Teşvikten yararlanamayan İzmir'de yatırımlar geriledi

EBSO rakamlarından derlediği bilgilere göre yatırımlar için Oda tarafından 2011 yılında 29 teşvik belgesi verilirken bu rakam 2012'de 25, 2013'te 22'ye geriledi. 2013 yılında belge alan yatırımların toplam miktarı 62,8 milyar lira olurken bu yatırımlarda 562 kişinin istihdam edilmesi öngörüldü. Teşvik belgelerinin yüzde 18'i komple yeni yatırımlara verilirken yüzde 82'si ise tevsi, modernizasyon ve ürün çeşitlendirme yatırımlarına verildi.

Rakamları değerlendiren EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, yatırım teşvik belgesi almak isteyenlerin belgeyi EBSO'dan ya da Hazine Müsteşarlığı'ndan alabildiğini belirterek Oda'nın verdiği teşvik belgelerinde 2011 yılına göre bir azalma görüldüğünü kaydetti.

Bu durumun Hazine tarafından verilen belgelerde daha net görülebildiğini anlatan Yorgancılar, 2013 yılı 10 aylık Hazine verilerine göre 1. Bölge'de artış oranı yüzde 74 olurken İzmir'in yüzde 33 gerileme ile karşı karşıya kaldığını ifade etti.

Toplam teşvikli yatırımlarda İzmir'in payının 2012 yılı ilk 10 aylık dönemde yüzde 5,3 iken, 2013 yılı aynı döneminde yüzde 2,2'ye düştüğünü anlatan
Yorgancılar, "Bunda en büyük etken 2012 yılı ile birlikte uygulamaya giren yeni teşvik sistemidir. Komşu iller arasında yaratılan haksız rekabet, kuşkusuz bunda etkili olmuştur. Bizim için önemli olan komple yeni yatırımın oranındaki artıştır. Bu orana baktığımızda da 2011 yılına göre bir azalma söz konusudur. Haksız rekabetin etkisi barizdir" dedi.

Kınık'ın mağduriyeti

İzmir'in 1. Bölge teşviklerinden yararlanırken yanıbaşındaki bölgelere 3. Bölge olanakları sağlanmasının haksız rekabete neden olduğunu savunan Yorgancılar, özellikle İzmir'in daha az gelişmiş ilçelerinin büyük mağduriyet yaşadığını ifade etti.

Yorgancılar, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Kınık, İzmir ile aynı teşvik bölgesinde ama 28 bin nüfuslu bu ilçede sadece 2 banka faaliyet gösteriyor, 35 okul var ve bir hastanesi bile yok. Yanıbaşındaki Soma 13 banka, 2 hastane, 64 okul ve 103 bin nüfusa sahip ama 3. Bölge teşviklerinden yararlanıyor. Aliağa ve Bağyurdu'ndaki organize sanayi bölgelerinde de benzer mağduriyetler yaşanıyor. Bunun giderilmesi için sınır illerdeki OSB'lerdeki yatırımlara aynı teşviklerin sağlanması konusunda öneride bulunduk. Bu öneri hayata geçirildiğinde İzmir'deki yatırım fırsatlarına daha objektif bakılacaktır."

Konutlar gibi fabrikalar için de kentsel dönüşüm öngördüklerini, TOKİ'nin fabrika kurma projelerine girmesi gerektiğini, mevcut fabrikaların OSB'ye taşınmasında da sanayiciye destek sağlanması gerektiğini öne süren Yorgancılar, Tire'de ve Ödemiş'te hayvancılık ve süt ürünleri, Aliağa'da kimya, Bayındır'da çiçekçilik gibi ilçe bazında desteklemeler yapılması gerektiğini dile getirdi.

Siyasi riskler

Türkiye'nin 2014 yılına "siyasi risklerle" başladığını, bu ortamda yeni yatırımları konuşmanın daha zor olduğunu kaydeden Yorgancılar, "Temennimiz bu kara bulutların bir an evvel dağılması, ulusal ve uluslararası kamuoyunca kaygıyla izlenen hukukun üstünlüğü ilkesinin gereğinin yapılmasıdır. Aksi takdirde, 2014 yılında yeni yatırımları beklemek biraz zor" dedi.