TOKİ ile Kuveyt Yatırım İdaresi 'stratejik ortak' oluyor

Bu kapsamda iki kurum, Türkiye'de arazi geliştirme, toplu konut birimlerinin üretimi, emlak danışmanlığı hizmetleri, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleriyle bağlantılı, inşaat sektöründeki projelerde işbirliği yapacak.

İki kurum arasında inşaat sektöründe “startejik ortaklığı” öngören Mutabakat Muhtırası, dün İstanbul'da Sait Halim Paşa Yalısında, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Kuveyt Emiri Şeyh Sabah El Ahmet El Cabir El Sabah'ın huzurunda, TOKİ Başkan Vekili Ahmet Haluk Karabel ile Kuveyt Yatırım İdaresi Başkanı Bader M. Al Ba'ad tarafından imzalandı.

Mutabakat Muhtırasında, “Kuveyt Devlet Hükümeti (KIA) ve TOKİ'nin, mutabakatta belirtildiği şekilde, potansiyel bir stratejik ortaklık kurmak istediği” belirtildi.

TOKİ yetkilileri, bir yıl içinde uygulamaya geçirilmesi öngörülen anlaşma ile “Körfez sermayesinin Türkiye'ye aktarılması konusunda bir platform oluşturulduğuna” dikkati çekerken, stratejik ortaklık kapsamında, ilk aşamada, 66 bin konut üretimi planlanan İstanbul-Kayabaşı'ndaki projenin finansmanının gündeme gelebileceğini bildirdi.

Mutabakat Muhtırasına göre, “potansiyel stratejik ortaklık”, Türkiye’de yabancı yatırıma ilişkin yasa ve yönetmelikler ve diğer uygulanan yasal gereklilikler ve Şubat 2008’de İstanbul'da iki kurum temsilcileri arasında yapılan görüşmelere uygun olacak. Yatırımlar veya projeler, stratejik ortaklık esasına dayalı yürütülecek ve hem KIA hem de TOKİ tarafından onaylı başka potansiyel ortaklar ihtiva edebilecek.

Yatırımlar veya projelerin mevkileri, inşaat müteahhidi ve/veya başkaları tarafından hazırlanan fizibilite çalışmaları ve değerlendirmelere danışarak ve onlara dayalı olarak, TOKİ ve KIA arasında karşılıklı anlaşma yoluyla belirlenecek.
Mutabakat Muhtırasında, TOKİ ve KIA tarafından yapılması tasarlanan işler, “Tanımlanan projeler için emlak elde etmek ve katkıda bulunmak, projeler için öz kaynak ve/veya borç finansman temin etmek veya satın almak. Projeleri geliştirmesi ve yönetmesi için inşaat müteahhidinin işe alınması” olarak sıralandı.

İki tarafın ortak sorumluluklarının da belirtildiği Mutabakat Muhtırası'na göre, her iki taraf, muhtıraya uygun olarak, kalıcı bir esasa dayalı olarak ilişkilerini tesis etmek için en kısa makul süre içerisinde kati anlaşmalarını yapmak amacıyla çaba gösterecek.

Taraflar bunu yaparken, mevcut ve gelecekteki yasa, yönetmelik ve diğer Türk hükümeti gerekliliklerine dayalı olarak teklif edilen yatırımlar ve projeler hakkında bilgi alışverişinde bulunmaya devam edecek.

Potansiyel stratejik ortaklığın kesin yapısı KIA ile TOKİ arasında kararlaştırılacak.
TOKİ ve KIA'nın, “bireysel yatırım olanakları ve hedeflenen kar paylaşımı düzenlemeleri için onay işlemleri de dahil olmak üzere işbirliklerinin özel detaylarının ana hatlarını belirleyen bir İşbirliği Anlaşması üzerine görüşme yapmaları ve imzalamaları” tasarlanıyor. Bireysel yatırım ve projeler, ayrı düzenlemelerle yönetilecek ve tanımlı bir onay sürecine tabi olacak.

KUVEYT DEVLET HÜKÜMETİNİN FON TAAHHÜTÜ

Bu arada daha ileri aşamada imzalanması öngörülen İşbirliği Anlaşmasında, Kuveyt Hükümeti'nin, “potansiyel stratejik ortaklığın yatırım olanaklarına İşbirliği Anlaşmasında belirtilen miktarlarda ve burada tanımlanan süreçlere uygun olarak fonlar taahhüt edeceği” ifadesi de yer alacak.

İşbirliği Anlaşması, çeşitli yatırım olanakları ve kar paylaşımı düzenlemelerini tanımlayacak.
Muhtırada, yasal veya başka nedenlerle tasarlanan proje ve yatırımların gerçekleştirilememesi ihtimali de dikkate alınarak, şu ifadeye yer verildi:
“Potansiyel ortaklar, burada tasarlanan tüm yatırım ve proje olanaklarının hedeflenen olanaklar olduğunu ve çeşitli başka sebeplerin yanı sıra yasal ve düzenleyici gerekliliklerin hedeflenen yatırımları engelleyebileceğini çok iyi bir şekilde anlamıştır. Potansiyel Ortakların her biri, potansiyel stratejik ortaklığın yatırım olanaklarını takip etmesini sağlamak için gereken onayları almak amacıyla makul çabalar sarf edecektir. Bu Mutabakat Muhtırası, Potansiyel Ortaklara ait yasal olarak bağlayıcı herhangi başka bir yükümlülük ihtiva etmez.”

KÖRFEZ SERMAYESİNİN TÜRKİYE'YE AKTARILMASI KONUSUNDA PLATFORM

Maliye Bakanlığının organizasyonunda, Kuveyt Maliye Bakanlığı, Kuveyt Yatırım İdaresi, TOKİ ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi yetkilileri arasında karşılıklı kurumsal görüşmeler yapıldı.

Uzun zamandan beri iki ülke arasında gelişen ilişkiler çerçevesinde, ekonomik düzeyde de bir gelişme sağlayacak şekilde Kuveyt tarafının, ortak gayrimenkul projeleri geliştirme ve Türkiye'deki toplu konut projelerine yatırım yapma konusunda niyetleri bulunduğuna işaret eden yetkililer, şunları söyledi:
“İmzalanan mutabakat muhtırası ile Körfez'deki likidite fazlasının yabancı sermaye girişi olarak ülkemiz çıkarlarına kullanılması açısından, bir ortak platform yaratılmış oldu. Muhtıra uyarınca, bir yıl içeresinde potansiyel projeler, birlikte belirlenip çalışılacak. Gayrimenkul projelerinin geliştirilmesi konusunda stratejik ortak olarak hareket edilecek.”

Kuveyt Yatırım İdaresinin, Abudabi Yatırım Ajansından sonra dünyanın en büyük yatırım idaresi olduğunu ve dünya çapında 700 milyar dolar civarında bir fonu yönettiğinin tahmin edildiğini belirten yetkililer, “Bu küresel ekonomik gidişatta cazibesini koruyan ve bölge ülkeleri ile yakınlaşma sürecini devam ettiren bir ülke olarak, bu idarenin Türkiye'de yatırımlara ilgi duyması, bizim için çok olumlu gelişme” dediler.

TOKİ'nin elinde çok büyük arsa stoğu bulunduğunu, ancak konut yapımının çok büyük bir finansal güç gerektirdiğini, geliştirilen finansman modelleri ile şimdiye kadar 290 bin konutun ihalesinin tamamlandığını, 2012'ye kadar da bu sayının 500 bine ulaştırılmasının öngörüldüğünü anlatan yetkililer, “fon ile birlikte uygulanacak finansman modelinin sosyal konutların fiyatlarına nasıl etki edeceği yönündeki soruya ise şu yanıtı verdiler:

“Fon tabii ki kendisi için bir kazanç arayacaktır. Ama bir devlet kurumu olduğu için, iki ülkenin ilişkilerinin gelişmesi çerçevesinde bu tür sosyal nitelikli projelerde yer almak istiyorlar. Dolayısıyla hem karlı olabilecek hem de sosyal nitelikli projelerde yer alabilirler. Bu anlaşma ile stratejik birlikteliği ilan ediyoruz. Bir yıl içinde model oluşturulacak. TOKİ olarak burada sosyal misyon göz ardı edilmeyecek. Düşük gelirli vatandaşları kira öder gibi taksitlerle konut sahibi yapma misyonu, devam edecek. TOKİ finansman sorununu çözerken, fiyatlar açısından vatandaş zarara uğramayacak. Gelir paylaşımı modeli ile Kuveyt Yatırım İdaresi ile belli noktalarda yapacağımız projelerin gelirini, alt gelir grubuna yapacağımız konutların fonlamasında kullanabiliriz.

Ayrıca, modern dünyanın gayreminkul piyasasında kullandığı yeni metod ve finansman modellerini de bir araya getirebiliriz. Kanunlar da buna elveriyor. Mortgage kanunu çıktı, yeni modeller uygulanabilir.”

HEDEFLENEN YABANCI SERMAYE...

TOKİ'nin uyguladığı “uydu kent” projelerinde yatırım maliyetinin 2-3 milyar dolara ulaştığına dikkati çeken yetkililer, TOKİ'nin markalaşmış ismi ve halk nezdindeki güveni ile Fon'un Türkiye'de yatırım yapma niyeti birlikte değerlendirildiğinde, Kuveyt Yatırım İdaresinin, Türkiye'de “1 milyar doların altında bir proje ile başlangıç yapmayacağını” belirtiyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile birlikte İstanbul-Kayabaşı'nda 66 bin konutluk büyük bir uydu kent yaratılması planlandığını hatırlatan yetkililer, “Ana bakış açılarımızdan birisi, Kuveyt sermayesinin ilk dikkatini buraya çekebilmek. Bunun bir modellenmesi lazım” şeklinde görüş bildirdiler.