Ticarette yeni dönem

ÖZELLİKLE küçük ve orta boy işletmelerin finansman sorunun çözmek için başlatılan taşınır rehin uygulaması, rehin konusu alacakların sorgulanmasına imkan tanıyan yeni uygulama ile gelişti, böylece ticarette yeni dönem de başladı.

Esnaf, çiftçi, üretici gibi küçük ve orta boy işletmelerin finansmana erişimini kolaylaştırmak, teminat sorununa çözüm bulmak amacıyla 2017’nin başında Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu yürürlüğe girdi. 2017 öncesine kadar KOBİ’lerin varlıklarının çoğunun taşınır varlıklardan oluşması ancak bankalar nezdinde taşınırların teminat olarak kullanılamaması nedeniyle işletmeler finansman bulmakta zorluk çekiyordu. Kanun sayesinde taşınırların teminat olarak kullanımının önü açılarak, KOBİ’lerin kredi kuruluşlarından kaynak bulmasına da imkan tanındı. Rehin işlemleri de Taşınır Rehin Sicil Sistemi (TARES) üzerinden gerçekleştirilmeye ve noterler tarafından yapılmaya başlandı.

EN ÇOK ALACAK REHNEDİLDİ

Bir yıl içinde toplam 567 bin 833 adetlik rehin sözleşmesi imzalandı ve 454 bin 631 adetle en çok alacak rehin edildi ki, bu toplam rehin edilen varlıkların yüzde 80’ini oluşturuyor. KOBİ’ler, alacak rehni sayesinde de toplam 79 milyar TL’lik finansman sağladı. Bankalar ise reel sektöre alacak rehni ile sadece 430 milyon TL finansman sağladı.

Taşınır rehin uygulamasında bir yılda en çok alacaklar rehin edilince, devreye faktoring şirketleri girdi ve 2018’in başı itibariyle taşınır rehinde yeni bir uygulama daha başladı. Finansal Kurumlar Birliği’nin (FKB) kurduğu Merkezi Fatura Kaydı Sistemi (MFKS) ile TARES arasında işbirliğine gidilerek, rehin konusu alacakların başkasına rehin edilip edilmediğini kontrolüne imkan tanındı.

TEK MERKEZDEN YÜRÜTÜLECEK

FKB Başkan Vekili Çağatay Baydar, faktoring şirketlerinin devir aldığı tüm fatura ve belgeleri kayıt altına almak için 2015 yılında Merkezi Fatura Kaydı Sistemi’ni kurduklarını söyledi. Baydar, 61 faktoring şirketi ile 18 bankanın, finansmanına aracılık ettikleri fatura ve diğer alacak belgelerini sisteme kayıt ettiklerini belirterek, “Sistem kurulduğundan itibaren toplam 15 milyon adet fatura ve alacak belgesi kaydedildi ve 289 bin belge üzerinde mükerrer finansman engellendi” dedi.

Baydar, Merkezi Fatura Kaydı Sistemi’nde yeni bir adım daha attıklarına değinerek, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile ticari rehinler için protokol imzaladıklarını, TARES ile Merkezi Fatura Kaydı Sistemi arasında entegrasyon sağlandığını vurguladı. Baydar, “Bakanlığın, TARES sistemine kayıtlı tüm alacak rehin işlemleri MFKS üzerinden sorgulanabilecek. MFKS kullanıcıları, devir aldıkları alacakların daha önce başkasına rehin edilip edilmediğini, TARES kullanıcıları ise alacakların daha önce başka birine devredilip devredilmediğini kontrol edilebilecek. Ayrıca MFKS kullanıcıları tek merkezden, Taşınır Rehni Kanunu kapsamındaki rehin işlemlerini yapabilecekler” şeklinde konuştu.

Gümrük ve Ticaret Uzmanı Av. Mehmet Mücahit Arvas, KOBİ’lerin banka dışı finansman imkânına Taşınır Rehin Kanunu ile ulaştığını belirterek, özellikle büyümek isteyen sektörlere banka dışı finansman imkanının getirilmesi suretiyle daha fazla yatırım imkanına kavuştuklarını kaydetti.

FİNANSMAN İMKANI KOLAYLAŞACAK

FKB Başkan Vekili Çağatay Baydar, yeni uygulamanın özellikle finansmana erişimde ek teminat bulmakta zorlanan KOBİ’lere katma değer yaratacağını belirterek, şunları söyledi: “Taşınır rehin işlemleri adetsel olarak değerlendirildiğinde yüzde 80’nin alacak rehni ile gerçekleştiğini görüyoruz. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile imzaladığımız protokol çerçevesinde banka ve faktoring şirketleri tarafından devir alınan ticari alacakların kaydedildiği Merkezi Fatura Kaydı Sistemi ile rehin alınan ticari alacakların kaydedildiği TARES’teki veriler elektronik ortamda karşılıklı sorgulanacak. Böylece aynı ticari alacağın eş zamanlı temlik ve rehne konu olarak birden fazla finansmanı önlenmiş olacak. Ayrıca 61 faktoring şirketi ve 19 banka olmak üzere 80 kullanıcı, tek bir merkezden Taşınır Rehni Kanununda yer alan rehin işlemlerini gerçekleştirebilecek.”