilik ve ciddiyet söz konusu olduğunda Bezos'tan eksik kalmıyor. Dahası Bezos son birkaç yılda işleri büyük oranda uzaktan takip ederken, Jassy'nin kendi birimi olan AWS'in en ufak işlerine bile müdahale ettiği söyleniyor. Geçmişte burada çalışmış olan bazı kaynaklar, Jassy'nin bu tavrının çalışanları şaşkına çevirdiğini de belirtiyor.
Anlatılanlara göre, Jassy potansiyel müşterilere yapılan sunumlardan teknik güncellemelere, şirket etkinliklerinde çalınacak müzikten basın bültenlerinin yazılıp düzeltilmesine her işi kendisi yapanlardan. Tam da bu nedenle aşırı yoğun bir takvimi var. Hatta Amazon'da üst düzey yönetici konumunda çalışmış kişilere göre, doğrudan Bezos'a hesap veren tepe yöneticiler arasında en zor randevu veren de her zaman Jassy çünkü bir boşluğunu bulmak imkânsız.
Kendisiyle 10 yılı aşkın süre birlikte çalışmış olan Amazon Başkan Yardımcısı James Hamilton'a göre, Jassy, "Detaylar konusunda insanüstü bir odaklanma becerisine sahip. Detaylara bu şekilde yılmadan odaklanabilmek gerçekten benzersiz bir özellik".
AMAZON'UN KÂRININ YÜZDE 60'INI AWS ÜRETİYOR
Bu özellikleri sayesinde Jassy, AWS'i bulut bilişim devriminin önde koşan şirketlerinden biri haline getirdi. Tek başına bile bir dev olan AWS'in binlerce çalışanı var. Geçen yıl 45 milyar dolardan fazla gelir elde eden AWS, Amazon'dan bağımsız bir şirket olsaydı Fortune 500 listesinde, Best Buy'ın birkaç sıra gerisinde 69'uncu sırada yer alacaktı.
Kazanç anlamında bakıldığında, AWS kendi sıkletinin çok üzerinde bir performans sergiliyor. AWS'in geçen yıl sağladığı 13,5 milyar dolar aktif kâr, Amazon'un toplam kârının neredeyse yüzde 60'ına tekabül ediyor.
Ama Amazon o kadar büyük ki, AWS her şeye rağmen yanında küçük kalıyor. Amazon bünyesinde yaklaşık 1,3 milyon kişi çalışıyor. Şirket 2020'de kaydettiği 368 milyar dolarlık kazanç, sayesinde Walmart'ın ardından ABD'de ikinci sırada. Üstelik Amazon bünyesinde online perakendeden eğlenceye, reklamdan lojistiğe ve sağlığa birçok farklı iş bulunuyor.
"BAY JASSY İÇİN BAZI SORULARIM VAR"
Jassy ayrıca şirketin ABD Senatosu ve düzenleyici kuruluşlar karşısındaki savaşına da liderlik etmek zorunda kalacak. Zira ABD'de Amazon ve diğer devlere yönelik uzun zamandır görülmemiş büyüklükte bir antitröst girişimi söz konusu. Temsilciler Meclisi Yargı Komitesi geçtiğimiz ay büyük teknoloji şirketlerini hedef alan bir dizi yasama teklifini kabul etti. Bu teklifler arasında bir tanesi özellikle Amazon'a yönelik gibi görünüyor. Büyük şirketlerin online pazarları ile kendi markaları arasında bir ayrışmanın zorunlu olmasını savunan bu teklifin zamanlaması da dikkat çekici. Zira bu gelişmeden çok kısa bir süre önce ABD Başkanı Joe Biden Lina Khan'ı Federal Ticaret Komisyonu'nun (FTC) başına atadı. Khan geçmişte Amazon'un rekabetçi taktiklerine yönelik sert açıklamalarıyla tanınmış bir kişi. Şu an Amazon'un faaliyetleri FTC tarafından denetleniyor.
Jassy şu ana kadar antitröst meseleleriyle neredeyse hiç haşır neşir olmadı çünkü tartışmalarda AWS'in adı hiç geçmedi. Ancak CEO pozisyonuna oturacağı Şubat ayında açıklandığı andan itibaren Amazon'u eleştirenlerin dikkati Jassy'e yöneldi. Örneğin Temsilciler Meclisi'nin Coloradolu üyesi ve Temsilciler Meclisi Antitröst Altkomitesi'nin önde gelen ismi Ken Buck, Twitter'da, "Bay Jassy için bazı sorularım var" diye yazdı.
DISCO JASS'İN HAYAT FELSEFESİ: ERTELEYEBİLECEĞİN İŞİ YAPMA
Tanınmış bir kurumsal avukatın oğlu olan Jassy, New York'un banliyölerinden Scarsdale'de büyüdü. Öğrenciyken başarılı bir futbolcu ve tenisçi olan Jassy'nin Scarsdale Lisesi 1986 Yıllığı'na bakılırsa lakabı "Disco Jass", hayat felsefesi ise "Yarına erteleyebileceğin işi bugün asla yapma"ydı.
Harvard Üniversitesi'nde ekonomi lisansı ve işletme yüksek lisansı yaptıktan sonra pazarlama müdürü olarak 1997'de Amazon bünyesine katıldı. O sırada Amazon, Bezos'un garajında internet üzerinden kitap satmak üzere kurulalı henüz birkaç yıl olmuştu. Jassy, Bezos'tan dört yaş küçüktü, doğum günleri arasında ise sadece bir gün vardı. Kariyerinin tamamında Amazon'da çalışan Jassy, teknik danışmanlık dahil birçok pozisyonda bulundu. (Teknik danışmanlık kişinin tüm zamanını Bezos'la birlikte geçirmesini gerektiren bir pozisyon.)
Jassy ve ekibi, daha sonra AWS'e dönüşecek projeyi 2000-2003 yılları arasında planladı. Amazon kendi perakende operasyonlarını yürütmek için gerekli düşük maliyetli bilgisayar alt yapısını yönetme konusunda epey uzmanlaşmıştı. AWS bu uzmanlığı dışarıya da satmanın bir yolu olarak ortaya çıktı. Amazon 2006 yılında AWS'in lansmanını yaptı. Geminin dümeninde Jassy vardı.
2009 yılında Jassy ve eşi, Amazon'ın Seattle'daki merkezine sadece birkaç kilometre uzaklıkta bir ev için 3,15 milyon dolar ödedi. Çiftin 17 ve 20 yaşlarında iki çocuğu bulunuyor.
JASSY'DEN DAHA AMAZONLUSU YOK
Amazon'da 15 yıldan fazla süre görev yapan ve eğlence operasyonlarını yöneten Bill Carr, Jassy'nin daha ilk zamanlar Bezos'la olan sıcak ilişkisi sayesinde öne çıktığını belirtti. 2014'te şirketten ayrılan Carr, "Kendi içimizde kullandığımız bir terim vardır. 'Amazonlu musun?' deriz. Jeff'in kurmayları arasında en Amazonlu olan Andy'di" diye konuştu.
Eski iş arkadaşları, Jassy'nin önemli olduğuna inandığı en küçük detayın üzerinde bile çok uzun zaman harcayabileceğini belirtti. Örneğin 2019'dan itibaren her yıl Las Vegas'ta düzenlenen re:Invent etkinliğine eşlik edecek müzik festivalinde sahneye çıkacak sanatçıları Jassy belirlemişti. 2012 yılında AWS yeni bir veri analizi ürününü piyasaya sürmeye hazırlandığı dönemde, Jassy ve ekibi dört hafta boyunca isim üzerine düşünmüş, Redshift kararı lansman gününden bir gün önce alınmıştı.
Hamilton, AWS'in Virginia'da bulunan veri merkezinde çok büyük bir kesinti yaşandığı dönemde, Jassy'nin sorunun ne olduğunu anlamak için şahsen müdahale ettiğini söyledi. Sonradan bir teknisyenin bir jeneratörü kontrolü sırasında açılan bir kapının anahtarlardan birine çarparak kazara kapanmaya yol açtığı anlaşıldı. Hamilton, "CEO bu seviyede araştırma yaptığında, şirketteki herkes de bu seviyede araştırma yapmaya başlar" diye konuştu.
AMAZON'UN EN BÜYÜK ÜÇÜNCÜ HİSSEDARI
Amazon'da geçirdiği yıllar Jassy'nin varlıklı bir insan olmasını sağladı elbette ama servetinin Bezos'la kıyaslanabilecek kadar da değil. Geçtiğimiz yıl 175 bin dolarlık hisse getirisi de dahil olmak üzere toplam 38,8 milyon dolar kazanan Jassy, Amazon'un en fazla kazanan ikinci çalışanı oldu. (İlk sırada tüketici tarafının yeni yöneticisi Dave Clark bulunuyor.) Diğer yandan Jassy, Bezos ve eski eşi MacKenzie Scott'ın ardından Amazon'un en büyük üçüncü hissedarı.
Geçtiğimiz hafta Amazon'dan yapılan açıklamada Jassy'e 5 Temmuz tarihinde 10 yıl vadeli 61 bin Amazon hissesi verileceği bildirildi. Açıklama yapıldığında hisselerin toplam değeri 214 milyon dolardı. Bu yeni hisseler ve daha önceden sahip olduğu 88 bin hisse ile Jassy'nin Amazon'daki payı yüzde 0,03'e yükseldi. Bezos ise Haziran itibarıyla Amazon'un yüzde 10'undan biraz fazlasına sahip. Bezos'un hisselerinin değeri 180 milyar dolar civarında.
Bu servetine karşın Jassy tutumluluğuyla da tanınıyor. Örneğin eski bir iş arkadaşı, özel jetle seyahat edebileceği önerisinin Jassy'i dehşete düşürdüğünü belirterek, "Para harcamak onu rahatsız ediyor" dedi. Jassy'nin 10 yılı aşın süre mütevelli heyetinde görev yaptığı eğitim STK'sı Rainier Scholars'ın eski yönetici direktörü Sarah Smith ise bir toplantıdan sonra Jassy'nin kullandığı otomobili görünce çok şaşırdığını söyledi. Eski bir Jeep Cherokee kullanan Jassy için Smith, "Çok etkilenmiştim, normalde istediği her otomobili kullanabilirdi" dedi.
POSTERLER, KANAT YEME YARIŞMALARI, BASKETBOL PARTİLERİ
Jassy'nin en büyük iki tutkusunun müzik ve spor olduğu biliniyor. Çok büyük bir Foo Fighters hayranı ve kendine ait toplantı odasının bir duvarında Dave Matthews Band'in bir albüm kapağının afişleştirilmiş hali asılı.
Ayrıca evindeki eğlence odasında zaman zaman kanat yeme yarışmaları düzenlediği ve her yıl en yakın çalışanlarından oluşan bir grubu Mart Çılgınlığı (üniversitelerin erkek basketbol takımlarının oluşturduğu ligde şampiyonluk maçlarının oynandığı dönem) esnasında maç izleme partisi için davet ettiği de biliniyor. Evinin bodrum katındaki odada cam muhafazalar içinde gittiği spor etkinliklerinden aldığı hatıraları sergiliyor. Aynı zamanda Seattle'ın yakında pistlere çıkacak Ulusal Hokey Ligi Takımı Kraken'ın da küçük ortaklarından biri.
"GÜZEL!"
Jassy, Bezos'a kıyasla daha içe kapanık biri. Kendisiyle birlikte çalışmış ve çalışmakta olan kaynaklar, Jassy'nin sorularını sormadan önce odadaki herkesin konuşmasını beklediğini belirtiyor. Bezos'un sunumlarını beğenmediği yöneticilere yaptığı incitici yorumlar yönetim katında korku salarken, Jassy memnuniyetsizliğini bile daha ölçülü ifadelerle dile getiriyor. Örneğin Carr, "Andy'nin sakin konuşmadığını hiç görmedim" dedi.
Bezos, Amazon çalışanlarının e-postalarına "?" şeklinde cevap verip morallerini bozarken, Jassy cevapları genelde "Güzel!" şeklinde oluyor. Hatta bu nedenle bazı AWS çalışanlarının Jassy'nin fotoğrafını bir çıkartmaya dönüştürdükleri, ağzından çıkan konuşma balonuna ise "Güzel!" yazdıkları anlatılıyor.
Wall Street Journal'a konuşan bir AWS yöneticisi, Jassy'nin herkesin katıldığı bir toplantıda "Bu dünyaya çalışmak için gelmedik" dediğini ve iş ile aile hayatını dengelemenin önemini vurguladığını söyledi. Diğer yandan Bezos, iş-hayat dengesi kavramını pek benimsemediği onun yerine "iş hayat uyumu" fikrini desteklediğini söylemişti.
ÇARKA 'İDAM MANGASI' DİYORLAR
Ancak Jassy'nin talepkâr bir patron olmadığını söylemek de doğru değil. Bunun en net göstergesi de en başta bahsettiğimiz çark toplantıları. Bu toplantılarda Jassy ve yardımcıları sunum yapan kişiye derin ve kapsamlı sorular soruyor. Daha önce kutu oyunlarındakine benzer el yapımı bir çark kullanan ekip, daha sonra AWS bünyesindeki birim sayısı çarka sığmayacak kadar artınca bir yazılım kullanmaya başlamış. Bazı çalışanlar bu yazılımı "idam mangası" bazıları ise "ölüm çarkı" olarak nitelendiriyor. Ancak bir Amazon sözcüsü bu ifadelerin toplantıların gerçek doğasını yansıtmadığını söyledi.
Bir kaynak, Jassy'nin bir çalışandan memnun olmadığı durumlarda çok sert yorumlar yapabildiğini ancak daha sonra o kişiye gönderdiği e-postayla gönül aldığını söyledi. Jassy belki toplantılarda bağırmıyor ama eleştirilerinde çok can yakıcı olabiliyor, özellikle de karşısındaki kişinin bir sorunu yeterince ciddiye almadığını düşündüğü durumlarda... Eski bir yönetici, Jassy'i, "Adamda hayatımda hiç görmediğim bir aciliyet duygusu var" ifadeleriyle özetledi.
Kendisini yakından tanıyanlar çark toplantılarının Jassy'nin çalışanlara bakış açısının sembolü olduğunu söylüyor. Jassy'e göre, insanların iyi niyetlerine güvenip de iş yapmak mümkün değil, bu nedenle şirketin beklentilerini karşılamalarını sağlayacak zorlayıcı bir faktöre ihtiyaç var. Nitekim toplantılarda bulunanlara göre, eğer çark olmasa birçok kişi hazırlıksız gelebilirdi. AWS'de halen yönetici olan bir kişi, "Odadaki herkesin verdiğimiz hizmetin en ufak detaylarına kadar bilmesini istiyordu" diye konuştu.
EN KIZDIĞI ŞEY SAF DEĞİŞTİRENLER
Jassy'i en fazla kızdıran şey ise çalışanların rakip firmalara transferiydi. Bu nedenle işten ayrılan üst düzey yöneticilerle, Jassy'nin çok yakın arkadaşı bile olsalar, rakip şirketlerde çalışmama anlaşmaları imzalanıyordu. Örneğin bir çalışan Amazon'dan ayrılıp Google'da çalışmaya başlamış ve hakkında dava açılmıştı. Eski bir yönetici bu davayı "Andy'nin çok da önemli olmayan bir konuda çok büyük enerji ve insan gücü harcadığı durumların mükemmel bir örneği" olarak nitelendirdi. Amazon sözcüsü ise çalışanların şirketten ayrılmasının Jassy'i kızdırmadığını söyledi.
Aslına bakılırsa Jassy'nin kendisi de zamanında benzer bir olay yaşadı. Bir dönem Jassy'nin adı Microsoft CEO'luğu için gündeme geldi ancak nihayetinde 2014 yılında CEO koltuğunda Satya Nadella oturdu. Bundan kısa süre sonra 2016 yılında, Bezos, Amazon'un iki önemli kolu olan AWS ve perakende tarafında en değerli iki kurmayının CEO'luk pozisyonuna getirildiğini açıkladı. Perakendenin CEO'su Jeff Wilke, bu yıl başlarında Amazon'dan ayrıldı. AWS'in geliri ise Jassy'nin yönetiminde neredeyse dört katına çıktı.
"YÜKSEK STANDARTLARIN EN YÜKSEĞİNE SAHİP"
Amazon'un önceden hakim olmadığı kısımlarının yönetimi, Jassy'nin bir alışma dönemine ihtiyacı olduğu anlamına geliyor. AWS'in müşterilerinin neredeyse tamamı şirketler ve hükümetler. Ancak perakende ve eğlence operasyonlarının müşterileri yüz milyonlarca kişi. Ancak Jassy'nin Amazon'un üst düzey 20 yöneticisinin oluşturduğu S-takımında geçirdiği süre, diğer operasyonlara da hakim olmasını sağlayan bir faktör. AWS yöneticisi Hamilton, Jassy'nin detayları sevmekle birlikte yetkilerini devretme konusunda da oldukça iyi olduğunu söyledi ve ekledi: "AWS şu an inanılmaz büyük bir şirket ve Andy de buna kolayca uyum sağladı."
Amazon'un bazı yatırımcıları, Jassy'nin Amazon'u başarıyla yürütebileceğine güvendiklerini ama yeni CEO'nun AWS'tekine kıyasla çok daha yakından izleneceğini söylüyor.
Örneğin 37 milyon dolar değerinde Amazon hissesini elinde bulunduran Gullane Sermaye Ortakları şirketinin yönetici ortağı Trip Miller, "Bu savaş pilotu olmaya benziyor. Simülatörde ne kadar zaman geçirmiş olursanız olun kokpitte oturup it dalaşına girdiğinizde her şey daha farklı olur. Uçağın komutanı sizsiniz" dedi.
Diğer yandan şirketin başkanı olarak kalacak olan Bezos, koltuğu Jassy'e devrederken devamlılığın öneminin altını çizdi. Devir teslim için Amazon'un şirketleştiği tarih olan 5 Temmuz'un 27'nci yıldönümünü seçen Bezos, şirketin günlük operasyonun önemli bir kısmını zaten son yıllarda Jassy ve diğer kurmaylarına devretmişti.
Şirketin Mayıs ayında yapılan hissedarlar toplantısında Bezos, halefinin "bizi özel yapan şeyi canlı tutacak enerjiye ihtiyacı olduğunu" söyledi. "Jassy'e sonuna kadar güveniyorum" diyen Bezos, şöyle devam etti: "Yüksek standartların en yükseğine sahip. Andy'nin evrenin bizi tipikleştirmesine asla izin vermeyeceğini size garanti ederim."
Wall Street Journal'ın "Amazon Primed Andy Jassy to Be CEO. Can He Keep What Jeff Bezos Built?" başlıklı haberinden derlenmiştir.