Tiffany & Tomato şoku

Gençlere yönelik ucuz ürünleriyle tanınan Tiffany & Tomato, 35 milyon dolarlık borç yüküyle krize girdi. Sedat Onur'un sahibi olduğu şirket hakkında alacaklı bankalar yasal işlem başlattı.

Türkiye'de ucuz ürünlerle gençlerin gözde markalarından biri olan Tiffany & Tomato'nun yaratıcısı Sedat Onur, bankalara ve üretim yaptırdığı atölyelere olan borçlarını ödeyemeyince, zor duruma düştü.

Onur'un başta Yapı Kredi olmak üzere Garanti Bankası, Sümerbank, Esbank, Toprakbank, Kapital ve Bankekspres ile bazı factoring şirketlerine olan borcunun 35 milyon doları (yaklaşık 6 trilyon lira) bulduğu öğrenildi. Yapı Kredi, Garanti ve Sümerbank kredi borçlarını ödeyemeyen Sedat Onur hakkında yasal işlemlere başladılar.

Onur'un, vadesi gelen çekleri geri dönerken, tekstil ve hazır giyim piyasasında bir anda Tiffany & Tomato şoku yaşandı. Onur'a çalışan ve büyük alımlar yaptığı yaklaşık 200 kadar atölye sahipleri de alacaklarının peşine düştü.

HIRSININ KURBANI

Piyasada ucuz mallarıyla tanınan ve tamamen iç piyasaya yönelik çalışan Tiffany & Tomato'nun Türkiye genelinde 500 satış noktası bulunuyor. Bu haliyle Tiffany & Tomato, Türkiye'nin en yaygın perakende satış zincirine sahip bulunuyor. Franchising sistemiyle çalışan kendisine ait de 55 mağazası var.

Tekstil piyasasının önde gelen isimleri, Sedat Onur'un zor duruma düşmesini plansız ve hızlı büyümesine bağladılar. Onur'un maliyetinin altında fiyatlarla pazara girdiği ve sektöre kafa tuttuğunu vurgulayan tekstilciler, Tiffany & Tomato'nun bugüne nasıl geldiğini şöyle özetlediler:

‘‘Sedat Onur, piyasada en fazla satan firma olmak uğruna, maliyetine ya da maliyetinin altında mal satıyordu. Maliyetinin altında mal satan her tekstilcinin bu duruma düşmesi kaçınılmazdır. Buna yönetimsel hatalar ve ekonomide yaşanan genel sıkıntılar da eklenince sonuç Sedat Onur için kaçınılmaz oldu.’’

Tiffany & Tomato'yu franchising sistemiyle büyüten Sedat Onur, bu sistemin ruhuna aykırı bir hata yaparak, franchise verdiği mağazalara rakip oldu. Böyle olunca da, kendi mağazalarıyla franchise verdiği mağazalar arasında büyük kavgalara neden oldu.

TIFFANY'NİN POLİTİKASI NEYDİ?

Sedat Onur, daha önce yayınlanan söyleşilerinde, üretim politikasını şöyle anlatıyordu:

‘‘Bu işi bizden daha iyi yapan ve makine parkuru çok iyi olan atölyeler var. Ayrıca bu atölyelerin yetişmiş insan gücü var. Tüm bunlar hazırda varken neden üretime geçeyim. Bugün biz sadece koleksiyonlar hazırlıyoruz. Tabii satış ve pazarlamada bize ait. Firma olarak bu üretim modeliyle 1995 yılında 6 trilyon liralık ciro gerçekleştirdik. Markanızı oturttuktan, satış ve pazarlama ağınız iyi kurulduktan sonra, üretim yapmanız gerekmiyor. Çünkü Türkiye'de bu alanda üretim yapan yeterince atölye var.’’

SEDAT ONUR KİMDİR?

Tekstil ve hazır giyim sektörüne eski basketbolcu Barış Küce ile ortak kurduğu şirketle giren Sedat Onur, daha sonra kendi yirketini kurarak, ortaklıktan ayrıldı.

1980'li yıllarda toptancılık yaparken yarattığı iki ayrı markayı birleştirerek Tiffany & Tomato mağazalar zincirinin ilk halkasını açtı. Şu anda Sedat Onur'un eşi Zeynep Onur ile ortak, İstanbul Ticaret Odası'na kayıtlı üç şirketi var. Bunlardan Seteks Giyim Sanayi, 1985 yılında 100 milyar lira sermaye ile kurulmuş. Seteks, Tiffany & Tomato mağazalarında satılan ürünlerin fason üretilmesini organize ediyor. Yine 1985 yılında 10 milyar lira sermaye ile kurulan Tomato Giyim Sanayi ise satış ve pazarlamayı yürütüyor. Sedat Onur'un, Arma Tekstil adıyla bir şirketi daha var.