Ticari araçlara ‘kira’ dopingi

OTOMOTİV sektörünün uzun süredir istediği ve beklediği ticari araçların kiralanabilmesini mümkün kılan “Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 31 Aralık 2018’de Resmi Gazete’de yayınlandı. Düzenleme kapsamında, sözleşmeli taşıt kullanma hakkı verilen türde yetki belgesi sahiplerinin, doğrudan kiracı olarak tarafı oldukları uzun süreli kiralama sözleşmesi yoluyla ticari araç temin etmeleri mümkün kılındı. Sektörün çatı kuruluşu Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği’nin (TOKKDER) Yönetim Kurulu Başkan İnan Ekici, yapılan düzenlemenin KOBİ’lere büyük fayda sağlayacağını belirterek, “2009 yılından beri kiralanması büyük ölçüde yasak olan ticari araçların kiralanmasının önü bu düzenleme ile büyük ölçüde açılmış oldu. Artık, uzun süreli kiralama yöntemiyle ticari araç temin etmesine izin verilen işletmeler yüksek finansman maliyetlerinden ve bazı risklerden  etkilenmeksizin araç edinebilecekler. Özellikle KOBİ’ler hafif ticari araç satın almak zorunda kalmayacaklarından, kısıtlı öz kaynaklarını mümkün olan en etkin ve verimli şekilde temel faaliyetlerine aktarabilecek” dedi.

CİMRİ VE GÜVENLİ ARAÇLAR

Yapılan düzenleme sayesinde yeni ve ileri teknoloji ürünü araçlara erişimin kolaylaşacağını da belirten TOKKDER Yönetim Kurulu Başkanı Ekici, “Eski araçların kullanımdan kaynaklanan fazla yakıt tüketiminin önüne geçilmesi, ülkemizin daha az yakıt ithalatı yapmasına dolayısıyla cari açığın kapanmasına önemli katkı sağlayacak. Tüm bunların yanı sıra gerek kiralanacak olan araçların yeni nesil olmasından gerekse bakım ve onarımlarının kiraya veren firmalar tarafından düzenli bir şekilde takip edilecek olmasından ötürü, karayollarında seyir eden araçların daha güvenli olmaları sağlanacak ve trafik kazalarının önüne önemli ölçüde geçilebilecek. Ayrıca yapılan düzenleme global açıdan önemli bir ticari araç üretim üssü konumunda bulunan ülkemizin üretim performansına pozitif yönde katkı sağlarken, sektörümüzün büyümesine önemli oranda katkı sağlayacak” diye konuştu.

KİRALAMA ARTIK SERBEST

Otomotiv sektörüne ilişkin analizler yapan EBS Danışmanlık’ın Genel Müdürü Erol Şahin ise yeni yönetmelikte ‘Sözleşmeli Araç’ tarifi değişerek ‘Finansman Şirketi Kiralama Sözleşmesi’ne ek ‘Uzun Dönem Kiralama Sözleşmesi’nin de eklendiğini belirterek, “Yani kanunun özüne göre ticari araç kiralaması artık serbest. Ancak herkesin takıldığı nokta yönetmeliğin değişen 2.maddesinde bulunan ‘f) N1 ve N1G araç sınıfında yer alan kamyonet cinsi olarak tescil edilen taşıtlarla yapılan ve taşınan eşyanın ticari olmadığı taşımalar’ ibaresi. Burada gözden kaçırılan püf nokta 2.Maddenin 3.fıkrası. Bu maddede ‘Aşağıdaki taşıtlarla yapılan taşımalar bu yönetmeliğin kapsamı dışındadır” diyor. Bunun anlamı izin verilen işlem ticari taşımaları kapsamakta. Genelde bu madde gözden kaçtığı için ticari taşımaların kiralama dışında olduğu düşünülmekte” dedi.

TAŞIT KREDİLERİNDE BANKA PAYI AZALDI

TÜRKİYE’de satılan araçların büyük kısmı krediyle alınıyor. Bu da aylık faizler yükseldiğinde pazarın küçülmesine yol açıyor. 2018 yılında toplam bireysel ve tüketici kredilerinin büyüklüğü yüzde 2.9 artışla 503 milyar TL’den 518 milyar TL’ye çıkarken, otomotiv alımı için kullanılan kredi miktarı ise yüzde 10.1 düşerek 47 milyar 498 milyon TL olarak gerçekleşti. Sonuçta 2017 sonunda yüzde 1.22 olan aylık faizlerin 2018 yılında yüzde 2.73’e kadar çıkması kredi kullanımında düşüşü beraberinde getirdi. Toplam taşıt kredi kullanımının 16 milyar 279 milyon TL’si bireysel kredilerden oluşurken, 31 milyar 220 milyon TL’si ise ticari kredilerden meydana geldi.

İşin ilginç tarafı otomotiv sektöründe tüketiciler kredi kullanımı için 2018’de bankalara nazaran finansman şirketlerini daha fazla tercih etti. Yani otomotiv markaların bünyelerindeki finansman şirketleri daha cazip faiz ve vade seçenekleri sundukları için fazla kredi kullandırdı. Bunun sonucunda da otomobil kredisi kullanımında finansman şirketlerinin payı 2018’de yüzde 53’ten yüzde 56’ya ulaştı. Bu oran bireysel otomotiv kredilerinde ise 2017 yılı gibi yine yüzde 60 oldu. 2018 yılında bankalar 21 milyar TL’lik taşıt kredisi verirken, finansman şirketleri ise 26.5 milyar TL’lik kredi kullandırdı.

YÜZDE 31’İ SON 2 AYDA

2018 yılının son 2 ayında hayata geçirilen ÖTV indirimi uygulamasının otomotiv sektöründe canlanmaya yol açtığını belirten ALJ Finans Genel Müdürü Soner Irmak, özellikle 2018’in son 2 ayında pazarda yaşanan hareketliliğin finansman şirketlerine de yansıdığını belirterek, “ALJ Finans olarak değerlendirdiğimizde ise 2018 yılında 17 bin 368 araç için toplamda 743 milyon TL kredi kullandırdık. ÖTV indiriminin uygulandığı kasım-aralık ayında 5 bin 454 araç için 190 milyon TL kredi temin ederken, yıllık kredi adedimizin yüzde 31‘lik kısmı son 2 ayda gerçekleşti” dedi.

ÖZVERİ BEKLİYORUZ

Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat Şahsuvaroğlu ise “2019’da bankacılık sektörü faiz oranlarında ve kredi taleplerini onaylama iştahında bir miktar daha tüketicinin yanında olsa satış rakamları yukarı gider. Faiz oranı bugün yüzde 2,30-2,50 bandında. Tüketicinin soru işaretiyle baktığı bir faiz oranıdır bu. Faiz oranlarının da mantıklı bir yere gelmesi halinde sektörün bir miktar daha önünün açılacağını öngörüyoruz. İşin hareketleneceği kritik oran aylık %1’in altında faiz oranlarının uygulamaya başlamasıdır. Bu orana ulaşmak için hem devletimizin ilgili kurumlarından hem de bankacı dostlarımızdan özveri beklemekteyiz” dedi.

İHRACATTA 13. ŞAMPİYONLUK

TÜRK otomotiv sanayi 2018 yılında ihracatta üst üste 13. kez şampiyonluğa ulaştı. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) verilerine göre, sektör ihracatı 2018 yılında bir önceki seneye göre yüzde 11 artışla 31.6 milyar dolara yükseldi. OİB Yönetim Kurulu Başkanı Baran Çelik, “Otomotiv sektörü olarak geçen yıl 31 milyar dolarlık ihracat hedefimizi geçmekle kalmadık, yine Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu da tazeledik” dedi. OİB verilerine göre 2018 yılının tamamında binek otomobiller grubunun ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 5 artarak 12 milyar 441 milyon dolar olurken, toplam ihracattan aldığı pay yaklaşık yüzde 40 oldu. Otomotiv yan sanayinde yüzde 12, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlarda yüzde 10, otobüs-minibüs-midibüs grubunda yüzde 13 artış kaydedildi. Geçen yılın tamamında Almanya 4 milyar 752 milyon dolar ile en büyük pazar olurken, Fransa’ya yüzde 11, İspanya’ya yüzde 10, Belçika’ya yüzde 18, Slovenya’ya yüzde 28 Polonya’ya yüzde 21, Hollanda’ya yüzde 19, Romanya’ya yüzde 28 ihracat artışı, ABD’ye yüzde 21, İran’a yüzde 52 düşüş görüldü.